Απαρχές Γνωσιακής Ψυχολογίας κατά τον Αναξαγόρα. | Όταν ο φόβος παράγει διχασμούς η σκέψη διαλογάται και ενώνει

Ακρόαση άρθρου......

Ζούμε σε έναν κόσμο, μέσω του οποίου καθρεφτίζουμε την ύπαρξη μας. Σε αυτόν τον κόσμο, θεωρούμε ότι πορευόμαστε, ανάλογα με τις επιλογές που κάνουμε. Μόνο που με την κάθε επιλογή μας, αρνούμαστε και κάτι άλλο, το οποίο είτε έχουν παραβλέψει σκόπιμα ή δεν είδαμε. 

Συνήθως, αυτό που επιλέγουμε είναι αυτό που θεωρούμε αληθινό. Η ζωή όμως έρχεται να μας υποδείξει: Αυτό που ενδέχεται να αγνοούμε ή απορρίπτουμε, είναι εξ ίσου σημαντικό. Όταν επιλεγώ, είναι γιατί ήδη έχω κρίνει, αξιολογήσει και διαχωρίσει. 

Τότε όμως, άλλα παίρνω και άλλα αφήνω. Γι’ αυτό και η ζωή πάντοτε, συμπληρωματικά πορεύεται μαζί μας. Έτσι, άλλοτε θα βρίσκουμε τις χαρές και άλλοτε τις λύπες της. Ενώ θα συναντάμε αυτά που περιμέναμε και προβλέψαμε, αυτή εξ ίσου θα επιδιώκει να μας συστήσει -ώστε να τα γνωρίζουμε- και αυτά τα απρόβλεπτα που αγνοήσαμε ή παραλείψαμε.

Ένας διαχωρισμός προκαλείται συνήθως, από την υπόνοια κάποιου φόβου. 

Το φόβο αυτού που αποζητά να ακολουθήσει εναγώνια το σωστό, ενώ αποστρέφεται επίμονα το λάθος. Και έτσι το λάθος, εφευρίσκει τρόπους να αντιστέκεται στο αφανισμό του, ώστε και αυτό να υπάρξει. Σαν να μην επιθυμεί να εγκλειστεί, στα αφανή και σκοτεινά της φυλακής μας διαμερίσματα. 

Γι’ αυτό επίμονα αντιστέκεται. Μέχρι να αναθεωρήσουμε τις απόψεις μας, θα παραμένει εκεί και δεν θα ησυχάζει να μας προσκαλεί σε συναντήσεις. Επιδίωξη του είναι να υπερασπιστεί την ύπαρξη του και το δικαίωμα και της δίκης του ένταξης στον υπάρχειν.

Αυτό που κρίνουμε ως λάθος και το απορρίπτουμε, θα μας ακολουθεί συνεχώς στην ζωή, μέχρι την δικαίωση του.

Η δικαίωση προκύπτει, όταν κάτι που παραβλέψαμε ή είχαμε κάποτε θεωρήσει λάθος, θα το δούμε με μια πιο επίμονη δεύτερη ματιά. Τότε η επανόρθωση θα συνοδεύεται από μια νέα θέαση, η οποία εκ των υστέρων θα γίνει ο καταλύτης, μιας καινούργιας αρχής στην ζωή μας.

Ο δρόμος, μέσα από τις σωστές αλλά και τις λάθος επιλογές, είναι αυτός που μας έχει φέρει ενώπιον του παρόντος της ύπαρξης. Όλοι είμαστε συνακόλουθοι της ίδιας κοινής πορείας. Έτσι μας δίνεται η δυνατότητα να εννοήσουμε(=νοήσουμε το εν), ως το μόνο αποδεικτικό στοιχείο. Εντός του ενιαίου Νου, το όποιο το λάθος, δύναται να αναγνωρίσει το σωστό του σημείο, για μια νέα εκκίνηση συμφιλίωσης. Ομοίως και το σωστό, με ευκολία μπορεί να χαθεί στους λαβύρινθους του νου, αν δεν κρατά τον μίτο προς την έξοδο του: Στο φως της Αλήθειας.

Κατά τον Αναξαγόρα: Η ένωση και η διαίρεση στο νου, συγκροτούν την απαρχή της ψευδαίσθησης, της κίνησης και τους χωροχρονικούς περιορισμούς της ανθρώπινης φύσης.

Πραγματικό είναι αυτό που πραγματεύεται την συνύπαρξη, μέσα από τα αντίθετα, ως συμπληρωματικά και όχι ως ενάντια. 

Όποιος φοβάται, ένεκα του φόβου του, πάντοτε επιλέγει ιδιοτελώς [Όχι δηλ. με αυθεντικό τρόπο]. Γι’ αυτό βιώνει τον αποκλεισμό του από το Ζειν της ολότητας του εαυτού. Ομοίως, και αυτός που δεν θέλει να αποκλειστεί, φοβάται, διότι δεν επιθυμεί να εγκλωβιστεί στην ανελευθερία του. Στην ελευθέρια των όποιων επιλογών μας, θέλουμε να ζούμε αληθινά, νομίζοντας ότι κάποτε θα καταφέρουμε να επιλέγουμε σωστότερα. Ξεχνάμε όμως πως: Αν και θεωρούμε πως η ζωή είναι δική μας, αυτή μας δέχεται ακόμα και με τις όποιες λάθος επιλογές κάνουμε. Συνεχίζουμε να υπάρχουμε ακόμα και εξ αιτίας των σωστών αλλά και των λάθος επιλογών μας.

Πολλές φορές ένα λάθος, μπορεί να είναι αυτό που μας προστάτευσε από κάτι χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί: Δηλ. να συνεχίσουμε να επιλέγουμε λάθος. Μέσα από το λάθος μπαίνουμε σε μια διαδικασία αναστοχασμού. Αυτό ο προσωρινός σταθμός σκέψης, δημιουργεί έναν φραγμό, προς το ξέφρενο των επιλογών μας διακύβευμα.

Η Ζωή όμως εν γένει, δεν διαχωρίζεται σε διαστήματα και παύσεις. Εντάσσει στους κόλπους της, όλα τα απαραίτητα, ώστε να εξασφαλίζει ως μια συνέχεια την διαχρονία της: Να ζει αιώνια, αλλά και εμείς με αυτήν, παρόλες τις διακυμάνσεις της.

Πίσω από το φάσμα των επιλογών μας, αυτό που πραγματώνεται ως πραγματικότητα, αναμένει την αναγνώριση όλων όσων μας συνιστούν. Αυτό που πραγματώνεται, ποτέ δεν λανθάνει, ούτε επιδιώκει κάτι να αποφύγει, διότι δεν φοβάται την Αλήθεια. Έτσι, μπορεί να γίνει οδηγός, στο βαθμό που μοιραζόμαστε την ευθύνη των δικών μας επιλογών, αλλά και των άλλων.

Το σκοτάδι δεν είναι αντίθετο του φωτός. Κρύβει απλώς αυτά που απορρίπτουμε και δεν θέλουμε να δούμε. Όμως η Ανατολή συνυπάρχει χέρι–χέρι με την Δύση, ώστε και πάλι να κομίσει φωτισμούς. Μαζί με τις σκιάσεις της προηγούμενης μέρας, μέσα από την σύνθεση και την διαφορετικότητα των συνθηκών, θα ορίσουν την αφετηρια της επομένης νέας ημέρας.

Έτσι, αυτό που δεν θέλουμε να δούμε, δύει στα σκοτεινά μέσα μας σοκάκια, για να ανατείλει και πάλι ξανά, δηλώνοντας μας την λάμψη του ενιαίου. Ό,τι βλέπουμε είναι αυτό που θεωρούμε συνήθως ότι αξίζει να δούμε. Μόνο που ο άνθρωπος και μόνο που αξιολογεί, κρίνει και διαχωρίζει. Με παρόμοιο τρόπο εμείς οι άνθρωποι, διαχωρίζουμε το εφήμερο από το αιώνιο.

Το αιώνιο έτσι και αλλιώς, την εφημερία του τηρεί στο παρόν του ανθρώπινου βίου. Είναι δε ανεξάρτητο από τις επιλογές μας και γι’ αυτό ζειδωρεί, μοιράζοντας το δώρα του την κάθε στιγμή.

Η σκέψη

Η σκέψη είναι αναφορική έννοια. Πάντοτε αναφέρεται σε κάτι… άλλο. Αυτό που σκεφτόμαστε, είναι σαν να μας προσκαλεί να το προσέξουμε. Είναι οι απρόσκλητοι επισκέπτες, αυτών που με τις επιλογές μας έχουμε απορρίψει και παραβλέψει. Επιμένουν όμως ξανά, ώσπου και πάλι να στρέψουμε την ματιά του νου και να τους δώσουμε λόγο. Το έλλογο(=εν-λόγο) παράγεται από την συνένωση και την συμμετοχή στο διαλογείν.

Εκεί κρύβεται η αλήθεια της ύπαρξης: Στην συνύπαρξη των ενεργειών μας πρώτα με τις σκέψεις που κατόπιν γίνονται πράξεις.

Ό,τι συμμετέχει αποπνέοντας ζωή, Αληθινά υπάρχει. Κάθε επιλογή κρύβει μια ιδιοτέλεια. Πατάει όμως πάνω σε αυτό που παραβλέπει, για να υψωθεί.

Όταν όμως αυτό που επιλέγω, συναντηθεί με αυτό που απορρίπτω, τότε αυτή η συνάντηση επιδιώκει την ταυτότητα ενός εκάστου, ώστε να αποκαλυφθεί η αλήθεια που αναζητούσαμε. Έτσι απαλλασσόμαστε από τον φόβο: όταν το συνταιριάξουμε με το θάρρος, αποδεχόμενοι την μια και ενιαία συνύπαρξη και των δυο. Η σκέψη είναι η επί-σκεψη του έτερου άλλου, το οποίο προσβλέπει προς μια συνάντηση.

Άρνηση

Αρνούμαστε συνήθως αυτό που θεωρούμε ότι δεν γνωρίζουμε. Το άγνωστο όμως, -έτσι και αλλιώς- μας προκαλεί φόβο. Πολλές φορές, αρνούμαστε επίσης να συναντήσουμε και ό,τι δεν μας αρέσει, ή προσποιούμαστε πως δεν γνωρίζουμε.

Προφασιζόμαστε την απαξίωση (του άγνωστου), -ωσάν να μην το βλέπουμε- σε μια προσπάθεια να το παρακάμψουμε. Ώσπου η ζωή μας το φέρει μπροστά μας, για να διαψεύσει την ασημαντότητα που του προσδίδουμε και για να προβάλει την σημαντικότητα που έχει στην ζωή μας. Ό,τι απαξιώνουμε, με την παρουσία του αργά ή γρήγορα, θα προξενήσει την αξιοσύνη του. Το ψευδώς θεωρούμενο ξένο, πάντοτε θα αναζητά τρόπους να αληθεύει, μέσα από την ενσωμάτωση του στο κοινό οικείο τόπο.

Αυτό που εσκεμμένα δεν γνωρίζουμε και αρνούμαστε να το συναντήσουμε, αργά ή γρήγορα θα φανερωθεί. Η διπλή άρνηση όμως, ισούται με κατάφαση. Δεν μπορώ κάτι που δεν γνωρίζω να το αντικειμενοποιήσω, διότι τότε στερείται αναφορικότητας. Αυτή η διπλή άρνηση προσκαλεί καταφατικά προκρίματα, τα οποία προκαλούν έλξεις γνωριμίας.

Όταν κάτι το αποστρέφομαι ή δεν το γνωρίζω, ήδη το διαχωρίζω. Επειδή όμως είναι δικό μου, η επίμονη σκέψη μου το προσκαλεί. Έτσι προκαλούνται οι συναντήσεις: Όταν οι σκέψεις τις προάγουν. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο ενεργεί η ζωή, με επι-σκέψεις και συναπαντήματα που προ-νοούνται στο διηνεκές, και παράγουν την πραγματικότητα.

Στο μηδενικό σημείο του εκάστοτε παρόντος χρόνου, η Ζωή πραγματώνει τις συνθήκες, όπου προκύπτουν πάντοτε συναντήσεις επι-σκέψεων που υπονοούνται, πρώτα στον νου και κατόπιν υλοποιούνται.

Σκέψη του Αναξαγόρα

Η σκέψη πάντοτε αναφέρεται σε κάτι υπαρκτό, έστω και αν εμείς το αγνοούμε. Η αναφορικότητα της σκέψης, αφορά πάντα ένα αντικείμενο που αναζητά να υπο-κειμενο-ποιηθεί. Να σχετισθεί δηλ. με το σκεπτόμενο υποκείμενο του.

Ο Αναξαγόρα είναι: «ο πρώτος που έβαλε νου στην ύλη», (Διογένης Λαέρτιος ΙΙ 6-15:6).

«Ο Αναξαγόρας ανακαλύπτοντας την παλιά δοξασία, ότι τίποτε δεν γίνεται από το μηδέν, αναίρεσε τον όρο “γένεση” και εισήγαγε τον όρο (διάκρισις)”δια-χωρισμός” αντί για γένεση» ].(Πβ. Σιμπλίκιος, Είς Φυσικά 460, 16.).

Εκείνο που θεωρούμε ότι γεννιέται ή πεθαίνει, κατά τον Αναξαγόρα, διαχωρίζεται κρυπτόμενο, πίσω από τα διχαστικά διλήμματα.

Κατά τον Αναξαγόρα: «ο νους έθεσε σε κίνηση τα πάντα» (Αριστοτέλης, Περί ψυχής Α 2 405a 15).

Έτσι την κίνηση, αρά και την γέννηση και την φθορά, την τοποθετεί ο νους στα πράγματα μετά την διαίρεση και τις χωροχρονικές αποστάσεις. Το εόν (εν-όν-νους), του Αναξαγόρα, ενόσω είναι ενωμένο, αληθεύει διαχρονικά, διαφορετικά τοποθετεί τα πράγματα σε κίνηση -εντός των χωρικών και χρονικών τους ορίων. 

Ο Αναξαγόρας προσδίδει σε κάθε αρμονική διάταξη, μια νοητική διεργασία δυνατοτήτων, εστιάζοντας έτσι στο Εν (ως εόν). Κατ’ αυτόν:

«Όλα τα πράγματα ήταν μαζί» και ότι, «το να γίνει ένα πράγμα, αυτό ή εκείνο, αποτελεί αλλοίωση της ποιότητας του», ενώ «άλλα είναι για σύνθεση και διαχωρισμό». Αριστοτέλης, Φυσικής ακρόασις Α 4, 187a, 26.[1] 

Επειδή όλα είναι ένα, γι’ αυτό: «όλα συνυπάρχουν σε όλα». Εδώ διατυπώνεται ο νόμος της αφθαρσίας της ύλης.

«Ο Αναξαγόρας θεωρεί τις υλικές αρχές άπειρες, ενώ την αιτία όμως της γέννησης και της μεταβολής μια, τον Νου».(Σιμπλίκιος, Εις Φυσικά 27,2).

Αίτιο δηλαδή των πάντων είναι ο Ένας Νους.

«Κανένα πράγμα δεν μπορεί να αυτονομηθεί ούτε να χωρίσει το ένα από το άλλο, ούτε να τεθεί εκτός του Νου».

«Ο Νους δε στην ολότητα του είναι ομοιογενής και στο μεγαλύτερο

(28)αλλά και στο μικρότερο(εξ ίσου), Δεν υπάρχει κάτι που να διαφέρει(από αυτόν) ούτε και να ομοιάζει με τίποτε,

(29)αλλά τα όποια πολλά (που υπάρχουν) είναι ένα, αυτά φανερώνουν το καθένα (χωριστά) την ολότητα (του Νου) στην οποία ανήκουν».

(Σιμπλίκιος, 12 ---164,24).

Στο σύστημα του Αναξαγόρα, τα φυσικά(φαινόμενα) και τα αντίθετα τους, ενυπάρχουν στα σπέρματα ως κάτι ενιαίο(στον Νου). 

«(Στην αρχή) όλα τα πράγματα ήταν μαζί, άπειρα σε αριθμό αλλά και σε μέγεθος. Μετά ήρθε ο νους τα (ξεχώρισε και τα) ταξινόμησε» (Σιμπλίκιος, Εις Φυσικά 155, 23).

«Στην κίνηση μετέχουν τα πάντα, διότι κινούνται από τον Νου και συγκεντρώνονται μαζί τα όμοια».[2]

«Ο κόσμος του Αναξαγόρα πριν την κίνηση ήτο ήρεμος στο άπειρο, εκεί που δεν υπάρχει χρόνος και όλα ήταν συμπαγή και αδιαχώριστα στο μηδέν του. Θέτοντας δε ο νους σε κίνηση το άπειρο, διαχώρισε τα πράγματα και τα έθεσε σε χρονική τάξη, αποσπώντας τα απ’ ό,τι ήταν στον παρελθόν, ενώ τα διατήρησε εντός, ενιαία και σε εσωτερική συνοχή μεταξύ τους»,(Σιμπλίκιος, 45Β----1123,21)[3]

«Είναι αδύνατον για τον Αναξαγόρα τα πάντα να διαχωρίστηκαν εξ ολοκλήρου, γιατί ο (φαινόμενός) χωρισμός, δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην και πλήρη διάσπαση»,(Σιμπλίκιος, Εις Φυσικήν 461, 20)..

Σύμφωνα με τον Ιππόλυτο αυτά έλεγε ο Αναξαγόρας. 

[αρχή του παντός είναι ο Νους και η ύλη. Και ο μεν Νους είναι ο Δημιουργός, η δε ύλη είναι το δημιούργημα. Ενώ δεν υπήρχαν τα πάντα μαζί, ήρθε ο Νους και τα διακόσμησε[4]. Οι δε υλικές αρχές είναι άπειρες και τις μικρότερες από αυτές τις ονομάζει χωρίς περατά όρια]

Δεν μπορούμε να τιμούμε το δημιούργημα, χωρίς να αναζητούμε τον Δημιουργό Νου που τον συνέλαβε. Ο Νους επέλεξε να εκφραστεί (δηλ. να φανερώσει), την όψη του στον δημιουργό άνθρωπο, ώστε αυτός με την σειρά του να αναλάβει να υλοποιήσει το έργο για λογαριασμό του Νου. 

Ο Νους “κατήλθε” ως διάνοια(δια του Νοός) στο κοινό γενεσιουργό πεδίο του, ώστε να κάνει εαυτόν αισθητό. Όλα συμπεριλαμβάνονται στην διττότητα που ο ενιαίος Νους, μέσα από τις άπειρες δυνατότητες του ποιεί. 

Φανερό-αφανέρωτο, άπειρο-απειροστό, κλπ. Ο Νους είναι η αρχή των πάντων και εξ αυτού όλα είναι γεννόμενα: Ως να γεννιούνται και φθείρονται, να αποχωρίζονται και να επιστέφουν στην πηγή τους. 

Το φανερό όμως σκιάζει και αποκρύπτει την πηγή της προέλευσης του, στην οποία κατόπιν με την φθορά του επιστρέφει: Έτσι η ζωή είναι μια διαδικασία επιστροφής και ένωσης, με την πηγή της προέλευσης της. 

Ο άνθρωπος ερχόμενος στην Γη, μεσ’ την φθορά της ύλης και των ορίων που θέτει ο ενιαίος Νους, στον όμοιο του εαυτό του, επιστρέφει και πάλι στην συνοχή του Ενός.

Όποιος εστιάζει στο μερικό, αποκόπτεται από την αποκαλυπτική φανέρωση - ως ενόραση- του όλου στο οποίο και ο ίδιος ανήκει.

Ο άνθρωπος όταν βιώνει την έλλειψη νοήματος για την ζωή -ως απολωλό πρόβατο- αναζητεί τρόπους να τραφεί. Εστιάζει στις διαφορές των φαινομένων που συνεχώς μεταλλάσσονται, δημιουργώντας έριδες και πολέμους, με «άπειρα λέγειν». Κάτω από αυτές τις συνθήκες, πως να ακουστούν τα νοητικά «καλέσματα» που επιδιώκουν να συνδράμουν σε γεφυρώσεις. 

Η ελεύθερη βούληση, είναι ο ενιαίος δίκαιος Νόμος της ύπαρξης. Αυτός επιτρέπει την εκδήλωση των φαινομένων, μέσα από τις συνέπειες των επιλογών των μερών του. Αυτές με την σειρά τους, επιστρέφουν στο ενιαίο σύνολο του οποίου υφίσταται τις επιπτώσεις, καθότι είναι άρρηκτο ενιαίο και συμπαγές. Τα φαινόμενα όμως γίνονται ορατά, μέσα από τις έριδες και διαμάχες. 

Ο άνθρωπος όταν εστιάσει στην πάλη για ισχύ μέσα από τις διαφορές, επιτείνει την αποξένωση του από το σύνολο. Ο σύγχρονος πολιτισμός μας, αυτό το καλεί ανταγωνισμό, δηλ.. εξόντωση του αλλότριου.

Ο άνθρωπος καλείται να διαβεί, εκεί που η αυθεντικότητα της ύπαρξης του τον οδηγεί εν τελεί: Στην διατήρηση της αθανασίας της. Όποιος εστιάζει κυρίως στην ύλη, θα βιώνει με βεβαιότητα το τέλος της συνέχειας τους -μέσω αυτής. Όμως είναι αυτός που δεν επιτρέπει να του είναι προσβάσιμη η θέαση της κοινής πηγής: όταν υπάρχουν διηρημένα μέρη. 

Σε κάθε περίπτωση, ο Νους θα δημιουργεί αντι-λήψεις και η Ζωή μέσα από τα αντίθετα της, θα πραγματώνει ενώσεις με φανερώσεις, εν τέλει. Με την προσφορά του διαχρονικού χρόνου και του άπειρου και αχώρητου χώρου, θα παρέχει εις εαυτόν ο άχρονος Νους, την κάθε στιγμή, ως δώρημα τέλειον προς τον εαυτό του. 

«Στην κίνηση[5] μετέχουν τα πάντα, διότι κινούνται από τον Νου, και συγκεντρώνονται μαζί τα όμοια, (διότι όλα συν-περι-φέρονται ως Ένα»[6].

«Ο Ηράκλειτος βεβαιώνει ότι ο κόσμος γεννιέται όχι σύμφωνα με τον χρόνο αλλά σύμφωνα με τη σκέψη» (Αέτιος, ΙΙ, 4,3).

Αυτό σημαίνει ότι: Όλα τα πράγματα ζούμε μέσα σε μια ενιαία νόηση.

Ο Χώρος και ο Χρόνος δεν προηγούνται του νοήμονος Όντος, αντιθέτως μάλιστα είναι προϊόντα της συμπεριφοράς του.

Μια ιδέα ή σκέψη που έχει εγκαταλειφθεί ή ξεχαστεί, ποτέ δεν μπορεί να χάσει της σχέση της με την Αλήθεια που την δημιούργησε.

Ακόμα και στα πιο σκοτεινά περάσματα της ζωής, θα αναμένει να φωτίσει, εκ των έσω. Και στο πιο αμυδρό φως θα επανέρχεται για να αξιολογηθεί η λάμψη του και πάλι. Είναι όπως η αντανάκλαση μιας κληρονομίας, που αρνείται τον αποχωρισμό από την πηγή της αλήθειας της.

Αν και διαθλώμενη η Αλήθεια, θα ακτινώτεται προς πάσα κατεύθυνση, προκείμενο να γίνει αντιληπτό το αγκάλιασμά της Ελπίδας που κομίζει με την θέρμη της.

Είναι αδιανόητο αλλά και αδύνατον, να μπορεί κάτι να υπάρχει και ταυτόχρονα να επιτίθεται στον εαυτό του. Είναι αντιφατικό και παράλογο. 

Τίποτα δεν μπορεί αληθινά να αποκοπεί, να διαμελιστεί στα δυο και να χωρίσει, από αυτό που συγγενεύει: Τον Ενιαίο Νου που τα δημιούργησε. Ο νους που γεννά διαχωρισμούς, παραβλέπει το αληθές εστιάζοντας στο ψευδεπίγραφο των χωροχρονικών αποστάσεων. 

Είναι όμως και πάλι ο ίδιος νους, που καλείται να τους συγκεραστεί αφαιρώντας τους.

Εκεί βρίσκεται η χαρά: Στην συνειδητοποίηση πως ακόμα και από το λάθος, η Αλήθεια βρίσκει πάντοτε τον τρόπο να επικρατεί.

Μια είναι η επιλογή Αλήθειας -είτε την παραβλέψουμε είτε όχι: Αυτή πάντοτε θα παραμένει ζώσα Ελπίδα στο αέναο Χρόνο.

Το αντίθετο όταν αναζητά το αντιθετικό του, στην ουσία, την ταύτιση του με αυτό επιδιώκει. Τίποτα δεν αντιστρατεύεται τον ενιαίου Νου, ούτε από κάτι άλλο απειλείται, πάρα μόνο από τις ανθρώπινες ψευδαισθήσεις. Πως θα μπορούσαμε να πιστέψουμε ότι κατοικούμε κάπου, ενώ παράλληλα αρνούμαστε ότι αυτός υπάρχει; Ή και τα δύο είναι υπαρκτά ή και τα δυο δεν υπάρχουν. Η εδραίωση του νοήματος βρίσκεται στην σύνδεση και την ένωση των διηρημένων.

Τα όποια πολλά δεν είναι αντιφατικά, αλλά συνακόλουθα και συμπληρωματικά. Ενώ από την άλλη, ο διαχωρισμός μας αποστερεί από το νόημα της ζωης και οδηγεί στην παραφροσύνη. Σε έναν πρόθυμο διάλογο, εκει που αναζητούνται τρόποι ένωσης και ενσωμάτωσης στον ενιαίο του Νου, η Αλήθεια απεκδύεται την κρυπτότητα του νοητικού ενδύματος που την καλύπτει: ανταμείβοντας την υπόσταση μας, με αναβαθμούς ευφορίας και ψυχικής γαλήνης.

Όποιος αναζητά το διάλογο, θα του αποκαλυφθεί η Αλήθεια πρώτα ως έκλαμψη νοητική, η οποία κατόπιν θα κυοφορήσει καρπούς προς μια νέα πραγματικότητα για να υλοποίησει. Τότε οι ιδέες, θα έχουν από πριν την θέση των επί σκοπού νοητικών επι-σκέψεων, φανερώνοντας την κοινή Πηγή τους.

Στο κόσμο που ζητάμε, πρώτα στην σκέψη τον χαρτογραφούμε και κατόπιν τον δημιουργούμε. Αν θέλουμε να τον αλλάξουμε, αλλάζουμε τον τρόπο που τον εν-νοούμε, ώστε και αυτόν να αλλάξει μαζί μας. 

Ας αφήσουμε σε κάθε περίπτωση τις θύρες ανοιχτές των νοητικών χωρισμάτων, ώστε να εισέλθει το φως της Αλήθειας εντός μας ως έκλαμψη. Το Φως δεν μπορεί να μην αντανακλά την λάμψη του. Ποτέ δεν αποτυγχάνει. Αρκεί να ανοίξουμε τα νοητικά μας μάτια.

Και αν βρούμε κάποιες θύρες ερμητικά κλειστές, δεν πειράζει. Ας αποδεχτούμε ότι κι αυτές στον δικό μας οικείο νοητικό οίκο βρίσκονται. Με την αποδοχή, με ευκολία θα ανοίξουν οι θύρες των σκοτεινών χωρισμάτων, μην μπορώντας να αντισταθούν και αυτές στο κάλεσμα του Φωτός. Στο αδιαίρετο Νου δεν υπάρχουν χωρίσματα. Οποία αμυδρά σκοτεινά σημεία κι αν υπάρχουν και αυτά θα αποσύρουν σιγά σιγά την σκίαση τους. 

Στην λάμψη της διαύγεια του νοητικού φωτός, καθρεφτίζεται ο δικός μας εσώτερος κόσμος. Είναι ο ίδιος λαμπερός κόσμος ο οποίος έρχεται ως ανάμνηση να μας υπενθυμίσει, τον κόσμο που επιθυμήσαμε να ζούμε: Ώστε να τον φτιάχνουμε.

Εκεί κρύβεται η χαρά: Όταν βλέπουμε τα προσχέδια των ονείρων μας να υλοποιούνται.

Όταν τίποτα δεν αποτυγχάνει να προσδώσει νόημα άξιο να αγαπηθεί, με την ένταξη του στο ευρύτερο όλον του οποίου είναι μέρος.

Η αίσθηση της ένταξης, δίνει χαρά που διαχέεται στο περιβάλλον το οποίο κινούμαστε και ενεργούμε: Ως Εν-έργω-ποιούμενοι. Τίποτα δεν απομακρύνεται από την μητρική Πηγή, η οποία το γέννησε. Χωρίς την επαφή με την Πηγή δεν υπάρχει Αληθινή Ζωή. Όπως κάνει το νεογέννητο, το οποίο αναζητά την ματιά, της αγκαλιά και το άγγιγμα της μητέρας για να νιώσει ασφάλεια και να αναπτυχθεί. Όσο απόμακρα και αν βρεθεί, θα επιστρέψει με την παλινδρομή της και πάλι στην ίδια νοητική αγκαλιά από την οποία έφυγε.

Ο κόσμος μας δεν υπάρχει ανεξάρτητος από τις ιδέες που έχουμε γι’ αυτόν. Εμείς και ο κόσμος από τον ίδιο Νου γεννηθήκαμε. Όταν αλλάξουμε τον τρόπο που εννοούμε(=νοούμε ως εν), θα εν-νω-ποιηθεί και θα αλλάξει και ο κόσμο μας. Ό,τι σκεφτόμαστε για εμάς, αντανακλάται στον κόσμο που βλέπουμε και αντίστροφα. Τίποτα δεν είναι ανεξάρτητο και μόνο του. Όλα αλληλένδετα και σχετιζόμενα είναι.

Στο μοίρασμα και την αποδοχή γίνεται ορατή η Αγάπη όπου όλα τα περιβάλλει. Το Αληθινό κρύβεται στο ενιαίο και το συμπαγές της Αγάπης το αγκάλιασμα. Όλα όσα είμαστε αλλά και όσα αποποιούμαστε μας ανήκουν. Αυτά που πραγματώνονται στην αλήθεια τους, ποτέ δεν ζουν αυθεντικά στο χωρισμό τους. Όταν συναντηθούμε με την αυθεντικότητα του εαυτού μέσα μας, τότε η ψευδαίσθηση θα έχει επιτελέσει την ολοκλήρωση του σκοπού της. Η ουσιαστική απελευθέρωση, συνίσταται στην αποδέσμευση από τα δεσμά των διαχωρισμών, που οι προκαταλήψεις του νου μας έχουν φυλακίσει.

Αν αλλάξει η νοητική μας ματιά, αλλάζει και ο κόσμος γύρω μας.

Η απελευθέρωση δεν θα έρθει από μονή της, αν δεν συμπεριλάβει και αυτά που έχουμε λησμονήσει να αγαπάμε.

Αν θέλουμε να βρούμε την διέξοδο στην χαρά, ο νους μας θα πρέπει να ελευθερωθεί από τα νοητικά δεσμά. Με τον ενδελεχή νοητικό διάλογο και με την προτροπή της ενσυναίσθησης, το εσώτερο φως, βρίσκει πάντοτε τον τρόπο να φωτίσει τον κόσμο μας, εκ των έσω προς τα έξω. 

Ο Οδυσσέας Ελύτης φαίνεται να συνέλαβε στον νου του, την απάντηση του ερωτήματος που έθεσε ο ίδιος. Την απάντηση ενδέχεται να την συνέλαβε, από την ηχηρή πρωτοπόρα σκέψη του Αναξαγόρα, την οποία και επαναλαμβάνει στο βιβλίο του «Εν λευκό», ως διδαχή για τις επερχόμενες γενεές διαχρονικά. 

«Νέε, θυμήσου: Δεν γίνεσαι δούλος όταν σε υποτάσσει μόνον αυτός που έχει την εξουσία – αλλά και εκείνος που την πολεμάει».

ΥΓ: Η συνδρομή ειδικού συμβούλου μπορεί να φανεί απόλυτα χρήσιμη, ώστε να παρέχει ασφάλεια και να διευκολύνει την όποια μεμονωμένη προσπάθεια αυτοβοήθειας.

Βιβλιογραφία

Diels-Kranz, “Οι Προσωκρατικοί- οι μαρτυρίες και τα αποσπάσματα”, Τομ.Β’ Εκδ. Παπαδήμα, Αθήνα 2007.

Jean Brun “Ηράκλειτος”, Εκδ. Πλέθρον, Μτφ. Σαμφώ Διαμαντή, Πολυτίμη Γκέκα, Αθήνα 2010.

Παράρτημα

[1] Diels-Kranz, “Οι Προσωκρατικοί- οι μαρτυρίες και τα αποσπάσματα”, Τομ.Β’ Εκδ. Παπαδήμα, Αθήνα 2007, σ.51.

[2] Diels-Kranz, “Οι Προσωκρατικοί- οι μαρτυρίες και τα αποσπάσματα”, Τομ.Β’ Εκδ. Παπαδήμα, Αθήνα 2007, σ.40. Ιππόλυτος, κατά πασών αιρέσεων έλεγχος Ι 8, 1 [Dox. Gr 561 εκδ. Wendland 13∙ από τον Θεόφραστο με εξαίρεση την §13].

[3] D&K σ.46.

[4] Διακοσμώ: διαιρώ και τακτοποιώ, παρατάσσω κατά σειρά, βάζω σε τάξη, τακτοποιώ(τάξη ποιώ) αυτά που είναι διηρημένα, καθόλου, δίνω ρυθμό (ρυθμίζω). ΙΙ ποικίλως κοσμώ, στολίζω (Λεξ. Liddell. & Scott.).

Ο κόσμος είναι ο συμπαντικός διάκοσμος. Κόσμος είναι το κόσμημα που ο Νους παρήγαγε εαυτόν και δημιούργησε ύλη. Ο Νους «επελθών» φανέρωσε τον εαυτόν του και προσέδωσε υλική υπόσταση, ώστε να γίνει ορατός.

[5] Κίνηση: είναι η περίσσεια ενέργεια η οποία υπερβαίνει την εν στάση δυναμική. Συντελείται για να αναλώσει το περίσσευμα της, το οποίο επιστρέφει στην πηγή ως έργο του ενός (εν-εργώ) δημιουργού Νου. Με την κίνηση δημιουργείται ο χώρο και ο χρόνο, εντός του οποίου δίδεται η ευκαιρία στον άνθρωπο, να μετέχει φανερώνοντας το αστείρευτο δυναμικό του Ενιαίου Νου αενάως.

[6] Ιππόλυτος, κατά πασών αιρέσεων έλεγχος Ι 8, 1 [Dox. Gr 561 εκδ. Wendland 13∙ από τον Θεόφραστο], (2), [πβ. B 1].