Αποκατάσταση και όχι απλή τιμωρία οφείλει το κράτος στους παραβάτες του

Ακρόαση άρθρου......

Στις μέρες μας η ψυχιατρική και η ψυχολογία θεωρούν τη ψυχιατρική αποκατάσταση μια από τις βασικές μεθόδους αντιμετώπισης της ψυχικής ασθένειας. Επιπροσθέτως, σύμφωνα με τη Δικαστική Ψυχολογία η αποκατάσταση και επανένταξη των εγκληματιών οφείλει να αποτελεί το βασικότερο στόχο των σωφρονιστικών καταστημάτων της χώρας, καθώς ένα ποσοστό μεγαλύτερο του 70% των παραβατών που αυτή τη στιγμή εκτίουν τη ποινή τους σε κάποια φυλακή, πάσχουν τουλάχιστον από μία ψυχική διαταραχή.

Αυτό λοιπόν αποδεικνύει την άμεση ανάγκη για ανάπτυξη υπηρεσιών ψυχικής υγείας εντός των φυλακών με στόχο τη παροχή ψυχικής φροντίδας και υποστήριξης. Επιπλέον, κάθε παραβάτης πρέπει να έχει τη δυνατότητα πρόσβασης σε κοινωνικές, εκπαιδευτικές αλλά και επαγγελματικές ευκαιρίες έπειτα της έκτισης της ποινής του.

Έρευνες έχουν αποδείξει πως η αποκατάσταση των παραβατών είναι αποτελεσματική όταν πραγματοποιείται, καθώς τα 2/3 των ατόμων που υποστηρίχθηκαν, κατάφεραν να προοδεύσουν σε επίπεδο διαβίωσης αλλά και επιβίωσης στη κοινότητα. Ακόμη, έρευνες αναφέρουν πως τα εν λόγω άτομα έχουν οχτώ φορές περισσότερες πιθανότητες να επιτύχουν αλλά και να διατηρήσουν μια επιτυχημένη διαβίωση στη κοινωνία. Πάρα τα δεδομένα αυτά, η ψυχιατρική αποκατάσταση δεν χρησιμοποιείται συστηματικά στα σωφρονιστικά καταστήματα στην Ελλάδα και ο λόγος πιθανώς να είναι ότι κάποιες από τις συνιστώσες της δεν συμπίπτουν με το ισχύον μοντέλο ιδρυματοποίησης, καθώς και λόγοι οικονομικής φύσεως, όπως η πρόληψη ειδικευμένου προσωπικού το οποίο είναι αναγκαίο για την πραγματοποίηση ενός περισσότερο υποστηρικτικού μοντέλου.

Όσον αφόρα τους εγκληματίες που πάσχουν από κάποια ψυχική ασθένεια η παρότρυνση της αποκατάστασης τους αυξάνει τις πιθανότητες μείωσης της υποτροπής τόσο των συμπτωμάτων της διαταραχής τους όσο και της εγκληματικής τους συμπεριφοράς. Ακόμη, είναι γεγονός πως το κίνητρο για αλλαγή το οποίο δημιουργεί η αποκαταστασιακή πολιτική ενός ιδρύματος είναι πολύ πιθανότερο να οδηγήσει στη θεραπεία.

Έρευνες στο τομέα της Δικαστικής Ψυχολογίας οι οποίες μελετούν την αξία του κλίματος αποκατάστασης εντός των σωφρονιστικών καταστημάτων αναφέρουν πως το κλίμα εντός των φυλακών σχετίζεται ουσιαστικά με μία πληθώρα κλινικών αποτελεσμάτων. Παραδείγματος χάριν σχετίζεται με την ικανοποίηση τόσο των κρατουμένων όσο και των εργαζομένων στα ιδρύματα. Ακόμη, η βιβλιογραφία δείχνει πως οι στάσεις και οι στόχοι των εργαζομένων στις φυλακές έχουν άμεσο αντίκτυπο στο κατά πόσο η αποκατάσταση των παραβατών θα είναι αποτελεσματική. Τέλος, οι θετικές διαπροσωπικές σχέσεις που αναπτύσσονται εντός ενός ιδρύματος ευνοούν ένα αποκαταστασιακό κλίμα το οποίο είναι άκρως θεραπευτικό για τους πάσχοντες από ψυχική ασθένεια και μη εγκληματίες.

Τελικά, τα παραπάνω δεδομένα ερευνών υποδεικνύουν πως το εκάστοτε κράτος οφείλει όχι μόνο να μεριμνά για την κατάλληλη ποινή και έκτιση της ποινής του παραβάτη αλλά ακόμη να επιβάλει τη διατήρηση ενός θεραπευτικού προσανατολισμού εντός των σωφρονιστικών καταστημάτων με αποτέλεσμα ένα περιβάλλον που θα στερείται έντασης και βίας και θα οδηγεί στην ομαλή επανένταξη του ατόμου στο κοινωνικό πλαίσιο.

Συγγραφή άρθρου:

Λυδία Μυλωνάκη - Ψυχολόγος, Μέλος του British Psychological Society
Επιστημονικός συνεργάτης του psychology.gr
Επικοινωνία: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Βιβλιογραφία

• Anthony, W. A., Cohen, M. R., Farkas, M., & Gagne, C. (2002).Psychiatric rehabilitation (2nd ed.). Boston: Boston University, Center for Psychiatric Rehabilitation.
• Beech, A. R., & Hamilton-Giachritsis, C. E. (2005). Relationship between therapeutic climate and treatment outcome in group-based sexual offender treatment programs. Sexual Abuse: A Journal of Research and Treatment, Vol. 17, pp. 127–140.
• Casey, S., Day, A., Howells, K., & Ward, T. (2007).
• Assessing suitability for offender rehabilitation. Development and validation of the Treatment Readiness Questionnaire. Criminal Justice and Behavior, Vol. 34, No. 11, pp. 1427-1440.
• Heseltine, K., Sarre, R., & Day, A. (2011). Prison-based correctional offender rehabilitation Programs: The 2009 national picture in Australia. Canberra, ACT: Criminology Research Council.
• Hodge, J.E.,& Renwick, S.J. (2002). Motivating mentally disordered offenders. In McMurran
• M (ed.)Motivating Offenders to Change: A Guide to Enhancing Engagement in Therapy. Chichester: Wiley, pp. 221–234.
• Killaspy, H., & Zis, P. (2012). Predictors of outcomes of mental health rehabilitation services: a 5-year retrospective cohort study in inner London, UK. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology. In Press.
• Lavelle, E., Ijaz, A.,& Killaspy, H.(2011) Mental Health Rehabilitationand Recovery Services in Ireland: amulticentre study of current serviceprovision, characteristics of service usersand outcomes for those with and without access to these services. Final Reportfor the Mental Health Commission ofIreland, 2011.
• Lehman, A. F., Kreyenbuhl, J., Buchanan, R. W., Dickerson, F. B., Dixon, L. B., Goldberg, R., &Steinwachs, D. M. (2004). The Schizophrenia Patient Outcomes Research Team (PORT): Updated treatment recommendations2003. Schizophrenia Bulletin, Vol. 30, pp. 193–217.
• Long, C.G., Anagnostakis, K., Fox, E., Siluale, P., Somers, J., West, R. Webster, A., (2010).
• Social climate along the pathway of care in women’s secure mental health service: variation with level of security, patient motivation, therapeutic alliance and level of disturbance. Criminal Behaviour and Mental Health. Published online in Wiley Online Library Available: wileyonlinelibrary.com.
• Rossberg, J., Friis, S., 2003. A suggested revision of the Ward Atmosphere Scale. Acta PsychiatricaScandinavica 108, 374–380.
• Rossler, W. (2006). Psychiatric rehabilitation today: An overview. World Psychiatry, Vol. 5, pp. 151–157.
• Social Exclusion Unit, (2004). Available: http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/ http://www.cabinetoffice.gov.uk/ , Retrieved: 13thFebruary 2015.
• Tarasenko, M., Sullivan, M., Ritchie, A. J., & Spaulding, W. D. (2013). Effect of eliminating psychiatric rehabilitation from secure levels of a mental-health service. Psychological Services, Vol. 10, No. 4, pp. 442-451.