Θεραπεύοντας το Διαγενεακό τραύμα

Ακρόαση άρθρου......

Είναι γνωστό ότι οι εμπειρίες και τα βιώματα της  παιδικής ηλικίας διαδραματίζουν  καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα των παιδιών.

Kάθε άνθρωπος  είναι το παιδί μιας οικογένειας και ταυτόχρονα o αυριανός πολίτης και μέλος της κοινωνίας. Eαν μελετήσουμε και το παράδειγμα των χωρών του εξωτερικού και του Καναδά ,θα δούμε ότι ακόμη και σε περιπτώσεις παραβατικών πράξεων των ενηλίκων το δικαιϊκό σύστημα  θεωρεί ότι η κάθε παράβαση είναι κάτι που αφορά ολόκληρο το κοινωνικό σύνολο .

Δεν εξετάζει  δηλαδή μεμονωμένα την πράξη και τον θύτη αλλά τους θεωρεί κομμάτι του συνόλου και όταν θεωρείς κάποιον κομμάτι του συνόλου και όχι μονάδα και δεν τον αποκλείεις από την κοινωνία τότε μόνο μπορείς να πετύχεις και την επανένταξη αλλά και το σωφρονισμό του .

 Ο λόγος που αναφέρουμε το παράδειγμα αυτό ,το οποίο αφορά στον σωφρονισμό  είναι γιατί υπάρχουν παραβάσεις νομικές αλλά και παραβάσεις οικογενειακές ,"άτυπες" και τυπικές.

Υπάρχουν πολλές δυσλειτουργικές  καταστάσεις, που συμβαίνουν εντός του οικογενειακού πλαισίου, και δεν βλέπουν ποτέ το φως της δημοσιότητας .

Ας θυμηθούμε την γνωστή σε όλους φράση:"τα εν οίκω μη εν δήμω",που σημαίνει ότι συμβαίνει σε μία οικογένεια δεν χρειάζεται να μαθαίνεται προς τα έξω και να κοινοποιείται .

Αυτή η φράση θα μπορούσαμε να πούμε ότι έχει δύο όψεις. Από τη μία είναι καλό η κάθε οικογένεια να έχει τον δικό της τρόπο ,μέσω του διαλόγου, της αποδοχής της ενσυναίσθησης να επιλύει τις τυχόν διαφωνίες που προκύπτουν και οι οποίες διαφωνίες είναι πηγή  εμπλουτισμού  στην επικοινωνία της οικογένειας αλλά από την άλλη μεριά υπάρχει και ένας στρουθοκαμηλισμός.

Ο στρουθοκαμηλισμός έγκειται  στο ότι όταν το πρόβλημα συζητείται μόνο από τα μέλη της οικογένειας  δίχως τη δυνατότητα να επιλυθεί τότε τί γίνεται;

Τότε βρισκόμαστε μπροστά σε μία παθογόνα κατάσταση.

Μπορούμε να την χαρακτηρίσουμε παθογόνα, όπως είναι οι ιογενείς λοιμώξεις, γιατί  το τραύμα από τη στιγμή που δεν επουλώνεται αφορμίζει και  μολύνει όλα τα μέλη του οικογενειακού συνόλου.

 Αυτό ας το σκεφτούμε σαν μία λοίμωξη.

 Εαν για παράδειγμα έχουμε πυρετό και δεν λάβουμε την κατάλληλη ιατρική θεραπεία τότε όλος μας ο οργανισμός νοσεί και δεν γνωρίζουμε αν θα καταφέρουμε να θεραπευτούμε.

Διαβάστε ακόμη στο Psychology.gr, το σχετικό άρθρο με θέμα: Το μυστικό στην οικογένεια.

Έτσι και σε μία οικογένεια, από τη στιγμή που υπάρχει μία παθογόνος τοξική δυσλειτουργική κατάσταση ανάμεσα στα συστήματα που δημιουργούνται στα μέλη της, σύντροφοι μεταξύ τους, γονείς και παιδιά, τότε αυτή η κατάσταση επειδή εμμένει δίχως να εκτονώνεται η ένταση και να επιλύεται η διαφορά δημιουργεί τοξικές ψυχικές καταστάσεις .

Για να μπορέσουμε να εξετάσουμε το διαγενεακό τραύμα  χρειάζεται να δούμε πως  οι κακοποιητικές καταστάσεις συνεχίζουν σαν ένας φαύλος κύκλος ,σαν μία αρρωστημένη παρακαταθήκη από γενιά σε γενιά.

Είναι αποδεδειγμένο με μελέτες ότι συνήθως οι άνθρωποι που κακοποιούν είναι αυτοί που κακοποιήθηκαν ως παιδιά. Ένα παιδί, το οποίο μαθαίνει ότι είτε ο πατέρας είτε η μητέρα του το κακοποιεί ενώ εκείνοι του λένε ότι το αγαπάνε και το κάνουν για το καλό του  ενδοβάλλει μια αρρωστημένη εικόνα της αγάπης.

Εάν αυτός ο άνθρωπος, που έχει μεγαλώσει με αυτή την αρρωστημένη εικόνα της αγάπης ή μάλλον  με αυτή την παρερμηνεία της, μια και βιώνει κακοποίηση  ,δεν οδηγηθεί στη θεραπεία είναι πολύ πιθανό ότι θα αναπαράγει το ίδιο δυσλειτουργικό μοτίβο απλά και μόνο γιατί του είναι οικείο .

Μπορεί είτε να  το αναπαράγει από την θέση του θύτη όμως μπορεί και να το υπομείνει από την θέση του θύματος. Ας αναφέρουμε το παράδειγμα γυναικών ,οι οποίες  ανατράφησαν  σε οικογένειες με αλκοολικούς κακοποιητικούς πατεράδες και στη συνέχεια επέλεξαν παρόμοιο μοτίβο συντρόφων.

Η επιλογή συντρόφου αντικατοπτρίζει το γονεϊκό μοτίβο.

Αυτό ανάγεται σε δύο κύριες αιτίες. Η πρώτη αιτία έχει να κάνει με την οικειότητα, ότι δηλαδή οι άνθρωποι επιλέγουμε καταστάσεις που μας είναι οικείες και γνωριμίες ,ακόμη και αν δεν τις επιλέγουμε συνειδητά.

 Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν άντρες και γυναίκες που έχουν βιώσει την κακοποίηση και ενώ γνωστικά δεν θέλουν να κακοποιηθούν ξανά, εντούτοις επιλέγουν συζύγους, συντρόφους που είναι κακοποιητικοί, απλά και μόνο γιατί έχουν συνηθίσει  σε αυτό το μοτίβο  της κακοποίησης και τους είναι οικείο .

Υπάρχει όμως και ένας άλλος λόγος επιλογής του ιδίου  μοτίβου συντρόφου με αυτό του γονέα και σχετίζεται με την επίλυση του τραύματος, το οποίο έλαβε χώρα στην παιδική ηλικία .

Ένας άνθρωπος ,ο οποίος έχει τραυματιστεί είτε οδηγηθεί στην θεραπεία είτε όχι, είτε φανερά το παραδεχτεί στον εαυτό του είτε όχι βαθιά μέσα του γνωρίζει την αλήθεια, ότι δηλαδή όντως  έχει κακοποιηθεί ψυχικά, συναισθηματικά,σωματικά ή  με οποιονδήποτε τρόπο .

Από τη στιγμή που αυτό το τραύμα υπάρχει μέσα του ακόμα και αν δεν έχει έρθει σε επίγνωση και δεν έχει φτάσει ως το γραφείο του ειδικού ψυχικής υγείας είναι σημαντικό να δούμε ότι υπάρχει η ροπή επίλυσης αυτού του τραύματος .

Είναι σαν να υπάρχουν μέσα σε αυτούς τους ανθρώπους πολλές ατακτοποίητες καταστάσεις ,που χρειάζονται να μπουν σε κουτιά . Αυτό οφείλεται στο ότι εάν ένα τραύμα δεν έρθει σε επίγνωση ,σε θεραπεία στο γραφείο του ειδικού ψυχικής υγείας ,τότε μένοντας ατακτοποίητο  και αθεράπευτο  βρίσκει  μη λειτουργικούς τρόπους εκτόνωσης .

Η κάθε περίπτωση του ανθρώπου είναι εξατομικευμένη όμως συνήθως εάν δεν διαπιστώσουμε το τί ήμασταν στην παιδική μας ηλικία και ποιοί είμαστε στο τώρα αλλά κυρίως το ποιοί επιλέγουμε να είμαστε στο τώρα , συνήθως συνεχίζουμε να είμαστε αυτοί που μας έμαθαν οι σημαντικοί άλλοι (οι γονείς μας δηλαδή).

Αν αυτό που μας έμαθαν να είμαστε είναι θύμα ή θύτης είναι πολύ πιθανό αυτό το ρόλο να τον συνεχίσουμε για την υπόλοιπη ζωή μας με επιλογές που επιβεβαιώνουν τον ρόλο αυτό .

Είναι σημαντικό λοιπόν  να δούμε κάνοντας μία αναδρομή στο παρελθόν, πάντα στο θεραπευτικό πλαίσιο μιας συνεδρίας, ποιοί ήμασταν, εάν κακοποιηθήκαμε ή κι όχι , τί βιώματα έχουμε και τί βιώματα θέλουμε να προσφέρουμε στο παρόν  στον εαυτό μας και στους άλλους.

Το διαγενεακό τραύμα δεν είναι κάτι το οποίο μελετάται εύκολα ούτε δίνονται σε αυτό γρήγορες και ανώδυνες απαντήσεις .

Μπορεί η συστημική προσέγγιση να μελετάει, όπως ένα δέντρο τις διακλαδώσεις, τα φύλλα, τις ρίζες όμως είναι απαραίτητο να δούμε και κάτι άλλο, το οποίο πραγματικά ανοίγει μπροστά μας έναν καινούργιο κόσμο μελέτης.

Όλοι είμαστε μέλη μιας οικογένειας, μέλη μιας κοινωνίας. Όταν ένα μέλος νοσεί, τότε νοσεί το όλο σύστημα. Μαθαίνοντας να θεραπεύουμε το τραύμα και όχι να στρουθοκαμηλίζουμε και να το καλύπτουμε βάναυσα, μαθαίνουμε να είμαστε άνθρωποι που έχουν το κουράγιο να βλέπουν τα τραύματά τους και να τα κάνουν τα προσωπικά τους επιτεύγματα.

 Ας θυμηθούμε σε αυτό το σημείο  την φράση που λένε στο εξωτερικό για αυτούς που επιβιώνουν τραυματικών καταστάσεων, ότι  είναι survivors, δηλαδή είναι επιβιώσαντες.

 Η πραγματική επιτυχία της ζωής δεν κρύβεται στο πόσα οικονομικά στοιχεία θα αποκτήσουμε αλλά στο πόσες πληγές δικές μας ή των άλλων θα θεραπεύσουμε με αγάπη , κατανόηση και αποδοχή .

Ζωή δεν είναι αυτό που σε έμαθαν να είσαι αλλά αυτό που  ΕΣΥ επέλεξες   να γίνεις  ενσυνείδητα, γνήσια και αυθεντικά.

Βιβλιογραφία 

Bohart, A. C., & Greenberg, L. S. (1997). “Empathy and psychotherapy: An introductory overview”, in A. C. Bohart & L. S. Greenberg (Eds.), Empathy reconsidered: New directions in psychotherapy. Washington: DC. APA, p.p. 3–31.

Bolognini, St. (2017). Η ψυχαναλυτική ενσυναίσθηση. Μτφρ. Γ. Καπράλος. Τρίκαλα: Επέκεινα.

Bozarth, J. D. (1997). “Empathy from the framework of client-centered theory and the Rogerian hypothesis”, in A. C. Bohart & L. S. Greenberg (Eds.), Empathy reconsidered: New directions in psychotherapy, pp. 81–102. American Psychological Association.

Carlo, G. & Randall, B.A. (2002). “The development of a measure of prosocial behaviors of late adolescents”, in Journal of Youth and Adolescence, 31, pp. 31-44.

Chartrand, T.L. & Bargh, J.A. (1999). “ The chameleon effect: The perception-behavior link and social interaction”, in Journal of Personality and Social Psychology, 76, pp. 893-910.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Ολυμπία Μαρία Ποντίκη - Σύμβουλος Ψ.Υγείας

Ολυμπία Μαρία Ποντίκη: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχοθεραπεύτρια. - Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Σύμβουλος γάμου οικογένειας και τέκνων.

6970463866

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού