Η απενεχοποίηση των θυμάτων σεξουαλικής βίας

Ακρόαση άρθρου......

Αφορμή για το συγκεκριμένο άρθρο στάθηκαν οι πρόσφατες απόψεις ότι: «προκάλεσαν το βιασμό τους ή συναίνεσαν στον βιασμό τους» που ακούστηκαν στα ΜΜΕ, σχετικά με την ευθύνη που φέρουν τα θύματα βιασμού.

Αντιπροσωπεύουν άραγε αυτές οι δηλώσεις μόνο τον άνθρωπο που τις εξέφρασε; Δυστυχώς όχι.

Στατιστικά στοιχεία σχετικών μελετών

Και αυτό προκύπτει από τα στοιχεία της Μελέτης του διδάκτορα εγκληματολογίας Άγγελου Τσιγκρή, ότι δηλαδή διαπράττονται 4.500 βιασμοί το χρόνο. Από αυτούς 270 καταγγέλλονται στην αστυνομία και μόλις 47 φτάνουν ως τις αίθουσες των δικαστηρίων.

Αυτό αποδεικνύει ότι τέτοιου είδους απόψεις διαμορφώνουν την κοινή γνώμη και αποτρέπουν τα θύματα από το να προβούν σε καταγγελία. Έτσι προσβάλλουν με τις δηλώσεις τους το κάθε ένα θύμα βιασμού ξεχωριστά, αλλά και τις γυναίκες συνολικά. Οδηγούν την κοινωνία σε παρελθόντα έτη, όπου σύμφωνα με το Ποινικό Δίκαιο δεν υπήρχε βιασμός αν το θύμα ήταν σεξουαλικά ενεργό και δεν ήταν παρθένα.

Τα στερεότυπα

Είναι η ίδια μερίδα ανθρώπων της κοινωνίας, που με τεράστιες στερεότυπες διαφορές, διαμόρφωσε την συνείδηση και συμπεριφορά των κοινωνικών φύλων. Γαλούχησαν τις κόρες τους από νηπιακή ηλικία να κατεβάζουν το φόρεμά τους κάτω από τα γόνατα όταν κάθονται, για να μην φανεί η «τιμή» τους, να είναι σεμνές και πάντα με χαμηλό βλέμμα.

Αντίθετα, τα νήπια αγόρια τους ήταν γυμνά από την μέση και κάτω και οι γονείς δήλωναν υπερήφανοι για τον ανδρισμό των αγοριών τους. Μεγαλώνοντας αυτά τα νήπια, έμαθαν πέρα από την πρακτικότητα και την παιδεία να ουρούν σε κοινή θέα περήφανοι, γιατί είναι άντρες. Είναι η ίδια μερίδα γονιών που δίδαξε στις κόρες να υπηρετούν τον σύζυγο και να σέβονται τα ισχυρά  αρσενικά.

Είναι οι βιασμένες από τον σύζυγο γυναίκες που δεν πέρασε καν από το μυαλό τους όχι να τον καταγγείλουν, αλλά, ότι αυτό που υπέστησαν ήταν βιασμός, γιατί συνέβη με την ευλογία του μυστηρίου του γάμου. Είναι η ίδια  μερίδα πάλι ανθρώπων που φίμωσε τις κόρες τους, όταν τις βίασε ή ασέλγησε εις βάρος τους ο υπεράνω υποψίας πατριός, ο θείος, ή ο οικογενειακός φίλος.

Τα «εν οίκω μη εν δήμω» ότι και αν συμβαίνει σε αυτό το σπίτι.

Αυτά τα κορίτσια ζουν με το αφόρητο ψυχολογικό τραύμα όσων βίωσαν, με το βάρος της ενοχής που τους φόρτωσε η οικογένεια, γιατί τα κατηγόρησαν ως υπεύθυνα θάβοντας παράλληλα το «μυστικό» για να μην κλείσει το σπίτι του δράστη και για να κρατήσουν ακέραια την τιμή της οικογένειας. Είναι μεγαλωμένες με την «στόφα του καλού παιδιού» και κάνουν πάντοτε αυτό που «πρέπει».

Έτσι  σχηματίζουν «την πυρηνική πεποίθηση του ανάξιου να αγαπηθεί», να γίνει αποδεκτή, να την εκτιμήσουν, να νιώσει ότι δεν είναι ελαττωματική. Αυτά τα θύματα οδηγήθηκαν στην «εκμαθημένη αβοηθητότητα», (πείραμα Seligman  και Maier, 1960) και έχασαν κάθε επιθυμία για αλλαγή ή για βελτίωση της ζωής τους.

Νιώθουν ότι δεν μπορούν να ελέγξουν τίποτα απ’ όσα βιώνουν και θεωρούν ότι δεν υπάρχει κανένας τρόπος να αποφύγουν τους εξωγενείς παράγοντες. Ακόμα και όταν τους δοθεί η δυνατότητα. Καταλήγουν υπομένοντας, να ζουν στις ίδιες συνθήκες, πεπεισμένα ότι δεν υπάρχει άλλη επιλογή.  

Η ενοχή

Κανένας άνθρωπος, θύμα βιασμού από γνωστό ή άγνωστο, ψυχολογικής ή λεκτικής βίας, σεξουαλικής παρενόχλησης, σεξουαλικής εκμετάλλευσης, revenge porn, διαδικτυακό εκφοβισμό, εργασιακό εκβιασμό, αιμομιξία, απόπειρα βιασμού  δεν πρέπει να αισθάνεται ενοχές.

Οι θύτες είναι υπεύθυνοι για τις πράξεις τους, οι οποίες και δεν ελέγχονται από το θύμα.

Η ευθύνη της προστασίας της οικογένειας από την κοινή γνώμη και ο κοινωνικός στιγματισμός δεν βαραίνει το θύμα. Είναι ευθύνη των γονιών να προστατέψουν και να συμπαρασταθούν στο παιδί τους. Είναι ευθύνη της κοινωνίας αλλά και όλων μας να καταδικάζουμε και να καταγγέλλουμε τέτοια γεγονότα.

Το θύμα βιασμού που επέζησε από την επίθεση, με κανέναν τρόπο δεν συναίνεσε ή προκάλεσε τον βιασμό του. Βιάζονται γυναίκες σε κοινωνίες που υποβάλλονται αυστηρά σε ενδυματολογικό έλεγχο, σύμφωνα με τον οποίο δεν υπάρχει κανένα μέρος του σώματος ακάλυπτο. Βιάζονται γυναίκες από 18 ετών και άνω ανεξαρτήτως σε ποιο οικονομικό ή κοινωνικό στρώμα ανήκουν, ανεξάρτητα από σωματότυπο και ηλικία, ανεξάρτητα από το πώς είχαν ντυθεί την ημέρα της επίθεσης.

Υπάρχουν ταυτόχρονα θύματα βιασμού αγόρια ή άνδρες, π.χ. μέσα σε σωφρονιστικά ιδρύματα, κορίτσια και αγόρια με νοητική υστέρηση, θύματα βιασμού σε καιρό πολέμου. Με ποιον τρόπο λοιπόν προκάλεσαν τον βιασμό τους ή συναίνεσαν σ’ αυτόν;

Τα θύματα κάθε τύπου βίας οφείλουν να καταγγέλλουν αμέσως το γεγονός στις αρμόδιες αρχές. Ιδιαίτερα τα θύματα βιασμού, όπως αναφέρουν επίσημα οι ιατροδικαστές, είναι απαραίτητη η έγκαιρη καταγγελία για την λήψη δειγμάτων γενετικού υλικού ή την ανίχνευση ουσιών που ενδεχομένως  ακούσια έλαβε το θύμα, ώστε να υπάρχουν αδιάσειστα  ενοχοποιητικά στοιχεία του δράστη.

Είναι το μόνο όπλο αντίστασης και ο μοναδικός αποτρεπτικός παράγοντας που έχουν στη διάθεσή τους για να μην επαναληφθεί από το δράστη και σε άλλα αθώα θύματα. Όλοι μας, οφείλουμε να καταστήσουμε σαφές προς όλους τους  θύτες, πως δεν θα σιωπήσουν τα θύματα τους. 

Ο θύτης δεν είναι απλώς κάποιος που φλερτάρει, που προσπαθεί να γνωρίσει ή να σαγηνεύσει μια γυναίκα, που έλκεται από την παρουσία της.  Δεν είναι ο άνθρωπος που σέβεται, που θαυμάζει το ωραίο, ή του αρέσει  μια γυναίκα και θέλει να προσφέρει και να πάρει την ομορφιά και την τρυφερότητα του έρωτα. Δεν είναι ο άνθρωπος που θα τον αποτρέψει η μη ανταπόκριση του θύματος.

Διαβάστε ακόμη στο PSYCHOLOGY.GR το σχετικό άρθρο: Η ωμή πραγματικότητα της σεξουαλικής κακοποίησης μέσα από 20 ερωτοαπαντήσεις

Ο βιαστής επιδιώκει την ταπείνωση και τον εξευτελισμό του θύματος.

Στο μυαλό κάποιων βιαστών με διαταραχές προσωπικότητας, με προεξέχον το στοιχείο  του ναρκισσισμού, δεν γίνεται δεκτή η άρνηση ή η απόρριψη. Δεν εμφανίζουν κανένα συναίσθημα ενοχής, τύψεων ή ενσυναίσθησης για το πώς νιώθει το θύμα και για την βλάβη που του προξενούν, διαρρηγνύοντας το όλον της ύπαρξης τους.

Στον ομαδικό βιασμό υπάρχει σχολαστικός προσχεδιασμός της παγίδευσης ή του παρασυρμού του θύματος προς διασκέδασή τους, για επίδειξη της δύναμής τους και για να καυχηθούν για το κατόρθωμα του πιο ειδεχθούς εγκλήματος. Στο μυαλό τους υπάρχει μια διαστρεβλωμένη γνωστική αντίληψη, επειδή θεωρούν τις γυναίκες κατώτερα όντα και  εργάτριες του σεξ.

Κάποιοι όντας και οι ίδιοι θύματα κακοποίησης στην παιδική ηλικία, με την ικανότητα όσφρησης του ζώου που μυρίζει το φόβο του θηράματος, επιλέγουν ευάλωτα θύματα και γνωρίζουν από προσωπική εμπειρία ότι αυτά θα παγώσουν από τον τρόμο τους και δεν θα καταγγείλουν ποτέ τον βιασμό τους.

Άλλη κατηγορία θυτών είναι αυτοί με ψυχοπαθητικότητα, παραβατικότητα, σεξουαλική επιθετικότητα, ψυχικές διαταραχές με συννοσηρότητα διαγωγής, κοινωνικής δεξιότητας ή  και μετά την χρήση παραισθησιογόνων ουσιών.

Το θύμα

Από την άλλη πλευρά, το θύμα, μετά το σοκ που υπέστη, βυθίζεται στο συναίσθημα της αβοηθησίας. Βιώνει ξανά και ξανά το περιστατικό χωρίς να μπορεί να ελέγξει τις σκέψεις του. Κυριαρχεί ο σωματικός και ψυχικός πόνος, κατακλύζεται από συναισθήματα ντροπής, ενοχής, θυμού προς τον εαυτό του και προς τον βιαστή.

Μέσα σε όλη αυτή την αρνητική ψυχολογία και τον πανικό, χάνει κάθε λογική σκέψη. Με πρώτη την πρωτόγονη ορμή της φυγής, να κρυφτεί, να πλυθεί  και να διώξει από πάνω του αυτή την βρώμικη αίσθηση. Νιώθει πως αν συνεχίσει να τρίβει το σώμα του θα φύγει και η ασχήμια που βίωσε στην ψυχή του. 

Στη συνέχεια, λόγω του μετατραυματικού στρες παύει κάθε λειτουργικότητα στο άτομο, οδηγείται στην απόσυρση, την κατάθλιψη, τον αυτοκτονικό ιδεασμό ή και την επιθετικότητα, για να εκτονώσει την εσωτερική πίεση που αισθάνεται, ή ψάχνει  τρόπο να φωνάξει τι έχει υποστεί.

Καταλαμβάνεται από χιλιάδες σκέψεις με κυρίαρχη ένα μεγάλο «Γιατί», τι θα κάνει από δω και πέρα, πώς θα το χειριστεί και πώς θα διαχειριστεί όλο αυτό που βίωσε, σε ποιον θα το πει, πού θα απευθυνθεί.

Επίσης, σε κάποιες περιπτώσεις ίσως υποκριθεί ότι δεν συνέβη ποτέ, θα συνεχίσει να εργάζεται περισσότερες ώρες, θα αυξήσει την κοινωνικότητά του για να μην το σκέφτεται. Γεννιούνται αισθήματα  απαξίωσης για το νομικό σύστημα εξαιτίας της ατιμωρησίας αυτών των εγκλημάτων, βλέποντας ότι σε μερικούς μήνες ή λίγα χρόνια πολλοί βιαστές αφήνονται ελεύθεροι.

Φοβάται μήπως το βρει και επαναλάβει την πράξη του, ή μήπως κάνει κακό σε κάποιον δικό του άνθρωπο. Ο μεγαλύτερος φόβος είναι η ταπείνωση της δικαστικής διαμάχης, η δημοσιότητα, οι  αλλεπάλληλες ερωτήσεις και η εξιστόρηση του βιασμού με κάθε λεπτομέρεια που τόσο πασχίζει να διώξει. Τέλος, η ενοχή για τυχόν ευθύνη ή απροσεξία του.

Δεν είναι δυνατόν να ζούμε υπό το καθεστώς του φόβου. Δεν νοείται ελευθερία όταν δεν μπορείς να την ζήσεις.

Οι σελίδες των κοινωνικών δικτύων προσφέρουν παροχές για όλα τα γούστα. Μόνο που δεν έλκουν κανέναν βιαστή να κάνει χρήση αυτών των σελίδων! Δεν υπάρχει η ικανοποίηση της ισχύος της δύναμης, η αυθεντικότητα του τρόμου, η απόγνωση του θύματος, η διέγερση από τις  παρακλήσεις να σταματήσει και η ικανοποίηση της συντριβής του ευάλωτου θύματος  κάτω από τον περιβόητο ανδρισμό του.

ΟΧΙ δεν φταις εσύ, εσύ είσαι το θύμα.Υπεύθυνος για τις πράξεις του είναι αυτός και μόνο αυτός, και λέγεται Βιαστής!