Διακοπές και ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή: τρόποι αντιμετώπισης (video)

Ακρόαση άρθρου......

Έφτασε επιτέλους η περίοδος των καλοκαιρινών διακοπών. Πολλοί από εμάς, είμαστε γεμάτοι ενθουσιασμό και προσμονή. Κάποιοι ίσως έχουν προγραμματίσει ένα ταξίδι, ίσως  επισκεφθούν φίλους, είτε δεχθούν επισκέψεις από αγαπημένα πρόσωπα.

Ό,τι κι αν αφορούν τα σχέδιά μας, είναι σίγουρο ότι θα υπάρξουν αλλαγές στη ρουτίνα μας. Οι αλλαγές αυτές μπορεί να είναι ανησυχητικές για πολλούς, ιδιαίτερα όμως για τους ανθρώπους που πάσχουν από ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.

Για τους τελευταίους, ένα επικειμένο ταξίδι ή ο προγραμματισμός διακοπών, μπορεί να αποβεί δύσκολη υπόθεση. Ειδικότερα, τη συγκεκριμένη περίοδο, η ύπαρξη της πανδημίας COVID μπορεί να προκαλέσει επιπλέον ανησυχία.

Εύκολα μπορούμε να κατανοήσουμε τους λόγους για τους οποίους τέτοιες καταστάσεις μπορούν να είναι ιδιαίτερα στρεσογόνες για τους πάσχοντες από ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Ανεξάρτητα από τον τύπο της συγκεκριμένης διαταραχής που τους ταλαιπωρεί, υπάρχουν πάντα πάρα πολλά πράγματα που μπορούν να τους προκαλέσουν ανησυχία, όταν βγαίνουν από τη ζώνη άνεσής τους.

Διακοπές: Οι πιο συνηθισμένες ανησυχίες για τους πάσχοντες από Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή

• «Θα μπορώ να χρησιμοποιήσω το κοινόχρηστο μπάνιο ή το δωμάτιο του ξενοδοχείου;»,
• «Τι θα συμβεί αν προσβληθώ από κάποια ασθένεια ή μολύνω κάποιο συνταξιδιώτη μου;»,
• «Κι αν προκαλέσω κάποιο ατύχημα ενώ οδηγώ;»,
• «Θα μπορώ να φάω το τοπικό φαγητό;»,
• «Αν τελικά το φάω, θα αρρωστήσω;»,
• «Τι θα συμβεί αν έχω κρίση πανικού κατά τη διάρκεια των διακοπών μου και δεν έχω πρόσβαση στο θεραπευτή μου;».

Οι ερωτήσεις είναι αμέτρητες και είναι διαφορετικές για κάθε άτομο που πάσχει από τη συγκεκριμένη διαταραχή. Όλες όμως παρουσιάζουν  μεταξύ τους ένα κοινό: περιστρέφονται γύρω από την αβεβαιότητα για το τι πρόκειται να συμβεί.

Πάντως, τα άτομα με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή οφείλουν να είναι σίγουρα πως όλα θα πάνε καλά. Δεν είναι καθόλου τυχαίο, πως η συγκεκριμένη ψυχική νόσος, ονομάζεται και «ασθένεια της αμφιβολίας».

Η οικογένεια και οι φίλοι των ατόμων που πάσχουν, επηρεάζονται επίσης από την συμπεριφορά τους, εάν έχουν προγραμματίσει μαζί τους διακοπές. Το να αλλάζεις σχέδια, να μην μπορείς να είσαι αυθόρμητος και να αντιμετωπίζεις υψηλά επίπεδα άγχους, είναι κάποια από τα παραδείγματα εκδήλωσης της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής. Πριν ακόμη την έξοδο από το σπίτι, υπάρχει ήδη άγχος και αμφιβολία για όλα όσα μπορούν ή θα μπορούσαν να συμβούν.

Τι πρέπει λοιπόν να κάνουν όσοι υποφέρουν για να νικήσουν τις ανησυχίες τους ; 

Η απάντηση είναι ξεκάθαρη. Θα πρέπει να διώξουν το άγχος τους και να αγκαλιάσουν την αμφιβολία και την αβεβαιότητα που τους κρατά δέσμιους. Είναι γεγονός πως η  αβεβαιότητα είναι ένα συναίσθημα που συνοδεύει τα ταξίδια, τις διακοπές και γενικότερα κάθε είδους διασκέδαση. Όμως, η αβεβαιότητα υπάρχει σε κάθε πτυχή της ζωής μας και είναι απαραίτητο να μάθουμε να την αποδεχόμαστε και να διώχνουμε το αισθήμα του φόβου.

Η διαχείριση τέτοιων συναισθημάτων δεν είναι εύκολη. Ο γιος μου, ο Νταν υπέφερε σοβαρά από ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, στο βαθμό που ήταν ανίκανος να φάει. Μετά βίας ανταποκρινόταν. Έχω δει, μέσω της προσωπικής μου εμπειρίας, πως η συγκεκριμένη διαταραχή μπορεί να καταστρέψει ζωές. Αλλά έχω δει επίσης, πως μπορεί να ξεπεραστεί.

Στο παρελθόν, έχω γράψει για τη θεραπεία «έκθεσης με παρεμπόδιση της αντίδρασης» (ΕRP=Exposure Response Prevention Therapy), που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή για τη θεραπεία της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής.

Η θεραπεία αυτή αφορά την αντιμετώπιση ποικίλων φόβων και την αποδοχή της αβεβαιότητας της ζωής. Μια υποχωρητική στάση μπροστά σε αυτό που απαιτεί η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, την τροφοδοτεί ακόμη περισσότερο.

Μόνο το να στέκεσαι αντιμέτωπος με αυτή την ασθένεια, την αποδυναμώνει. Παρόλο που η συγκεκριμένη θεραπεία είναι δύσκολη, μπορούμε να ισχυριστούμε με βεβαιότητα ότι μια ζωή καθοδηγούμενη από τη συγκεκριμένη διαταραχή είναι πολύ πιο επίπονη.

Η θεραπεία «έκθεσης με παρεμπόδιση της αντίδρασης», περιλαμβάνει δύο εξίσου σημαντικά μέρη:

(α) την σταδιακή έκθεση του ατόμου στις καταστάσεις που του προκαλούν το αίσθημα της αμφιβολίας και της απειλής, και

(β) την παρεμπόδιση της αντίδρασης, δηλαδή την παρεμπόδιση της εκτέλεσης των καταναγκαστικών πράξεων ή της αποφυγής.

Οι θεραπευτές που έχουν εξειδικευθεί στη συγκεκριμένη θεραπεία μπορούν να βοηθήσουν, όσα άτομα πάσχουν από ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή να ανακτήσουν τη ζωή τους.

Για περισσότερες πληροφορίες δείτε το παρακάτω βίντεο: 

Εναλλακτικοί τρόποι διαχείρισης της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής 

Υπάρχουν πέντε επιπλέον τρόποι για τη διαχείριση του στρες των διακοπών, έαν πάσχετε από ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή:

1.Οργανωθείτε
Το σημαντικότερο πράγμα που μπορείτε να κάνετε πριν ταξιδέψετε είναι να οργανωθείτε. Λίγες εβδομάδες νωρίτερα, ξεκινήστε να φτιάχνετε μια λίστα με όλα τα απαραίτητα που θα χρειαστεί να πακετάρετε. Είναι επίσης εξαιρετικά χρήσιμο να κάνετε μια καλή έρευνα σχετικά με τον τόπο που θα επισκεφθείτε, το μέρος που θα μείνετε και ούτω καθεξής. Εάν ξεκινήσετε την προετοιμασία των διακοπών σας από νωρίς, θα μπορείτε σταδιακά να προσθέτετε όσα τυχόν έχετε ξεχάσει, χωρίς να ανησυχείτε γι'αυτό την τελευταία στιγμή.

2.Να είστε προετοιμασμένοι
Εάν ταξιδεύετε με αεροπλάνο, τραίνο, αυτοκίνητο ή λεωφορείο, βεβαιωθείτε ότι είστε κατάλληλα προετοιμασμένοι, ώστε να ταξιδέψετε με άνεση. Δημιουργήστε μια λίστα με όλα όσα θέλετε να έχετε μαζί σας κατά τη διάρκεια του ταξιδιού: τα φάρμακά σας, σνακ, το απολυμαντικό χεριών, ένα βιβλίο, ακουστικά ή οτιδήποτε άλλο θεωρείτε ότι μπορεί να είναι χρήσιμο για να αποσπάσει την προσοχή σας από αγχωτικές καταστάσεις.

3.Περιμένετέ το να συμβεί
Να είστε ρεαλιστές εάν ταξιδεύετε με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Εάν είχατε παρουσιάσει συμπτώματα στο παρελθόν, περιμένετε ότι θα ξανασυμβεί στο μέλλον. Χωρίς να επικεντρώνετε την προσοχή σας σε πιθανές ανησυχίες, το να είστε προετοιμασμένοι ότι η διαταραχή σας θα «ξαναχτυπήσει», μπορεί να την κάνει λιγότερο ενοχλητική αυτή τη φορά. Εάν κάνετε λήψη φαρμάκων καθημερινά, βεβαιωθείτε ότι τα λαμβάνετε κάθε φορά πριν ταξιδεψετε.

4.Ταξιδέψτε με παρέα
Πολλοί άνθρωποι ισχυρίζονται ότι διαχειρίζονται καλύτερα τη διαταραχή τους όταν βρίσκονται μαζί με άλλα άτομα. Εάν έχετε τη δυνατότητα, οργανώστε το ταξίδι σας με ένα φίλο ή ένα κοντινό σας πρόσωπο. Μπορείτε να είστε συνεπιβάτες ή να κάνετε την κράτηση πτήσης μαζί. Εάν η διαταραχή σας κάνει την εμφάνισή της, θα έχετε κάποιον δίπλα σας για να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε το άγχος σας.

5.Κάντε σχέδια
Σε κάποιους ανθρώπους, η διαταραχή εμφανίζεται όταν αισθάνονται πλήξη, ενώ για άλλους το να έχουν ένα πολυάσχολο πρόγραμμα τους προκαλεί άγχος. Όταν ταξιδεύετε, φροντίστε να προγραμματίσετε τις πρώτες ημέρες του ταξιδιού σας. Εάν γνωρίζετε ότι θα αισθάνεστε καλύτερα, κρατώντας τον εαυτό σας απασχολημένο, βρείτε μερικές δραστηριότητες, για τις οποίες θα προσμένετε και που θα σας γεμίσουν με ενθουσιασμό. Εάν από την άλλη, αισθάνεστε ότι τα ταξίδια σας προκαλούν κούραση και σας «ρουφούν» την ενέργεια, φροντίστε να δώσετε στον εαυτό σας αρκετό χρόνο για ξεκούραση και χαλάρωση.

Ζώα Συναισθηματικής Υποστήριξης

Τα τελευταία χρόνια, τα ζώα συναισθηματικής υποστήριξης έχουν γίνει ένας δημοφιλής μηχανισμός αντιμετώπισης για άτομα με άγχος πτήσης και άλλες διαταραχές ψυχικής υγείας.

Το 2017, η American Airlines μετέφερε 155.790 ζώα συναισθηματικής υποστήριξης και η United Airlines 76.000. Ωστόσο, το Υπουργείο Μεταφορών των ΗΠΑ θέλει να αλλάξει τους κανονισμούς σχετικά με τα ζώα υποστήριξης στις πτήσεις, με απαγόρευση όλων των ζώων εκτός από τα σκυλιά.

Υπάρχει μια συνεχής συζήτηση μεταξύ αεροπορικών εταιρειών και οργανισμών ψυχικής υγείας σχετικά με τα ζώα συναισθηματικής υποστήριξης στα αεροπλάνα. Οι αεροπορικές εταιρείες υποστηρίζουν ότι οι κανόνες σχετικά με τα ζώα συναισθηματικής υποστήριξης έχουν γίνει ιδιαίτερα χαλαροί και ότι οι άνθρωποι το εκμεταλλεύονται. Από την άλλη πλευρά, οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας υποστηρίζουν ότι μια τέτοια απαγόρευση θα μπορούσε να δυσκολέψει τα ταξίδια των ατόμων με ειδικές ανάγκες, χωρίς τη συναισθηματική υποστήριξη που χρειάζονται.

Eίναι αλήθεια ότι τα ταξίδια προκαλούν άγχος σε εκατομμύρια ανθρώπους, ακόμη κι αν αυτοί δεν έχουν διαγνωστεί με κάποια διαταραχή ψυχικής υγείας. Εάν αυτοί οι άνθρωποι χρειάζονται ένα ζώο συναισθηματικής υποστήριξης, στο οικογενειακό ή επαγγελματικό τους ταξίδι, είναι λογικό να τους επιτρέψουν να επιβιβαστούν.

Ωστόσο, η απαγόρευση προέκυψε από άτομα που εκμεταλλεύτηκαν τον κανόνα. Οι άνθρωποι έφεραν μη εξημερωμένα ζώα στο αεροπλάνο-όπως φίδια, παγώνια και πιθήκους-και ισχυρίζονταν ότι η παρουσία τους, τους έκανε να αισθάνονται καλύτερα. Σε έναν περιορισμένο χώρο όπως ένα αεροπλάνο, δεν είναι ασφαλές να έχουμε ένα ερπετό, για παράδειγμα, καθώς μπορεί να ξεφύγει από το κλουβί του και να προκαλέσει πανικό στους επιβάτες κατά τη διάρκεια της πτήσης.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο κανονισμός για τα ταξίδια με ζώα συντροφιάς, περιλαμβάνει τους σκύλους, τις γάτες και τις νυφίτσες, πληρώντας φυσικά συγκεκριμένα κριτήρια.
Δείτε αναλυτικά τον σχετικό κανονισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης: EUROPA.EU/citizens/travel/carry/animal-plant
 
Eάν υποφέρετε από ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή κάντε ένα δώρο στον εαυτό σας αυτό το καλοκαίρι και προβείτε στην άμεση αντιμετώπισή της. Πάρτε ξανά τη ζωή σας στα χέρια σας. Σας αξίζει να απολαμβάνετε τις διακοπές και την καθημερινότητά σας με τους φίλους και την οικογένειά σας, χωρίς να επιτρέπετε σε εμμονές και καταναγκασμούς να σας ελέγχουν.

Πηγές:
ΜentalHelp.net, Janet Singer, ειδική στην ενημέρωση για την Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή
Pulsetms.com, Chris Howard, ψυχολόγος