Γιατί υπάρχει στίγμα στην ψυχική ασθένεια;

Ακρόαση άρθρου......

Και ενώ ο καθένας μπορεί να μιλάει ελεύθερα για οποιαδήποτε σωματική πάθηση αντιμετωπίζει, από μία τερηδόνα μέχρι μία περιτονίτιδα ή καρδιοπάθεια, μόλις η συζήτηση γέρνει προς μία αναφορά στην κατάθλιψη ή σε ένα οποιοδήποτε ψυχικό νόσημα, αμέσως καλύπτεται ή αποφεύγεται πάση θυσία.

Το στίγμα στην Ψυχική Ασθένεια

Η ψυχική πάθηση αντιμετωπίζεται με φόβο, αποστροφή, πρέπει να κλείνεται πίσω από τις πόρτες και τους τέσσερις τοίχους ενός σπιτιού και να μην αναφέρεται κανείς ποτέ σε αυτή, στους φίλους και οπουδήποτε αλλού. Εξάλλου, τι θα πει και η γειτονιά; Αντιλήψεις που διαπότισαν για χρόνια κοινωνίες με προκατάληψη, οδηγώντας  μυριάδες ανθρώπων  να ταυτίσουν στο μυαλό τους έναν άνθρωπο που πάσχει από κατάθλιψη ή από οποιαδήποτε άλλη διαταραχή ως "τρελό" ή ως "σχιζοφρενή δολοφόνο με το πριόνι". Και ενώ ανακοινώνεις με ευκολία μία επίσκεψη σε έναν καρδιολόγο, δερματολόγο ή οφθαλμίατρο, δε μπορείς ούτε να ψελλίσεις ότι επισκέπτεσαι έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Έτσι και αλλιώς, ένας "τρελογιατρός" είναι, δυστυχώς, για τους περισσότερους.

Ταμπού και Ψυχολογία

Γιατί τα θέματα που αφορούν την ίδια την ψυχή μας να θεωρούνται ταμπού; Γιατί δεν μπορούμε να καταλάβουμε ότι όπως το σώμα μας μπορεί να νοιώσει πόνο, το ίδιο μπορεί να συμβεί και στην ψυχή μας; Γιατί δεν μπορούν να αντιληφθούν κάποιοι ότι η ενοχή και η σιωπή έχει οδηγήσει συνανθρώπους σε ακόμα μεγαλύτερη απόγνωση, αντί για προσπάθεια εύρεσης θεραπείας και λύσης στο πρόβλημα που τους πληγώνει;

Οι ψυχικά ασθενείς περιθωριοποιούνται, γίνονται αποδέκτες προκατάληψης, αμάθειας, ελλιπούς υποστήριξης από το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον και απόρριψη από το δικαίωμα στην εργασία, στη φοίτηση, στις υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις. Ο ψυχικά ασθενής αντιμετωπίζεται ως ανισόρροπος και πολλές φορές γίνεται αντικείμενο ειρωνείας και χλευασμού. Η ίδια η οικογένεια πολλές φορές ταλανίζεται  και η ίδια από ενοχές για την ψυχική πάθηση του μέλους, ώστε φτάνει στο βαθμό να αποκόβει το άτομο από κάθε κοινωνική συναναστροφή, κάτι το οποίο είναι καταστροφικό και για τον ασθενή και επηρεάζει και αρνητικά την ψυχική υγεία και των υγιών μελών. Πολλές φορές η ψυχική πάθηση επιφέρει τον οίκτο από τη μεριά των άλλων ατόμων , κάτι το οποίο οδηγεί τον ασθενή στην απόλυτη ηττοπάθεια και καταρράκωση του αυτοσεβασμού του. Ο κάθε ασθενής έχει ανάγκη από υποστήριξη και αγάπη, όχι από οίκτο.

Η ρατσιστική αντιμετώπιση των ψυχικά ασθενών, είναι απόρροια διάφορων ανυπόστατων αντιλήψεων στο διάβα των αιώνων, οι οποίες ενίσχυσαν την πεποίθηση ότι ο ψυχικά ασθενής είναι μιασμένος, έχει προσβληθεί από δαιμόνια, είναι βίαιος και επικίνδυνος.  Σε αυτό έχουν συμβάλλει και τα ίδια τα μέσα, τα μυθιστορήματα, ο κινηματογράφος τα οποία δίνουν πάντα έμφαση στο γεγονός ότι ένας εγκληματίας, δολοφόνος είναι ψυχικά ανισόρροπος ή βίαιος, κάτι που έχει διαποτίσει τόσο την αντίληψη πολλών, ώστε στο μυαλό τους η ψυχική ασθένεια να έχει ταυτιστεί απόλυτα με κάτι εγγενώς βίαιο.

Η ίδια η πραγματικότητα έρχεται να διαψεύσει την πεποίθηση αυτή αφού έχει διαπιστωθεί ότι η βίαιη συμπεριφορά από τους ψυχικά ασθενείς δεν υπερβαίνει το ποσοστό που παρατηρείται στον υπόλοιπο πληθυσμό. Και πάνω σε όλα αυτά έρχεται και έντονη κατάκριση που δέχονται με χαρακτηρισμούς όπως ‘’άχρηστοι, ανάξιοι, τεμπέληδες, ανεύθυνοι, απρόβλεπτοι’’. Οι περισσότεροι που κρίνουν με αυτό τον τρόπο αδυνατούν να καταλάβουν ότι αυτά τα συμπτώματα απορρέουν από τη βασανιστική κατάσταση του ασθενούς – ποιος θέλει να είναι άρρωστος ή να υποφέρει εσκεμμένα;

Κανένας δεν είναι υπεύθυνος για την ασθένειά του, η εποχή που οι μάγισσες καιγόντουσαν και υπήρχε η αντίληψη ότι οι ασθενείς τιμωρούνται από τα λάθη τους και για αυτό προσβάλλονται από δαιμόνια, θα έπρεπε να έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Οι ψυχικά ασθενείς αντιμετωπίζονται επίσης με έναν διάχυτο φόβο καθώς πολλοί φοβούνται τα βίαια ξεσπάσματά τους ή τους προκαλεί εντύπωση η εμφάνισή τους, η οποία πολλές φορές υποδηλώνει ότι ζουν σε έναν δικό τους κόσμο.

Είναι σύνηθες φαινόμενο οι ψυχικά ασθενείς να αντιμετωπίζονται με παραγκωνισμό και στέρηση όλων των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους, τα οποία διαχειρίζονται τις περισσότερες φορές οι συγγενείς, ο γιατρός, ή κάποιο άλλο κοντινό πρόσωπο. Ωστόσο, η ψυχική πάθηση δεν είναι ανίατη, με την κατάλληλη θεραπεία το άτομο μπορεί να απορροφηθεί ξανά ως ένα υγιές κύτταρο και μέλος της κοινωνίας και να έχει και λίγο για κάθε γεγονός που συμβαίνει στη ζωή του.

Η καταπολέμηση του κοινωνικού στίγματος, η μεγαλύτερη ενημέρωση, η πρόληψη και η μεγαλύτερη προσοχή που πρέπει να δώσει το ίδιο το κράτος για την καταπολέμηση του ρατσισμού και για μεγαλύτερη παροχή ψυχικών υπηρεσιών, θα συμβάλλει στο να βρουν την κατάλληλη υποστήριξη και επανένταξη οι ψυχικά ασθενείς συνάνθρωποί μας.