Μαρία Μοντεσσόρι (Maria Montessori 1870-1952)

Ακρόαση άρθρου......

Η Μαρία Θέκλα Αρτεμισία Μοντεσσόρι γεννήθηκε στις 31 Αυγούστου 1870 στο Κιαραβάλε της Ιταλίας. Το 1896 αποφοιτά από την Ιατρική σχολή του πανεπιστημίου της Ρώμης με τις ειδικότητες της παιδιάτρου και της ψυχιάτρου έχοντας, ήδη, κλινική εμπειρία κατά τη διάρκεια των σπουδών της με παιδιά με νοητική υστέρηση.

Το σπίτι των παιδιών

Συνεχίζει τις σπουδές της στη Φιλοσοφία, την Ψυχολογία και σε θέματα αγωγής, γεγονός που την οδηγεί στη διαπίστωση ότι η παιδαγωγική θα πρέπει να συνεργάζεται με την ιατρική για την θεραπεία των παιδιών με νοητική υστέρηση. Το 1907 ανοίγει το πρώτο «Σπίτι των παιδιών» (Casa dei bambini) όπου εφαρμόζει τη μέθοδό της σε φυσιολογικά μικρά, πάμφτωχα και εγκαταλελειμμένα παιδιά χωρίς καθόλου τρόπους και μόρφωση.

Στο σπίτι αυτό δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στα εποπτικά μέσα διδασκαλίας δικής της εμπνεύσεως και κατασκευής για να γίνονται κατανοητά τα μαθήματα μέσω των αισθήσεων. Σε σύντομο χρονικό διάστημα τα παιδιά αυτά μεταμορφώθηκαν σε ευγενικά, τακτικά και καθαρά πλάσματα που μάθαιναν μόνα τους να γράφουν και να διαβάζουν, να φροντίζουν το χώρο τους και να εργάζονται με ησυχία.

What the hand does, the mind remembers - Maria Montessori

Ακόμα και τα παιδιά με χαμηλό νοητικό δείκτη, χάρη στη Μοντεσσοριανή μέθοδο, μπαίνουν σιγά-σιγά στις κανονικές τάξεις του σχολείου αφού ελευθερονόταν το πνεύμα και η ψυχή τους.

Η Μέθοδος της επιστημονικής παιδαγωγικής

Το βιβλίο «Η μέθοδος της επιστημονικής παιδαγωγικής», γραμμένο και δημοσιευμένο στην Περούτζια, κατά την διάρκεια του πρώτου χρόνου της ειδικότητας (1909), μεταφράστηκε και αγκαλιάστηκε απ’όλο τον κόσμο με μεγάλο ενθουσιασμό.

Για πρώτη φορά παρουσιάστηκε μια διαφορετική και θετική εικόνα του παιδιού, υποδεικνύοντας την πιο κατάλληλη μέθοδο για την φυσική του ανάπτυξη και αποδεικνύοντας την πλούσια διαθεσιμότητα της για την μετάδοση μάθησης, όπου ανάλογα αποτελέσματα δεν είχαν ποτέ φανταστεί και αποδειχθεί.

Ένα άλλο φαινόμενο που τράβηξε το δημόσιο ενδιαφέρον σε όλο τον κόσμο ήταν η ύπαρξη ενός κλίματος ήρεμης συνεργασίας μεταξύ των παιδιών τα οποία ήταν αφοσιωμένα, καθένα σε κάποια ξεχωριστή εργασία – επιλεγμένη από το ίδιο το παιδί. Αυτή η αναπάντεχη επιτυχία είχε ως αποτέλεσμα μία βαθιά αλλαγή στη ζωή της Μαρίας Μοντεσσόρι που άρχιζε ένα επιστημονικό οδοιπορικό σε όλο τον κόσμο, όπου γεννιόντουσαν και αναπτυσσόνταν τα σχολεία της και όπου υπήρχε ανάγκη καινούργιας εκπαίδευσης προσωπικού.

Το 1922 η Μοντεσσόρι γίνεται κυβερνητικός επιθεωρητής των σχολείων της Ιταλίας και το 1934 εγκαταλείπει την χώρα της λόγω της φασιστικής κυβέρνησης του Μουσολίνι. Το 1939 πηγαίνει στην Ινδία και παραμένει σε όλη τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, για να εγκατασταθεί το 1949 στην Ολλανδία, όπου το 1952, σε ηλικία 81 ετών, έχασε τη ζωή της από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, αφήνοντας άξιο συνεχιστή του έργου της τον γιο της Μάριο.

Η Μοντεσσοριανή μέθοδος, ο σεβασμός στην προσωπικότητα του παιδιού

Η μοντεσσοριανή μέθοδος στοχεύει στο να βοηθήσει το παιδί να αναπτυχθεί διανοητικά και ηθικά σε έναν ισορροπημένο ενήλικα που θα νιώθει άνετα τόσο με τον εαυτό του όσο και με την κοινωνία στην οποία ζει, και με την ανθρωπότητα στο σύνολό της.

Ετσι η ανεξαρτησία, η ελευθερία με όρια και ο σεβασμός για τη φυσική ανάπτυξη του παιδιού—το τρίπτυχο του Μοντεσσοριανού εκπαιδευτικού συστήματος—, θα οδηγήσουν το παιδί σε έναν ικανό άνθρωπο ο οποίος θα διαθέτει αυτοπειθαρχία, αυτοσυγκέντρωση, θα ξέρει να συνεργάζεται, να παίρνει πρωτοβουλίες, να σέβεται και να εκφράζεται με ειλικρίνεια. Η ίδια τόνιζε, άλλωστε, πως «ικανός άνθρωπος ίσον ευτυχής άνθρωπος». Η Μοντεσσόρι αφιέρωσε τη ζωή της στα παιδιά και η μέθοδός της είναι διεθνώς αναγνωρισμένη.

Βασικές αρχές της Μεθόδου Μοντεσσόρι

• Τα παιδιά είναι ανθρώπινα όντα στα οποία οφείλεται ο σεβασμός, ανώτερα από εμάς λόγω της αθωότητας τους και των μεγαλύτερων δυνατοτήτων του μέλλοντός τους…

• Το παιδί, αξιοποιώντας όλα όσα βρίσκει γύρω του, διαμορφώνει τον εαυτό του για το μέλλον.

• Τα μεγαλύτερα δώρα που μπορούμε να δώσουμε στα παιδιά μας είναι οι ρίζες της υπευθυνότητας και τα φτερά της ανεξαρτησίας.

• Η εκπαίδευση είναι μια φυσική διαδικασία που πραγματοποιείται από το παιδί και δεν αποκτάται ακούγοντας λέξεις αλλά από εμπειρίες του περιβάλλοντος.

• Το πρώτο βασικό στοιχείο για την ανάπτυξη του παιδιού είναι η συγκέντρωση. Το συγκεντρωμένο παιδί είναι εξαιρετικά χαρούμενο.

• Το παιδί έχει διαφορετική σχέση με το περιβάλλον του από το δικό μας… το παιδί απορροφά το περιβάλλον του.

• Ποτέ μη βοηθήσετε ένα παιδί σε μια εργασία που νοιώθει ότι μπορεί να την καταφέρει μόνο του.

• Ο στόχος της εκπαίδευσης στη νεαρή παιδική ηλικία θα πρέπει να είναι να ενεργοποιήσει τη φυσική επιθυμία του παιδιού να μάθει.

• Πάντα να συμπεριφέρεστε στο παιδί χρησιμοποιώντας τους καλύτερους τρόπους σας και να του προσφέρετε τον καλύτερο εαυτό σας.

Δείτε το νέο βιβλίο που κυκλοφόρησε πρόσφατα (2019) της Μαρία Μοντεσσόρι: Μιλώντας σε γονείς στο βιβλιοπωλείο Ψυχολογίας της Πύλης Psychology.gr

Ο διεθνής οργανισμός Μοντεσσόρι

To 1929 ιδρύθηκε ο Α.Μ.Ι. (Διεθνής Οργανισμός Μοντεσσόρι), με σκοπό να εξυπηρετήσει τις ανάγκες του Μοντεσσοριανού κινήματος, δίνοντας του μοναδικότητα και ταυτότητα. Ο δημιουργικός νους της Μαρία Μοντεσσόρι δεν σταμάτησε εκεί αλλά μέσα από την πολυετή της έρευνα ανακάλυψε και έδωσε αξία στους “καινούργιους χαρακτήρες” του παιδιού και στην αναντικατάστατη λειτουργία του παιδιού στο να διατηρεί και να τελειοποιεί την ανθρωπότητα (“το παιδί πατέρας του ανθρώπου”).

Η Μαρία Μοντεσσόρι θαυμάστηκε από πολλές προσωπικότητες της εποχής αλλά και από μεταγενέστερους της (Ghandi, Freud, Tagore, Marconi, Piaget, Edison, Herriot, Masaryk, Adenauer, κλπ.).

Η Μαρία Μοντεσσόρι απεβίωσε σε ηλικία 82 ετών στο Noordwijk της Oλλανδίας. Αξιοσημείωτο είναι ότι προτάθηκε τρεις φορές για Νόμπελ Ειρήνης.