Η κοινωνική αγχώδης διαταραχή ή αλλιώς κοινωνική φοβία αφορά σε ένα έντονο και επίμονο άγχος ταπείνωσης ή αμηχανίας κατά τη διάρκεια κοινωνικών καταστάσεων ή επιτέλεσης ενός έργου ενώπιον τρίτων ενώ ταυτόχρονα, συνυπάρχει η επίγνωση από το άτομο που βιώνει τα συμπτώματα πως ο φόβος του είναι υπερβολικός ή παράλογος.
Συμπτώματα Κοινωνικού Άγχους
Τα συμπτώματα μπορούν να εμφανιστούν κατά την ανάληψη κάποιας δραστηριότητας μπροστά σε αγνώστους όπως είναι η ομιλία σε δημόσιο χώρο ή σε συνθήκες που ευνοούν τις στενές διαπροσωπικές επαφές όπως είναι τα πάρτυ και τα ραντεβού με αποτέλεσμα να παρεμποδίζεται η κοινωνική και επαγγελματική λειτουργικότητα σε σημαντικό βαθμό.
Ο έντονος φόβος του ατόμου με κοινωνική φοβία πως θα φανεί ανεπαρκής σε σημαντικούς τομείς, τρελός, κουτός ή αγχωμένος καθώς και το ενδεχόμενο συναίσθημα ταπείνωσης που μπορεί να βιώσει είναι δυνατόν να τον αποτρέπουν από τη συμμετοχή σε συνθήκες κοινωνικής φύσης.
Για παράδειγμα, ο πάσχων παρόλο που γνωρίζει πως οι φόβοι του είναι παράλογοι, αποφεύγει να μιλήσει, να φάει, να πιεί, να γράψει δημοσίως ή να χρησιμοποιήσει την τουαλέτα εκτός σπιτιού.
Σε καταστάσεις που η αποφυγή δεν είναι εφικτή, το άτομο με κοινωνική φοβία υπομένει το έντονο άγχος το οποίο σε ορισμένες περιπτώσεις είναι δυνατόν να φτάσει στο σημείο του πανικού.
Πρόκειται για μια γρήγορη κορύφωση, που συνήθως διαρκεί μόνο λίγα λεπτά, κατά τη διάρκεια των οποίων το άτομο αισθάνεται να κατακλύζεται από άγχος, φόβο απώλειας ελέγχου, και το αίσθημα πως τρελαίνεται ή πεθαίνει. Ακόμα, είναι δυνατόν η διαταραχή να συνοδεύεται από σωματικά συμπτώματα άγχους όπως είναι η ξηροστομία, το κοκκίνισμα του προσώπου, η υπερβολική εφίδρωση, η ταχυκαρδία κ.ά. Μάλιστα, κάποια από τα σωματικά συμπτώματα όπως το κοκκίνισμα στο πρόσωπο ή το τραύλισμα είναι εμφανή στους άλλους ανθρώπους και αυτό το γεγονός είναι δυνατόν να επιδεινώσει το άγχος.
Αιτίες Κοινωνικής Φοβίας
Η αιτιολογία της κοινωνικής φοβίας προσδιορίζεται από γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Ο έντονος φόβος κριτικής και ταπείνωσης των πασχόντων είναι δυνατόν να έχει δημιουργηθεί είτε μέσω ενός τραυματικού γεγονότος είτε μέσω μιας διαδικασίας μάθησης από ένα πρότυπο (πχ. γονέας).
Είναι πιθανό οι γονείς ατόμων με κοινωνική φοβία να έδιναν μεγάλη σημασία στη γνώμη των άλλων και ίσως να είναι εν μέρει υπεύθυνοι για την υιοθέτηση της συμπεριφοράς αποφυγής ως μεθόδου αντιμετώπισης του προβλήματος.
10 Βιωματικά Εργαστήρια για Γονείς (Νοέμβριος 2024 – Απρίλιος 2025) | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR | Συμμετοχή: 35 ευρώ για εγγραφές που θα γίνουν έως Κυριακή 17 Νοεμβρίου. Με αυτό το κόστος, έχετε πρόσβαση στο σύνολο των 10 σεμιναρίων που θα διεξαχθούν.
Το οικονομικό και συναισθηματικό τίμημα της αποφυγής των καταστάσεων είναι συχνά πολύ μεγάλο.
Ο πάσχων έχει περιορισμένο κοινωνικό κύκλο και έχει φανεί πως είναι πιο συχνά άνεργος και οικονομικά εξαρτημένος από τους άλλους. Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις ενδέχεται να διακόψει τις σπουδές του, να παραιτηθεί από τη δουλειά του, να μην έχει φίλους, να παραμείνει σε δυσλειτουργικές σχέσεις ή να μην αποχωρίζεται την οικογένειά του.
Ακόμα, ενδέχεται να νιώσει απογοήτευση, καθώς διαπιστώνει ότι άλλοι άνθρωποι κάνουν πολύ εύκολα πράγματα που ο ίδιος αδυνατεί να κάνει ή είναι δυνατόν να θεωρεί ότι είναι μάλλον βαρετός και να ανησυχεί ότι και οι άλλοι σκέφτονται το ίδιο.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως ένα μεγάλο ποσοστό των πασχόντων από σοβαρή μορφή κοινωνικής φοβίας, ειδικά οι άντρες, αντιμετωπίζουν δυσκολία στη δημιουργία μακροχρόνιων σχέσεων.
Ακόμα, έχει παρατηρηθεί πως η κοινωνική αγχώδης διαταραχή συνδέεται με την κατάθλιψη, τη χρήση αλκοόλ, ναρκωτικών ουσιών ή ηρεμιστικών και πως ο κίνδυνος εθισμού σε αυτές τις ουσίες είναι ιδιαίτερα αυξημένος.
Ψηφιακό Marketing για Ψυχολόγους: Κύκλος 11 Σεμιναρίων με Βέλτιστες Πρακτικές και Εργαλεία Διαχείρισης διαδικτυακής παρουσίας | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR
Ακόμα, αξιοσημείωτη είναι η σύνδεση της κοινωνικής φοβίας με την αυξημένη χρήση του Διαδικτύου.
Συμπερασματικά, τόσο η διάγνωση όσο και η θεραπεία της κοινωνικής αγχώδους διαταραχής είναι μείζονος σημασίας προκειμένου να περιοριστούν οι επιπτώσεις της διαταραχής στη συνολική λειτουργικότητα και η βελτίωση της ποιότητας ζωής του πάσχοντα.
Βιβλιογραφία - Πηγές
1. Alden, L. E., & Wallace, S. T. (1995). Social phobia and social appraisal in successful and unsuccessful social interactions.Behaviour Research and Therapy,33(5), 497-505.
2. Curtis, R. C., Kimball, A., & Stroup, E. L. (2004). Understanding and treating social phobia. Journal of counseling & development, 82(1), 3-9.
3. Gerlach, A. L., Wilhelm, F. H., Gruber, K., & Roth, W. T. (2001). Blushing and physiological arousability in social phobia.Journal of Abnormal Psychology,110(2), 247.
4. Heimberg, R. G., Hofmann, S. G., Liebowitz, M. R., Schneier, F. R., Smits, J. A., Stein, M. B., ... & Craske, M. G. (2014). SOCIAL ANXIETY DISORDER IN DSM‐5.Depression and anxiety,31(6), 472-479.
Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου
Άννα Αλβανού - Ψυχολόγος
Άννα Αλβανού: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology
Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:
- Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
- Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
- Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.
Ψυχολόγος- ψυχοθεραπεύτρια, ατομική- ομαδική ψυχοθεραπεία. Δίπλωμα στην Κλινική Ύπνωση με εξειδίκευση στη Βιοθυμική Ψυχοθεραπεία. Ψυχοεκπαιδευτικές Παρεμβάσεις - Συμπεριφορική Θεραπεία Οικογένειας στην Ψύχωση.