Γιατί να φταίει πάντα η γυναίκα;

Ακρόαση άρθρου......

Γιατί φταίει πάντα η γυναίκα ή καλύτερα γιατί δεν φταίει σε έναν σύγχρονο κόσμο. Οι εποχές έχουν προχωρήσει, τουλάχιστον έτσι δείχνει η τεχνολογική εξέλιξη, η ιατρική εξέλιξη, η ψυχολογική εξέλιξη, αλλά στον πυρήνα πολλών ατόμων μερικά πράγματα και απόψεις έχουν μείνει ίδια.

Το θέμα όμως είναι παρότι η νέα γενιά έχει διεκδικήσει περισσότερα πράγματα σε θέματα αποδοχής του διαφορετικού ή και γενικότερης κοινωνικής αποδοχής, στην πραγματικότητα αυτή δεν συμβαίνει σε μεγάλο βαθμό.

Ένα λοιπόν από τα κύρια θύματα μη αποδοχής είναι η θέση της γυναίκας ως άτομο μέσα στην κοινωνία και ως ανθρώπου γενικότερα. Η γυναίκα από παλιά και λόγω των ανδροκρατούμενων κοινωνιών και της πατριαρχίας, έχει ταυτιστεί με ένα άψυχο αντικείμενο. Πότε είναι αντικείμενο ηδονής, πότε είναι υπηρετικό προσωπικό και πότε αντικείμενο ξεσπάσματος βίας.

Πατριαρχεία, τι σημαίνει ο όρος

Η πατριαρχία αποτελεί ένα κοινωνικό σύστημα στο οποίο οι άνδρες διατηρούν την εξουσία. Η εξουσία των ανδρών μπορεί να βρίσκεται στο πολιτικό στερέωμα, στην λεγόμενη κοινωνική ηθική καθώς και στις γενικότερες κοινωνικές σχέσεις.

Πατριαρχία και πολιτική

Ειδικότερα όμως στην πολιτική η πατριαρχία μπορεί να έχει ξεκάθαρη μορφή υπό την έννοια των ελάχιστων γυναικών που είτε αποτελούν υποψήφιες στα ψηφοδέλτια κάθε πολιτικής παράταξης, είτε των γυναικών που τελικά καταφέρνουν και εισέρχονται στην βουλή.

Η περισσότερο σκιώδης μορφή της πατριαρχίας όσον αφορά το πολιτικό στερέωμα είναι οι νόμοι που είτε υπάρχουν ήδη, είτε ψηφίζονται και βάλλονται κατά των γυναικών. Για παράδειγμα ο νόμος κατά της άμβλωσης σε πολλές πολιτείες της Αμερικής αλλά και σε διάφορες χώρες του κόσμου, στερεί από τις γυναίκες το δικαίωμα της επιλογής ή όχι στο να φέρουν στον κόσμο ένα παιδί.

Βεβαίως όσον αφορά στα παγκόσμια αλλά και στα εγχώρια δεδομένα, νόμοι κατά της ψυχολογικής βίας που μπορεί να αντιμετωπίζει μια γυναίκα δεν υπάρχουν.

Η ψυχολογική βία είναι η περισσότερο ύπουλη μορφή βίας καθώς δεν αφήνει σημάδια στο σώμα αλλά στην ψυχή και είναι πολλές οι περιπτώσεις γυναικών ακόμα και σήμερα που βιώνουν τέτοιου είδους βίαιη συμπεριφορά, είτε μέσα στην οικογένεια τους, είτε στον χώρο εργασίας τους, είτε ακόμα και έξω στην κοινωνία, όπως ένα εστιατόριο, ο δρόμος που οδηγεί μια γυναίκα με το αυτοκίνητό της ακόμα και το πεζοδρόμιο στο οποίο περπατάει.

Πατριαρχία και οικογένεια

Στον τομέα της οικογένειας η πατριαρχία έχει διάφορες μορφές εκδήλωσης. Πρώτα από όλα για μια οικογένεια η οποία βασίζεται σε αυτό το μοντέλο η γυναίκα δεν έχει δικαιώματα ως ανθρώπινο ον, ούτε υπόσταση ως ανθρώπινο ον.

Για την οικογένεια η γυναίκα ή η κόρη θα πρέπει να είναι νοικοκυρά, να μην κυκλοφορεί μετά από κάποια συγκεκριμένη ώρα το βράδυ, θα πρέπει να αποτελεί σεξουαλικό αντικείμενο και όχι σεξουαλικό ον, ενώ δεν θα πρέπει να εργάζεται, προκειμένου να είναι ευκολότερα διαχειρίσιμη και δεν θα πρέπει να εκφέρει άποψη αλλά να ακολουθεί τις προσταγές της ανδρικής κεφαλής είτε αυτός είναι ο πατέρας, είτε ο σύζυγος.

Πατριαρχεία και θρησκεία

Σημαντικό ρόλο στην διατήρηση αλλά και στην ακόμα περαιτέρω διαιώνιση του προβλήματος της πατριαρχίας διαδραματίζουν οι θρησκείες. Είτε λίγο είτε πολύ οι θρησκείες ως κοινωνικές κατασκευές εμπεριέχουν και προωθούν είτε την καταπίεση της γυναίκας, είτε την σεξουαλικοποίηση της ως αντικείμενο.

Στον Χριστιανισμό η γυναίκα όπως δηλώνεται κατά την εκτέλεση του μυστηρίου του γάμου πρέπει να σέβεται τον άνδρα, ενώ δεν υπάρχει αντίστοιχο χωρίο για τον άνδρα. Στο Ισλάμ ανάλογα την αίρεση οι γυναίκες είναι υποχρεωμένες να καλύπτουν εντελώς τα πρόσωπα τους, να μην μορφώνονται, να μην έχουν δικαίωμα στο ποιόν θα επιλέξουν για σύζυγο τους ή αν επιθυμούν να μην νυμφευθούν, ενώ η μοιχεία τιμωρείται μέχρι και με θάνατο. Στον ινδουισμό η γυναίκα θεωρείται ως αναπαραγωγικό ον ενώ η σεξουαλικότητα της εμποδίζεται και σε αυτή την θρησκεία.

Βεβαίως σε όλες τις παραπάνω θρησκείες αλλά και σε άλλες θρησκευτικές παραδόσεις προωθείται η έννοια της παρθενίας της γυναίκας και της σεξουαλικής της παράδοσης στον άνδρα που θα αποτελέσει το σύζυγο της.

Στις χριστιανικές θρησκείες αυτό το κομμάτι δεν είναι τόσο έντονο σε φανερό επίπεδο αλλά προωθείται έμμεσα και αγγίζει και τους άνδρες, εν συγκρίσει με άλλες θρησκείες όπως το Ισλάμ, στο οποίο ακόμα και η σεξουαλική επαφή μιας κοπέλας πριν το γάμο ή ένα φιλί μπορεί να τιμωρηθεί μέχρι και με θάνατο, ενώ ο άνδρας μπορεί να έχει στην κατοχή του περισσότερες από μια γυναίκες. Ο όρος κατοχή χρησιμοποιείται γιατί σε μερικές αιρέσεις του Ισλάμ οι γυναίκες αποτελούν και προϊόντα προς αγορά από τους άνδρες.

Πατριαρχία και κοινωνία

Όσα αναφέρθηκαν παραπάνω αλλά και ακόμα περισσότερα αποτελούν την έκφραση της πατριαρχίας στην κοινωνία. Ειδικότερα οι κοινωνίες είναι σχεδιασμένες ώστε να εξυπηρετούνται σε μεγαλύτερο βαθμό οι ανάγκες και οι απαιτήσεις των ανδρών. Ακόμα και σήμερα υπάρχει διαχωρισμός σε πολλούς επαγγελματικούς τομείς στους οποίους είτε απασχολούνται μόνο άνδρες είτε κατά πλειοψηφία άνδρες.

Μερικοί από αυτούς είναι ο στρατός, η επαγγελματική οδήγηση, οι υπολογιστές, τα αεροναυπηγικά, τα οικονομικά και η διοίκηση επιχειρήσεων. Πολλές φορές παρατηρείται ακόμα και στο σύγχρονο πλέον κόσμο να μην προσλαμβάνονται εύκολα γυναίκες σε αυτούς τους τομείς σε σύγκριση με τους άνδρες διότι υπάρχει η αντίληψη ότι δεν θα αποδώσουν καθώς είναι φτιαγμένες για άλλα επαγγέλματα όπως η φροντίδα παιδιών ή τα οικοκυρικά.

Ένας τομέας της κοινωνίας στον οποίο η πατριαρχία διαδραματίζει κυρίαρχο ρόλο αποτελούν οι σεξουαλικές σχέσεις. Για την πατριαρχία αλλά και τους υποστηρικτές της ή και τις υποστηρίκτριες της, γιατί υπάρχουν και γυναίκες που είτε σιωπηλά είτε με τον τρόπο σκέψη τους υποστηρίζουν σιωπηλά αυτό το σύστημα, ο άνδρας μπορεί αλλά και οφείλει να είναι πολυγαμικός ενώ η γυναίκα με ένα αντίστοιχο ρόλο χαρακτηρίζεται ως μιαρή ή και με άλλους χαρακτηρισμούς οι οποίοι δεν μπορούν για ευνόητους λόγους να μπουν σε ένα άρθρο.

Σε αυτό έρχεται να προστεθεί η βιομηχανία του πορνό, στην οποία κατά κύριο λόγο παρουσιάζεται η γυναίκα ως αυτή που επιθυμεί την σεξουαλική επαφή με πολλούς άνδρες ή και με βίαιο τρόπο μαζί τους, παρουσιάζεται ως το αδύναμο άτομο που θα υποκύψει στην εξουσία ενός άνδρα, ενώ πολλές φορές ενσαρκώνει παραδοσιακούς ρόλους μέσα στο νοικοκυριό και εκεί.

Η βιομηχανία του πορνό όμως δεν βλάπτει μόνο με αυτό τον τρόπο καθώς προωθεί πρότυπα και αντιλήψεις τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες σχετικά με την σεξουαλικότητα και τις σχέσεις των δύο φύλων. Έτσι μια γυναίκα που ντύνεται με κοντά ρούχα θέλει να βρει εραστή. Ο πιο κόσμιος τρόπος που μπορεί να αναφερθεί ή να εκφραστεί πιο λαϊκά είναι η φράση ''ψάχνεται''.

Τα άτομα που θεωρούν πως είτε έμμεσα είτε άμεσα μια γυναίκα ψάχνεται και ντύνεται με ορισμένο τρόπο, πιστεύουν ότι έχουν το δικαίωμα να της φερθούν με απρεπείς τρόπους, είτε προσπαθώντας να επικοινωνήσουν με ομιλία, είτε αγγίζοντας την σε σημεία που θεωρούνται περισσότερο προσωπικά δίχως την συγκατάθεση της.

Αποκορύφωμα σε όλα αυτά έρχονται οι υποθέσεις βιασμών για τις οποίες υποθέσεις ευθύνη πάντα φέρει η γυναίκα, σύμφωνα με την πατριαρχική άποψη, αφού κυκλοφορούσε μόνη ή ήταν ντυμένη με κάποιο συγκεκριμένο τρόπο που προκαλούσε τα ανδρικά βλέμματα.

Πως θα μπορούσαν να δράσουν οι γυναίκες;

Καταρχάς, η υποστήριξη και η αλληλεγγύη των γυναικών, η μια στην άλλη είναι απαραίτητη. Αν και οι ίδιες οι γυναίκες χρησιμοποιούν απαξιωτικά σχόλια και φέρονται με απαξιωτικές πράξεις απέναντι σε άλλες γυναίκες όταν αντιμετωπίζουν μια κατάσταση όπως αυτές που περιεγράφηκαν παραπάνω, το οποίο δεν δίνει λύση στο πρόβλημα.

Το πρόβλημα πρέπει πρώτα πρώτα να διορθωθεί σε επίπεδο καθημερινότητας για να φτάσει και η λύση σε επίπεδο κοινωνικού πυρήνα.

Οι γυναίκες θα πρέπει να γνωρίζουν μέσα τους ότι και αυτές είναι άνθρωποι και έχουν δικαιώματα στην κοινωνία ίσα με τους άνδρες. Θα πρέπει να μην πτοούνται από σχόλια όσον αφορά την εμφάνιση τους, το αν ψάχνονται ή όχι όταν βγαίνουν έξω μόνες για να διασκεδάσουν ή το ποιους ρόλους θα έπρεπε να αναλαμβάνουν.

Αυτά τα σχόλια και οι απόψεις εκπροσωπούν ένα κατεστημένο σύστημα αξιών το οποίο πρέπει να αλλάξει. Εξάλλου όπως είχε πει και η Σάλμα Χάγιεκ σε μια συνέντευξη της «οι άνθρωποι δίνουν αξία στα λόγια των άλλων, αν αφαιρέσει κάποιος την αξία από τα λόγια αυτού απέναντι του δεν θα τον αγγίζουν».

Οπότε ότι και αν ακούν οι γυναίκες δεν θα πρέπει να τις πτοεί ή να τις περιορίζει από τα να διεκδικούν μια καλύτερη ζωή για τις ίδιες. Μια ζωή όπου θα αποφασίζουν να δρουν με τον τρόπο που επιθυμούν οι ίδιες ακόμα και αν είναι κόντρα στα στερεοτυπικά πρότυπα όσον αφορά τον ρόλο τους σε μια κοινωνία.

Οι γυναίκες είναι άνθρωποι και όλοι οι άνθρωποι αξίζουν να είναι ελεύθεροι, αφού γεννιούνται ελεύθεροι. Προκειμένου όμως και οι νέες γενιές να αλλάξουν θα πρέπει οι γυναίκες αλλά και οι άνδρες που υποστηρίζουν την ισότητα να μιλούν στα παιδιά τους για αυτή, για τα δικαιώματα των ανθρώπων και για τον σεβασμό που οφείλει ο κάθε άνθρωπος, ανεξαρτήτως φύλου, να δείχνει στους άλλους ανθρώπους, σεβασμός αλλά και όρια.

Γιατί αν δεν μπαίνουν όρια σε μερικές συμπεριφορές και δεν απομακρύνονται από την αρχή άτομα, αυτά θα φέρουν αντιμέτωπη την κάθε γυναίκα με καταστάσεις οι οποίες μπορεί να γίνουν πολύ σκληρές, είτε ψυχολογικά, είτε σωματικά.

Βιβλιογραφία

Alexander, A. C., & Welzel, C. (2011). Islam and patriarchy: How robust is Muslim support for patriarchal values? International Review of Sociology, 21(2), 249–276. doi.org/10.1080/03906701.2011.581801

Barlas, A. (2019). Believing women in Islam: Unreading patriarchal interpretations of the Qur'an. University of Texas Press.

Chong, K. H. (2006). Negotiating patriarchy. Gender & Society, 20(6), 697–724. doi.org/10.1177/0891243206291111

Davis, L., & Gao, J. (2019). Preferences or patriarchy: Why do religious women work less? Social Indicators Research, 147(1), 287–310. doi.org/10.1007/s11205-019-02152-6

Farris, S. R. (2017). In the name of women's rights: The rise of femonationalism. Duke University Press.

Gender differences in competition: Evidence\\ from a matrilineal and a patriarchal society. (2009). Econometrica, 77(5), 1637–1664. doi.org/10.3982/ecta6690

Hardwick, J. (2010). Practice of Patriarchy: Gender and the Politics of Household authority in early modern France. Penn State Press.

Hunnicutt, G. (2009). Varieties of patriarchy and Violence Against Women. Violence Against Women, 15(5), 553–573. doi.org/10.1177/1077801208331246

Kaser, K. (2008). Patriarchy after patriarchy: gender relations in Turkey and in the Balkans, 1500-2000 (Vol. 7). LIT Verlag Münster.

Kaplan, C. (2014). Wild nights: Pleasure/sexuality/feminism. In The Ideology of Conduct (Routledge Revivals) (pp. 160-184). Routledge.

Narayanan, Y. (2019). “Cow Is a Mother, Mothers Can Do Anything for Their Children!” Gaushalas as Landscapes of Anthropatriarchy and Hindu Patriarchy. Hypatia, 34(2), 195–221. doi.org/10.1111/hypa.12460

Purpura, A. (2018). Constructing the patriarchal woman: Liturgical challenges for orthodox christian gender equality. Journal of Orthodox Christian Studies, 1(2), 167–188. doi.org/10.1353/joc.2018.0021

Ruggles, S. (2015). Patriarchy, power, and pay: The transformation of american families, 1800–2015. Demography, 52(6), 1797–1823. doi.org/10.1007/s13524-015-0440-z

Sinha, C. (2012). Debating Patriarchy. doi.org/10.1093/acprof:oso/9780198078944.001.0001

Sultana, A. (2010). Patriarchy and women s subordination: a theoretical analysis. Arts Faculty Journal, 1-18.

Taylor, U. Y. (2017). The Promise of Patriarchy: Women and the Nation of Islam. UNC Press Books.

Walby, S. (2013). Patriarchy at work: Patriarchal and capitalist relations in employment, 1800-1984. John Wiley & Sons.

Wayan, K. Y. I., & Nyoman, S. (2020). Women and Cultural Patriarchy in Politics. Budapest International Research and Critics Institute-Journal (BIRCI-Journal) Vol, 3(3), 2158-2164.