Η Δραματοθεραπεία στη διαδικτυακή συνθήκη

Ακρόαση άρθρου......

Σύμφωνα με τον Donald Winnicott (2009:80) «η ψυχοθεραπεία έχει να κάνει με δύο ανθρώπους που παίζουν μαζί». Ο Γιόχαν Χουιζίνγκα (1989:49) ορίζει από την πλευρά του το παιχνίδι ως «[…] μια εθελοντική δραστηριότητα ή απασχόληση, η οποία πραγματοποιείται μέσα σε κάποια καθορισμένα τοπικά και χρονικά όρια, σύμφωνα με κανόνες ελεύθερα αποδεκτούς αλλά απολύτως δεσμευτικούς, αποτελώντας αυτοσκοπό και συνοδευόμενη από ένα αίσθημα έντασης, χαράς και από τη συνείδηση ότι είναι κάτι «διαφορετικό» από την «συνήθη ζωή».

Θεραπευτικό παιχνίδι στην ψηφιακή εποχή

Μπορεί όμως να παίξει κανείς από απόσταση; Υφίσταται το παιχνίδι και η παιγνιώδης διάθεση όταν διαμεσολαβεί στην σχέση μια οθόνη;
Τις τελευταίες εβδομάδες η κοινωνική αποστασιοποίηση έχουν εισάγει με τρόπο πιθανά αμετάκλητο τη λειτουργία της διαδικτυακής επικοινωνίας. Αυτό που παλαιότερα συνέβαινε κατά κύριο λόγο με στόχο την ψυχαγωγία και αφορούσε τις νεότερες γενιές, τώρα είναι καθολικό: μαθήματα μέσω διαδικτύου, διαδικτυακές συσκέψεις, τηλεϊατρική, ψυχοθεραπεία μέσω διαδικτύου.

Πώς χωράει, λοιπόν, το θεραπευτικό παιχνίδι στην ψηφιακή εποχή; Αρκεί ο γενικός ορισμός του Χουιζίνγκα για να διαμορφώσει τον μεταβατικό χώρο, όπου θα συμβεί κάτι διαφορετικό απ’ ότι στην καθημερινή ζωή - κάτι με σαφείς κανόνες και όρια, κάτι που θα προσφέρει χαρά και ένταση; Μπορούν να λειτουργήσουν οι Ψυχοθεραπείες μέσω Τέχνης διαδικτυακά; Οι δημιουργικές θεραπείες, η θεωρία των οποίων βασίζεται στην επαφή, την οικειότητα, το άγγιγμα, το μοίρασμα των υλικών και την ταυτόχρονα κοινή βιωμένη εμπειρία του τόπου και του χρόνου;

Δημιουργικές θεραπείες και κοινωνική αποστασιοποίηση

Οι φορείς της Ψυχικής Υγείας έχουν ήδη από τις αρχές της κρίσης ενημερώσει τους επαγγελματίες του χώρου για τις συνθήκες, τις προϋποθέσεις, τους κινδύνους, τα θεραπευτικά συμβόλαια και ό,τι χρειάζεται να γνωρίζουν για τη νέα αυτή πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα που αποτελεί μια πρόκληση για της Δημιουργικές Θεραπείες.

Ξεκινώντας, λοιπόν, από τις οδηγίες της Βρετανικής Ένωσης Δραματοθεραπευτών (BADth), του Ευρωπαϊκού Συλλόγου Ψυχοθεραπείας (EAP), αλλά και τις οδηγίες ψυχικής διαχείρισης της επιδημίας στο γενικό πληθυσμό από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, οι διαδικτυακές συνεδρίες έγιναν πραγματικότητα για πολλούς θεραπευόμενους που επέλεξαν τις Ψυχοθεραπείες μέσω Τέχνης.

Αποκτήστε το βιβλίο Το παιδί που κρύβουμε μέσα μας, από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης μας.

Δραματοθεραπεία μέσω διαδικτύου

Και για να κάνω το δικό μου ερώτημα ακόμα πιο ξεκάθαρο: Μπορεί η Δραματοθεραπεία -μια ψυχοθεραπευτική μέθοδος που βασίζεται στο σώμα, στο ρόλο, στην εξερεύνηση του χώρου και των προσώπων, στο άγγιγμα και την επαφή- να ανταποκριθεί στα νέα δεδομένα;

Τα ζητήματα που προκύπτουν από την ψυχοθεραπεία μέσω διαδικτύου είναι πολλά. Οι θεραπευτές και οι συνθεραπευόμενοι δεν είναι άμεσοι κοινωνοί και συμμετέχοντες στο μοίρασμα των μελών της ομάδας, είναι κυρίως μάρτυρες –η απόσταση δεν επιτρέπει αν κάποιο μέλος καταρρεύσει συναισθηματικά να το κρατήσουν με την κυριολεκτική έννοια της λέξης. Η διαμεσολάβηση της οθόνης δεν επιτρέπει το άγγιγμα, την αγκαλιά, την ανακούφιση που η σωματική επαφή μπορεί να προσφέρει.

Ταυτόχρονα η ταύτιση του ψυχοθεραπευτικού ουδέτερου χώρου με τον προσωπικό χώρο των μελών της ομάδας, αλλά και των θεραπευτών, σίγουρα θα προκαλέσει αναστάτωση και αμηχανία –ακόμα και όταν προσφέρει την απαραίτητη ιδιωτικότητα, ενώ η δυνατότητα του να βλέπει κανείς τον εαυτό του κατά τη διάρκεια της διαδικτυακής συνεδρίας μπορεί να εντείνει την εσωστρέφεια, αλλά και το άγχος από την επίγνωση της εικόνας του.

Πλεονεκτήματα ψυχοθεραπείας μέσω διαδικτύου

Η ψυχοθεραπεία μέσω διαδικτύου αποτελεί όμως και μια πρακτική που μπορεί να έχει πολύ ενδιαφέροντα και βοηθητικά αποτελέσματα –καθώς η ίδια η απόσταση μπορεί να λειτουργήσει θετικά και τα μέλη να νιώσουν πιο ελεύθερα να μοιραστούν υλικό που αφορά τα ίδια ή την λειτουργία της ομάδας- εξαρτάται επομένως από τον/την θεραπευτή/τρια και τον/την θεραπευόμενο/η αν τους ταιριάζει ή όχι.

Το βασικό ερώτημα όμως παραμένει.

Μπορεί η δραματοθεραπεία να λειτουργήσει εξ αποστάσεως;

Τα πλεονεκτήματα της δραματοθεραπείας μέσω διαδικτύου

Η απάντηση που μπορεί να δοθεί εν μέσω της νέας αυτής κατάστασης είναι πως μπορεί. Οι δραματοθεραπευτές μπορούν να αναζητήσουν και να ανασύρουν όλες εκείνες τις τεχνικές που επιτρέπουν την δημιουργία και αφήγηση ιστοριών, την υπόδυση ρόλων, την χρήση των εικαστικών μέσων -ακόμα και αν αυτά είναι απλώς ένα μολύβι και ένα χαρτί-, την αξιοποίηση των πιο απίθανων υλικών -όπως για παράδειγμα τα μαχαιροπίρουνα, ή τα διακοσμητικά αντικείμενα της οικίας- ως μινιατούρες, αλλά και την ομαδική ή ατομική επεξεργασία των ονείρων μέσα από ρόλους.

Η δραματοθεραπεία μέσω διαδικτύου δίνει περισσότερη έμφαση στην δημιουργικότητα του/της θεραπευόμενου/ης και λιγότερο στην προσφορά υλικών για την ανάπτυξή της, αφού τα υλικά θα προέρχονται από τον προσωπικό χώρο των θεραπευόμενων. Με αυτό τον τρόπο μπορεί μεν το αισθητικό αποτέλεσμα είναι πιο «φτωχό», είναι όμως πολύ πιο ενδιαφέρον αφού τα ίδια τα αντικείμενα φέρουν τη δική τους σημασία για τους θεραπευόμενους –κάτι που επιβάλλει τις διαδικασίες «απέκδυσης από το ρόλο» ακόμα περισσότερο.

Τεχνολογία και ψυχοθεραπεία

Η ίδια η τεχνολογία άλλωστε προσφέρει αυτή τη στιγμή τα εργαλεία εκείνα που θα επιτρέψουν τον χωρισμό της ομάδας σε υποομάδες, θα δώσει τη δυνατότητα να μοιραστούν οπτικοακουστικό υλικό, να δουλέψουν πάνω σε πίνακες, ιστορίες, παραμύθια και μύθους, αλλά και να βιώσουν την σχέση στην καλύτερη δυνατή της ανάπτυξη τηρουμένων των αναλογιών –κάτι που δεν είναι και λίγο στις δύσκολες μέρες που ζούμε.

Ψηφιακό Marketing για Ψυχολόγους: Κύκλος 11 Σεμιναρίων με Βέλτιστες Πρακτικές και Εργαλεία Διαχείρισης διαδικτυακής παρουσίας | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR

Ο στόχος δεν είναι να αντικαταστήσει η οθόνη την ζωντανή επαφή, αλλά η ίδια η μέθοδος να βρει εφαρμογές σε μια στιγμή κρίσης, ώστε να μπορέσει να στηρίξει τον θεραπευόμενο και τη θεραπευόμενη με το μέσο που εκείνοι έχουν επιλέξει για την ψυχοθεραπεία τους. Την Τέχνη.

Βιβλιογραφία:

• Βίννικοτ Ντ. (2009), Το παιδί, το παιχνίδι και η πραγματικότητα, Μετ. Κωστόπουλος Γ., Αθήνα: Εκδόσεις Καστανιώτη
• Χουιζίνγκα Γ. (1989), Ο άνθρωπος και το παιχνίδι (Homo Ludens), Μετ. Λυκιαρδόπουλος Γ. – Ροζάνης Στ., Αθήνα: Εκδόσεις Γνώση

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Μαρία Σούμπερτ - Ψυχοθεραπευτής

Μαρία Σούμπερτ: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Η Μαρία Σούμπερτ είναι Θεατρολόγος και Δραματοθεραπεύτρια, Υποψήδια Διδάκτωρ του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών ΕΚΠΑ,  συνεργάτης του Ινστιτούτου Δραματοθεραπείας ΑΙΩΝ και του Κέντρου Λόγου, Ομιλίας και Μάθησης Spell και επίσημο μέλος της ΕΔΠΕ. 

6938255522

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού