Έφτασε επιτέλους η περίοδος των καλοκαιρινών διακοπών. Πολλοί από εμάς, είμαστε γεμάτοι ενθουσιασμό και προσμονή. Κάποιοι ίσως έχουν προγραμματίσει ένα ταξίδι, ίσως  επισκεφθούν φίλους, είτε δεχθούν επισκέψεις από αγαπημένα πρόσωπα.

Επιστημονική εκδήλωση για την ψυχαναγκαστική, καταναγκαστική διαταραχή διεξάγεται σήμερα, Τετάρτη 16 Ιανουαρίου 2019 στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Η διαταραχή αυτή, αποτελεί μια πολύμορφη και συχνά χρόνια διαταραχή, που μπορεί να προσβάλει το 2,5% του γενικού πληθυσμού, δηλαδή, με βάση το σημερινό πληθυσμό της Ελλάδας, μπορεί να αφορά έως 250.000 ανθρώπους.

Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή είναι, κατά τη γνώμη μου, μια από τις πιο σύνθετες και ταυτόχρονα ενδιαφέρουσες παθήσεις στο σύνολο της κλινικής ψυχοπαθολογίας. Το ενδιαφέρον με αυτή τη διαταραχή είναι τόσο ο τρόπος οργάνωσής της όσο και οι δυνατότητες μετατροπής κι εξέλιξης της κατά τη πορεία της νόσου, αλλά και η πιθανότητα να ομοιάσει στον παραλληρητικό λόγο, χωρίς να έχει απολύτως καμία σχέση με οποιαδήποτε μορφή ψυχωσικής συνδρομής.

Τι είναι οι ιδεοληψίες και οι ψυχαναγκασμοί;
Τα δύο χαρακτηριστικά συμπτώματα που συναντώνται στην Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή είναι οι ιδεοληψίες και οι ψυχαναγκασμοί.

Η ιδεοψυχαναγκαστική δομή χαρακτήρα είναι γνωστή από πολύ παλιά και θεωρείται μία «κλασική» οργάνωση χαρακτήρα  νευρωτικού επιπέδου. Σύμφωνα με το Freud διακρίνεται από την τάξη, το  πείσμα και τη φιλαργυρία. Άλλοι, αναφέρουν την ισχυρογνωμοσύνη, την τελειοθηρία, την ακρίβεια σε χρονικά ζητήματα, τη σχολαστικότητα, τη λιτότητα και τάσεις προς τη διανοητικοποίηση και την εξονυχιστική συζήτηση.

Οι ψυχαναγκασμοί (ή αλλιώς τελετουργίες) είναι επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές (π.χ. «τσεκάρω δέκα φορές την πόρτα πριν φύγω από το σπίτι») ή νοητικές πράξεις (π.χ. «λέω έξι φορές από μέσα μου το πάτερ ημών»), στις οποίες το άτομο νιώθει ότι πρέπει να προβεί ως απάντηση σε μία ιδεοληψία ή τις εφαρμόζει σαν έναν άκαμπτο κανόνα.

Ψυχαναγκασμοί: Τα ανυπόφορα "πρέπει" που εισβάλλουν στη σκέψη, οι εσωτερικοί "εκβιασμοί" του μυαλού, «εάν δεν ελέγχω το σώμα μου κάθε μέρα, δεν θα προλάβω την ασθένεια», «πρέπει να κάνω πολύωρα μπάνια, αλλιώς τα μικρόβια θα με μολύνουν», και η αστείρευτη ανάγκη για έλεγχο, αφορούν σοβαρές δυσλειτουργίες της σκέψης που έχουν την ρίζα τους στην αποφυγή ενός επικείμενου κινδύνου ή αγχογόνου παράγοντα.

Η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (ΙΨΔ) είναι μια σοβαρή ψυχική διαταραχή η οποία χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες εμμονικές σκέψεις τις ιδεοληψίες ή ψυχαναγκασμούς οι οποίες συχνά οδηγούν σε καταναγκαστικές πράξεις ή καταναγκασμούς.

Η ψυχαναγκαστική- καταναγκαστική διαταραχή χαρακτηρίζεται από επίμονες και ανεξέλεγκτες σκέψεις ή παρορμήσεις (ψυχαναγκασμοί) και από την ανάγκη επανάληψης συγκεκριμένων πράξεων (καταναγκασμοί). Φυσικά, οι περισσότεροι από εμάς έχουμε ανεπιθύμητες σκέψεις μερικές φορές, όπως κάποιο τραγούδι ή κάποια μελωδία που «κολλάει» στο μυαλό μας, ή την παρόρμηση να κάνουμε κάτι επικίνδυνο.

Η πρόσληψη τροφής αποτελεί μία πολύ σημαντική διαδικασία για τον άνθρωπο από τη γέννησή του. Αυτό συμβαίνει, αφενός επειδή είναι απαραίτητη για την επιβίωσή του, αφετέρου γιατί μέσω αυτής επιτυγχάνεται η ψυχική σύνδεση του βρέφους με τη μητέρα, δημιουργώντας ψυχικές αναπαραστάσεις για τη μετ'έπειτα εξέλιψη του ατόμου.