10 Ψυχοθεραπευτές μιλούν για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της ψυχοθεραπευτικής προσέγγισης τους

Ακρόαση άρθρου......

Μάθε καλά τις θεωρίες σου, ώστε να είσαι σε θέση να τις αφήσεις στην άκρη όταν αγγίξεις το θαύμα της ανθρώπινης ψυχής – Carl Jung

Ποια σχολή ψυχοθεραπείας να εμπιστευθώ; Πώς να επιλέξω τον κατάλληλο ψυχοθεραπευτή; Ποιες τεχνικές και ποια θεραπευτικά εργαλεία θα ήταν κατάλληλα για μένα; Ίσως με βοηθούσε η τάδε ψυχοθεραπεία αλλά και κάποια άλλη τεχνική μιας άλλης σχολής την οποία έτυχε να μου περιγράψουν μου φάνηκε πρωτότυπη και ενδιαφέρουσα. Και ποιον θεραπευτή να εμπιστευθώ; Γνώρισα  κάποιον που μου φάνηκε καλός αλλά δεν έχω σε εκτίμηση την προσέγγιση με την οποία δουλεύει.

Αυτές είναι σκέψεις και σχόλια που διαβάζουμε συχνά στο φόρουμ ψυχολογικής υποστήριξης της Πύλης Ψυχολογίας και σίγουρα απασχολούν πολλούς ανθρώπους. Πολλές φορές μάλιστα αποτελούν και τον πιο σημαντικό λόγο για να αναβάλει κάποιος την απόφαση του να ξεκινήσει την ψυχοθεραπεία. Στη σημερινή εποχή, η ψυχοθεραπεία είναι ένας πολύ διευρυμένος χώρος με δεκάδες αν όχι εκατοντάδες διαφορετικές σχολές, κάθε μια από τις οποίες έχει τις δικές της θεωρίες και τις δικές της τεχνικές για να πετύχει τον στόχο που είναι πάντα ο ίδιος: Η θεραπεία της ψυχής.

Οι θεραπευτές στο ντιβάνι της Πύλης Ψυχολογίας

Στα πλαίσια της ενότητας “Οι θεραπευτές στο ντιβάνι της Πύλης Ψυχολογίας”, μιλήσαμε με 10 επιστημονικούς συνεργάτες – ψυχοθεραπευτές. Τους ρωτήσαμε για την ψυχοθεραπευτική προσέγγιση που ακολουθούν, για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα που αυτή έχει. Δείτε παρακάτω τις απαντήσεις τους.

Συνθετική Ψυχοθεραπεία

Η Δήμητρα Τσώλα, Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπεύτρια, Συνεργάτης του Ψυχοθεραπευτικού Κέντρου – Πολυχώρου Animus Corpus, μας μίλησε για το συνθετικό μοντέλο θεραπείας:

Το μοντέλο αυτό ανακαλύπτει τη θεραπευτική παρέμβαση που ταιριάζει περισσότερο στο άτομο – σύμφωνα με το αίτημα του, την κουλτούρα του, τον τρόπο ζωής του, το στάδιο αλλαγής.  Αρχικά εξετάζεται το παρελθόν του θεραπευόμενου ώστε να αναγνωρίσει τη σημασία των σχέσεων με σημαντικά πρόσωπα της παιδικής του ηλικίας. Είναι χρήσιμο να εντοπίσει γεγονότα ή καταστάσεις που ενδεχομένως διαμόρφωσαν τη ζωή του ή συνεχίζουν να τον επηρεάζουν. Στη συνέχεια ο θεραπευόμενος εκπαιδεύεται στο να αναγνωρίζει τις σκέψεις και τα συναισθήματα του και πως αυτά συνδέονται και αλληλο-επιδρούν.

Μέσα από τη συνθετική θεραπεία ενισχύεται η αυτονομία του και η υπευθυνότητά του, ώστε να αποκτήσει έλεγχο του εαυτού του. Ο στόχος είναι να συμμετέχει ο ίδιος ενεργά στη ψυχοθεραπευτική διαδικασία ως σκεπτόμενο άτομο, βρίσκοντας ρεαλιστικές λύσεις. Με αυτό το τρόπο διαπιστώνει ότι κανείς δεν πρόκειται να τον φροντίσει τόσο καλά, όσο ο ίδιος τον εαυτό του.Στη συγκεκριμένη προσέγγιση, βρίσκω ιδιαίτερο ενδιαφέρον το στοιχείο της διερεύνησης της αντίστασης στην αλλαγή.Έχουμε τη τάση να προτιμούμε το οικείο, το γνώριμο, ακόμα και αν είναι δυσάρεστο ή δυσλειτουργικό. Φοβόμαστε ή αποφεύγουμε την αλλαγή, θεωρώντας πως δεν είναι εφικτή. Με τη συνθετική ψυχοθεραπεία ο θεραπευόμενος αντιλαμβάνεται πως ο φόβος αυτός είναι παράλογος. Αποκτά εμπιστοσύνη στις ικανότητες του ενώ συνειδητοποιεί πως η ασφάλεια προέρχεται από τον εαυτό του.

Ψυχανάλυση – Ψυχοδυναμικές προσεγγίσεις

Η Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία, αποτελεί μακρόχρονη ψυχοθεραπεία και έχει τις ρίζες της στις ψυχαναλυτικές θεωρίες των Freud, M. Klein, Winnicott και των συνεχιστών τους. Με αφετηρία το εδώ και τώρα, δίνεται μεγάλη έμφαση στις πρώιμες εμπειρίες του ατόμου, που φαίνεται να καθορίζουν τη δομή της προσωπικότητάς του και του ψυχισμού του.

Οι πρώιμες εμπειρίες φαίνεται να επαναλαμβάνονται και άρα να διαιωνίζονται στο εδώ και τώρα του θεραπευόμενου, κάτι που ψυχαναλυτικά ονομάζουμε ψυχαναγκαστική επανάληψη.

Η δυσφορία του ατόμου απέναντι σε αυτή την μάλλον τραυματική «επανάληψη» του παρελθόντος, αποτελεί συνήθως και το έναυσμα για να ξεκινήσει κάποιος μία ψυχοθεραπευτική δουλειά με τον εαυτό του.

Σύμφωνα με την Ελένη Μακρογιάννη, Ψυχολόγο, ψυχοθεραπεύτρια και δραματοθεραπεύτρια, το δυνατό σημείο των ψυχοδυναμικών προσεγγίσεων είναι η ψυχαναλυτική θεωρία του Freud και των συνεχιστών του, καθώς δίνουν ένα εξαιρετικό θεωρητικό εργαλείο ανάλυσης και κατανόησης του ανθρώπινου ψυχισμού.

Η σύλληψη της έννοιας του Ασυνειδήτου και των ασυνείδητων λειτουργιών που επηρεάζουν και καθορίζουν τις επιλογές του ατόμου, είναι καθοριστικής σημασίας για την ψυχοθεραπευτική διαδικασία. Ετσι, ο θεραπευόμενος μέσα από την ανάλυση και κατανόηση των ασυνείδητων αμυντικών μηχανισμών που φανερώνουν οι αφηγήσεις του, καταφέρνει με τη βοήθεια του ψυχοθεραπευτή, να επεξεργαστεί και να αποδεσμευτεί από το βαθύ ψυχικό του «τραύμα».

Σύμφωνα με την Κασσιανή Τρικαλιώτη, το δυνατό σημείο της ψυχαναλυτικής προσέγγισης, είναι πως αναζητά την βαθύτερη αιτία των συμπτωμάτων του πελάτη. Δε στέκεται στην επιφάνεια. Οπότε, έχει και μακροχρόνια αποτελέσματα. Ένα άλλο στοιχείο, που μου ταιριάζει σε αυτή την προσέγγιση είναι πως δεν κατευθύνει τον θεραπευόμενο. Αυτός έχει την ευθύνη για τις επιλογές και τις πράξεις του. Δε δίνει άμεσα απαντήσεις για τα καίρια ενδοψυχικά και υπαρξιακά ζητήματά του. Αυτό, του δίνει τη δυνατότητα να ψάξει βαθειά μέσα του να βρει το νόημα των δυσκολιών του , αλλά και της ίδιας της ύπαρξής του. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, ενδυναμώνεται και ανακαλύπτει μόνος του τις απαντήσεις, πάντα με ασφαλή συνοδηγό το θεραπευτή του. Η εμπειρία μου όλα τα χρόνια που βλέπω ανθρώπους θεραπευτικά, έχει δείξει ότι ο συνδυασμός όλων των παραπάνω στοιχείων της προσέγγισης, που ακολουθώ, έχει εξαιρετικά μακροχρόνια αποτελέσματα.

Στην ερώτηση εάν επιχειρήσετε να ασκήσετε κριτική στην προσέγγισή σας, ποιο θα θεωρούσατε ότι είναι το πιο αδύναμο σημείο της, η κ. Κασσιανή Τρικαλιώτη απάντησε: 

Η συγκεκριμένη προσέγγιση χρειάζεται υπομονή από την πλευρά του θεραπευόμενου, καθώς είναι μια διαδικασία, που μπορεί να κρατήσει αρκετό χρόνο. Επίσης, χρειάζεται να είναι ανοικτός στο να ακούσει μία διαφορετική οπτική και να έχει την ικανότητα να την επεξεργαστεί σε βάθος. Η συγκεκριμένη προσέγγιση δεν ενδείκνυται για κάποιον που θέλει να πάρει άμεσα απαντήσεις για τα θέματα που τον απασχολούν και για κάποιον που θέλει να δει άμεσα.

Για τις αρχές της ψυχανάλυσης και τις ψυχοδυναμικές διεργασίες, μας μίλησε και η Χριστίνα Βαϊζίδου, Ψυχίατρος και Επιστημονική Συνεργάτιδα της Πύλης Ψυχολογίας, η οποία συγκεκριμένα χρησιμοποιεί την ψυχολογία του βάθους του Carl Jung, μια ψυχοθεραπευτική μέθοδο, η οποία διερευνά τα ασυνείδητα στοιχεία της προσωπικότητας, μέσω της βιογραφίας, των ονείρων και γενικότερα του συνόλου των συνειρμών του θεραπευομένου.

Η Χριστίνα Βαϊζίδου ανέφερε: η ψυχοδυναμική, ψυχαναλυτική προσέγγιση έχει σαν στόχο να δει τον άνθρωπο ως ένα σύνολο και όχι ως ένα σύμπτωμα. Η θεώρηση του συμπτώματος μόνο υπό το πρίσμα της βιογραφίας του ατόμου καθιστά εφικτή την εύρεση των συνδέσεων αυτού που είμαστε με αυτό που μας συμβαίνει. Με άλλα λόγια, θεωρώ ότι πρόκειται για μία προσέγγιση, η οποία προσπαθεί να διερευνήσει τους αιτιολογικούς παράγοντες και τις δυναμικές που κρύβονται πίσω από το σύμπτωμα. Κατά αυτόν τον τρόπο, ο θεραπευόμενος βγαίνει από την ψυχοθεραπευτική διαδικασία γνωρίζοντας καλύτερα τον εαυτό του και έχοντας στα χέρια του τα εφόδια της αυτογνωσίας και της εσωτερικής διερεύνησης, τα οποία μπορεί να χρησιμοποιήσει και στο μέλλον.

Το αδύναμο σημείο της ψυχοθεραπευτικής προσέγγισης μέσα από την ψυχολογία του βάθους είναι η συχνά - αναγκαστικά- μεγάλη διάρκεια της θεραπείας.

Σωματική ψυχοθεραπεία μη Κατευθυντικής προσέγγισης

Η Σεβαστιάνα Κουτρουμπάνου, Ψυχολόγος, Σωματική Ψυχοθεραπεύτρια, μας είπε: Η ψυχοθεραπευτική μέθοδος που ακολουθώ είναι σωματική ψυχοθεραπεία μη Κατευθυντικής προσέγγισης S.P.N.D-C.E.R. Στην ουσία είναι συνδυασμός δύο μεθόδων σε μία. Η πρώτη προσέγγιση είναι η Μη Κατευθυντική-Παρεμβατική μέθοδος N.D.I. και η δεύτερη είναι η Κράνιο-Ιερή θεραπείαC.S.T.

Η πρώτη προσέγγιση περιέχει όλο το θεωρητικό υπόβαθρο στο οποίο βασίζεται η ψυχοθεραπεία που εφαρμόζω, χωρίς να λείπουν και οι τεχνικές, ενώ η δεύτερη παρέχει κυρίως τεχνικές προσέγγισης του ανθρώπου. Η επικέντρωση στην ανάδυση των επιθυμιών σαν βασικός άξονας υγείας μέσα σε ένα πλαίσιο πλήρους αποδοχής για το πρόσωπο του θεραπευόμενου και σε μια ατμόσφαιρα ελευθερίας της προσωπικής έκφρασης είναι η θεμελιώδης αρχή της μεθόδου. Ο θεραπευόμενος αντιμετωπίζεται σαν ψυχοσωματική ενότητα και ανακαλύπτει τις επιθυμίες του, τα συναισθήματα του και την προσωπική του έκφραση κυρίως μέσα από την αλήθεια του σώματος, η οποία είναι αποθηκευμένη στην μνήμη του σώματος.

Δύο στοιχεία θα διάλεγα να αναφέρω ως τα δυνατά σημεία της θεραπείας. Το πρώτο είναι το ότι η θεραπεία εστιάζει στην ανάδυση των επιθυμιών με στόχο να αναπτύξει το κέντρο της ευχαρίστησης και να το ισορροπήσει με το αντίστοιχο κέντρο του πόνου που υπάρχει στους ανθρώπους. Είναι μια θεραπεία που εστιάζει στο εδώ και τώρα και στις θετικές δυνάμεις του ανθρώπου, ελευθερώνοντας τον με αυτόν τον τρόπο απο υπεραναλύσεις και ενοχικά σχήματα. Το δεύτερο δυνατό της σημείο είναι οτι πλησιάζει τον ψυχισμό του ανθρώπου μέσα απο την μνήμη του σώματος και αυτό μας δίνει την ασφάλεια ότι, καθώς δεν παρεμβάλονται νοητικές ερμηνείες, προχωράμε με βάση την βαθιά αλήθεια του προσώπου.

Το αδύνατο σημείο της θεραπείας θα έλεγα οτι είναι η επαναστατικότητα της. Η μέθοδος προτείνει ριζικές αλλαγές στους ανθρώπους, δεν δίνει έτοιμη τροφή και εύκολες συμβουλές, πράγμα για το οποίο δεν είναι προετοιμασμένοι οι άνθρωποι όταν έρχονται σε πρώτη επαφή με την μέθοδο. Απο μια άλλη βέβαια οπτική γωνία αυτό που στην αρχή μοιάζει σαν αδυναμία, αργότερα εξελίσσεται σε πολύ δυνατό χαρτί. Για όσους βέβαια δώσουν λίγο χρόνο και την ευκαιρία στον εαυτό τους να αντιληφθούν την μέθοδο στην ουσία της.

Ψυχοθεραπεία Gestalt

Για την ψυχοθεραπεία Gestalt, μας μίλησε η Μαρία Γιαννοπούλου, Ψυχολόγος και Επιστημονική Συνεργάτιδα της Πύλης μας.

H ψυχοθεραπευτική μέθοδος που εκπαιδεύτηκα και ακολουθώ και ως φιλοσοφία ζωής είναι η ψυχοθεραπεία Gestalt. H Gestalt επιδιώκει να προσδιορίσει και να ενισχύσει την άμεση εμπειρία, ενισχύοντας την επίγνωση του ατόμου και βασίζεται στο «εδώ και τώρα» δίνοντας έμφαση στο ότι κάθε άτομο έχει δικαίωμα επιλογής απέναντι στα υπαρξιακά ζητήματα που αντιμετωπίζει και είναι υπεύθυνο για τον προορισμό του.

Είναι βιωματική μέθοδος που ενσωματώνει τον διάλογο και το πείραμα. Είναι ακόμη σχεσιακή προσέγγιση, υποστηρίζοντας ότι τα άτομα είναι αλληλοσυνδεόμενα και βρίσκονται σε μία συνεχή διαδικασία αμοιβαίας επιρροής. Η ολιστική αυτή μέθοδος θεμελιώθηκε από τους Fritz Perls και Laura Perls τη δεκαετία του 1940. Η θεραπεία Gestalt βασίστηκε στην ψυχολογία Gestalt αλλά και στην αλληλεπίδραση των ιδρυτών της με μια σειρά άλλων επιστημονικών ρευμάτων, κοινωνικών τάσεων και εξελίξεων.

Η θεραπεία Gestalt στηρίζεται σε τρεις πυλώνες, τη φαινομενολογία, τον υπαρξιακό διάλογο και τη θεωρία πεδίου. Η θεραπευτική σχέση στην προσέγγιση Gestalt ορίζεται ως μία σχέση οριζόντια και όχι ιεραρχική, βασίζεται στη γνήσια επαφή και αλληλεπίδραση,καλώντας το θεραπευόμενο σε μία ενεργή συνεργασία. Η θεραπεία Gestalt οργανώνεται γύρω από τις κεντρικές έννοιες της επίγνωσης και της επαφής συμπεριλαμβάνοντας και τον ενσώματο τρόπο έκφρασης.και στηρίζεται στην Παράδοξη Θεωρία της Αλλαγής (Arnold Beiser, 1965).

Είναι μια σχετικά νέα μέθοδος θεραπείας η οποία μπορεί να στερείται ερευνητικού έργου και παρότι άλλαξε στην πορεία των χρόνων, περιορίστηκε και τροποποιήθηκε ουσιωδώς στις συντηρητικότερες δεκαετίες που ακολούθησαν. Σήμερα, βρίσκεται πάλι στο επίκεντρο μέσα από το ανανεωμένο ενδιαφέρον για την αυτεπίγνωση, την αυτοσυνείδηση και την προσωπική ευθύνη και στο ανανεωμένο new age περιβάλλον της 2ης δεκαετίας του 21ου αιώνα.

Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία

Για τη γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία, μας μίλησαν, η Φωστηρία Αμανατίδου  και η Κατερίνα Βουλτσίδου. Και οι δύο είναι Ψυχολόγοι, εξειδικευμένες στη Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία

Η Γνωστική Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία δίνει έμφαση στη συνεργασία και την ενεργό συμμετοχή του θεραπευόμενου. Αρχικά δίνει έμφαση στο παρόν και επιδιώκει να διδάξει στο θεραπευόμενο πώς να γίνει ο θεραπευτής του εαυτού του, τον διδάσκει να αναγνωρίζει, να αξιολογεί και να απαντά στις δυσλειτουργικές σκέψεις και πεποιθήσεις του, χρησιμοποιώντας μια ποικιλία τεχνικών. Η φιλοσοφία της βασίζεται στο γεγονός ότι οι καταστάσεις δεν μπορούν να προκαλέσουν κάποια συγκεκριμένη αντίδραση, όμως οι σκέψεις μας για αυτές τις καταστάσεις μπορούν (Επίκτητος).

Οι σκέψεις μας επηρεάζουν τα συναισθήματά μας. Τα συναισθήματά μας επηρεάζουν τη συμπεριφορά μας (αντίδρασή μας). Αλλάζοντας τις σκέψεις μας, αλλάζουμε τα συναισθήματά μας και εν συνεχεία τη συμπεριφορά μας (αντίδρασή μας).

Σύμφωνα με την Φωστηρία Αμανατίδου, το δυνατό σημείο του συγκεκριμένου είδους ψυχοθεραπείας είναι ότι καλύπτει ένα ευρύ φάσμα ψυχικών καταστάσεων, όπως άγχος, κατάθλιψη, πανικό, φοβία, καταναγκασμό, πένθος, βουλιμία, ανορεξία, διαταραχές προσωπικότητας, όπου οι συνεδρίες είναι δομημένες και η χρονική διάρκεια της θεραπείας χρονικά περιορισμένη.

Σύμφωνα με την Κατερίνα Βουλτσίδου, το δυνατό σημείο της προσέγγισης είναι ότι επικεντρώνεται στο "εδώ και τώρα", αν και ενίοτε υπεισέρχεται στη διερεύνηση εμπειριών του παρελθόντος που άσκησαν επίδραση στο πώς νοιώθει σήμερα το άτομο το οποίο αναζητάει θεραπεία. Συμφωνώντας με τα όσα διατυπώθηκαν παραπάνω, αναφέρει πως πλεονέκτημα είναι ότι πρόκειται για μια δομημένη θεραπεία που έχει συγκριτικά με άλλες θεραπείες πολύ πιο γρήγορα αποτελέσματα σε μια πληθώρα θεμάτων που μπορεί να αντιμετωπίζει ένα άτομο.

Ως προς τα μειονεκτήματα της γνωσιακής προσέγγισης, η Κατερίνα Βουλτσίδου ανέφερε πως η προσέγγιση αυτή, παρόλο που ασχολείται με το παρελθόν του θεραπευόμενου, προκειμένου να συνδεθούν τα βιώματα του με τα τωρινά του προβλήματα, δεν παραμένει στην ανάλυση των παρελθόντων βιωμάτων για μεγάλο χρονικό διάστημα, όπως συμβαίνει με άλλες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις.

Η Φωστηρία Αμανατίδου, ανέφερε ότι τα μεινονεκτήματα της γνωστικής συμπεριφορικής θεραπείας, με το πέρασμα των χρόνων και την εξέλιξη της προσέγγισης, έχουν καλυφθεί μέσα από νέες, σύγχρονες προσεγγίσεις όπως αυτές της θεραπείας της αποδοχής και της δέσμευσης, της διαλεκτικής συμπεριφορικής θεραπείας και της λειτουργικής αναλυτικής που συμπλήρωσαν τα κενά που υπήρχαν μέχρι πρότινος.

Ψυχόδραμα

Για την μέθοδο του ψυχοδράματος, μας μίλησε η Ηλιάννα Πεσσάρη, Ψυχολόγος, ψυχοθεραπεύτρια και ψυχοδραματίστρια.

Η φιλοσοφία του ψυχοδράματος βασίζεται στην διεύρυνση, την ανάπτυξη της προσωπικότητας μας, ξεκινώντας από αυτά που ήδη έχουμε. Δεν θέλουμε να θεραπεύσουμε κάτι, θέλουμε να διευρύνουμε αυτό που ήδη υπάρχει μέσα μας και λειτουργεί - κι αυτό είναι πολύ σημαντικό. Όλοι μας έχουμε μέσα μας στοιχεία που λειτουργούν και μας βοηθάνε, αυτή είναι η βάση από την οποία ξεκινάει το ψυχόδραμα για να δουλέψει με το άτομο και την προσωπικότητα. Δυστυχώς, όμως, δεν μπορούμε πάντα να ανατρέξουμε σε αυτά τα λειτουργικά κομμάτια μας. Σε καταστάσεις δύσκολες, σε μεγάλες αλλαγές, νιώθουμε σαν να είμαστε μόνοι μας μέσα στο σκοτάδι. Σαν να μην υπάρχει τίποτα απ’ όπου μπορούμε να κρατηθούμε.

Μέσα από το Ψυχόδραμα, είναι εφικτό να ρίξουμε φως σε αυτό το σκοτάδι, να βρούμε στηρίγματα μέσα μας, να ανακαλέσουμε τα λειτουργικά μας κομμάτια.

Ετυμολογικά, βγαίνει από την ψυχή και το δράμα, δηλαδή η δράση της ψυχής. Χρησιμοποιεί κάποια στοιχεία από το θέατρο σαν εργαλεία κυρίως ώστε να επιτύχει την διεύρυνση και την ανάπτυξη της προσωπικότητας. Είναι μία βιωματική μέθοδος ψυχοθεραπείας.

Το πιο δυνατό σημείο της προσέγγισης αυτής είναι ότι το ψυχόδραμα είναι μία πολύ αληθινή και ζωντανή μέθοδος! Δουλεύει και εστιάζει κυρίως στο συναίσθημα με στόχο να δημιουργήσουμε έναν χώρο με τον θεραπευόμενο όπου μπορεί να εκφράζει και να βιώνει το συναίσθημα του ελεύθερα και αυθόρμητα, χωρίς λογοκρισία. Ο θεραπευτής είναι ενεργός συνοδός αυτής της διαδικασίας, μοιράζεται και εμπλέκεται με τον θεραπευόμενο ειλικρινά και με ανοιχτότητα. Η σχέση που δημιουργείται ανάμεσα στους δύο είναι ισότιμη και συνεργατική και οι δύο είναι υπεύθυνοι για κάθε στάδιο της θεραπευτικής διαδικασίας. Βασίζεται στην ιδέα ότι αν ένα συναίσθημα ή μία κατάσταση βιωθεί αρκετά, το επόμενο βήμα ή η κάθαρση θα έρθει από μόνο του.

Οι απαντήσεις δίνονται από το ίδιο το άτομο για τον εαυτό του, στον χρόνο που ο ίδιος θα είναι έτοιμος να τις δώσει. Ο θεραπευόμενος είναι ο ίδιος υπεύθυνος για τον εαυτό του, την διαδρομή, το πόσο θέλει να εμβαθύνει, το πότε είναι έτοιμος να κάνει το επόμενο βήμα.

Το πιο αδύναμο σημείο αυτής της μεθόδου είναι ότι βασίζεται κυρίως στο συναίσθημα και αφήνει τη λογική και την ερμηνεία στην άκρη. Ο στόχος είναι ο θεραπευόμενος να βρει τις δικές του απαντήσεις και να δώσει μόνος του την ερμηνεία αφού πρώτα βιωθούν όλα τα ανακινούμενα συναισθήματα. Αυτό κάνει την θεραπευτική διαδικασία να βαθαίνει απότομα σε στιγμές και να χρειάζεται χρόνος ώστε να εξηγήσουμε αυτά που μας συμβαίνουν. Για κάποιον που θέλει να καταλάβει άμεσα αυτά που του συμβαίνουν και να τους δώσει λόγια, μπορεί να του φανεί ο χρόνος που απαιτείται γι αυτό το στάδιο αρκετός (έχοντας υπόψη την σχετικότητα του χρόνου, για τον καθένα είναι διαφορετική η αίσθηση).

Δραματοθεραπεία

Ποια είναι η σχέση ψυχοδράματος και δραματοθεραπείας

Το κοινό σημείο είναι η θεατρική αναπαράσταση - πράξη, το "δράμα".
Το Ψυχόδραμα χρησιμοποιεί τα γεγονότα και τα βιώματα της πραγματικής ζωής του ανθρώπου ως σενάριο της θεατρικής πράξης.
Η Δραματοθεραπεία χρησιμοποιεί τα θεατρικά έργα, τους μύθους, τα παραμύθια και τους θρύλους για να διευκολύνει τον άνθρωπο να ε πεξεργαστεί τα προσωπικά του θέματα μέσα από την ασφάλεια των διαχρονικών συμβόλων, χωρίς αυτός να εκτίθεται. Βασίζεται στην άποψη πως τα μεγάλα έργα, οι μύθοι, τα παραμύθια και οι θρύλοι περιέχουν θέματα που αγγίζουν τον καθένα μας και λειτουργούν ως μέσα εξερεύνησης της ατομικής και οικογενειακής ζωής των ανθρώπων.

Η Ελένη Μακρογιάννη Ψυχολόγος και Δραματοθεραπεύτρια, μας μίλησε για τη μέθοδο της δραματοθεραπείας.

Το συγκριτικό πλεονέκτημα της δραματοθεραπείας είναι η άμεση σχέση που έχει με το θέατρο το οποίο από τα αρχαία χρόνια γνωρίζουμε ότι δρα θεραπευτικά. Αξίζει να επισκεφθούμε το Ασκληπιείο που βρίσκεται δίπλα από το Αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, για να θαυμάσουμε τη γνώση και τη σοφία των Αρχαίων Ελλήνων, πάνω στις ιαματικές δράσεις του θεάτρου. Το δυνατό σημείο της Δραματοθεραπείας είναι ότι το θέατρο συνδέεται άμεσα με το παιγνίδι, με την έμφυτη ικανότητα του ανθρώπινου είδους να παίζει, να παίζει ρόλους, δηλαδή.

Ο ρόλος είναι πολύπλευρος, εν μέρει κοινωνικά επίκτητος και θεμελιώδης για τη δόμηση της ανθρώπινης προσωπικότητας. Στην αρχή της ζωής, όπου η εμπειρία περιορίζεται σε ό,τι προσλαμβάνουμε με τις αισθήσεις θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε την ύπαρξη ενός αδιαίρετου εαυτού, μίας οντότητας ολοκληρωμένης και αγαθής. Οσο αναπτύσσεται η συνείδηση και οι κοινωνικές σχέσεις, αυτός ο πυρήνας αρχίζει να χάνει τον προορισμό του. Σε μία κουλτούρα πολλαπλών επιλογών έχουμε ανάγκη έναν τρόπο για να συλλογιζόμαστε ή να υποδυόμαστε τα διάφορα επιμέρους κομμάτια. Ενας τρόπος είναι ο ρόλος.

Στη συνέχεια της συζήτησης, η Ελένη Μακρογιάννη, μοιράστηκε μαζί μας τον προβληματισμό της: 

"Η δραματοθεραπεία, χρειάζεται μία βαθιά γνώση του αντικειμένου, μία ολοκληρωμένη και συγκροτημένη εκπαίδευση, πολλά χρόνια προσωπικής θεραπείας του μελλοντικού ψυχοθεραπευτή καθώς και μεγάλη κλινική εμπειρία. Με λύπη μου ανακαλύπτω χώρους που δηλώνουν ότι παρέχουν εκπαίδευση στη Δραματοθεραπεία με μορφή σεμιναρίων, υποβιβάζοντας την ψυχοθεραπευτική αυτή προσέγγιση σε απλή τεχνική. Δίνουν μία λανθασμένη πληροφορία ότι μπορεί κάποιος να γίνει δραματοθεραπευτής μέσα από σεμινάρια. Αντιθέτως, η εκπαίδευση στη Δραματοθεραπεία πρέπει να είναι πολύχρονη, με πολλές ώρες πρακτικής και κλινικής άσκησης, ατομικής και ομαδικής ψυχοθεραπείας του εκπαιδευόμενου, ώστε ολοκληρώνοντας την εκπαίδευσή του, να μπορεί να γίνει δεκτός από την Ενωση Δραματοθεραπευτών και Παιγνιοθεραπευτών Ελλάδος".

Διαβάστε ακόμη το άρθρο Δραματοθεραπεία από την Ψυχολόγο - Ψυχοθεραπεύτρια, Ελένη Μακρογιάννη.

Αντί επιλόγου

Η επιλογή των ψυχοθεραπευτικών προσεγγίσεων που συζητήθηκαν στο παρόν άρθρο, είναι τυχαία και οφείλεται αποκλειστικά στην εκπαίδευση και την εξειδίκευση των επιστημονικών συνεργατών της πύλης μας που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα μας, να μιλήσουν για τα συγκριτικά πλεονεκτήματα αλλά και τα μειονεκτήματα της μεθόδου που εφαρμόζουν.

Τα ψυχοθεραπευτικά μοντέλα και το θαύμα της ανθρώπινης ψυχής

Τα ψυχοθεραπευτικά μοντέλα αποτελούν μόνο εργαλεία και δεν επαρκούν για να αγγίξει κανείς το θαύμα της ανθρώπινης ψυχής.
Δεν σε οδηγούν αυτά στην αλλαγή, αλλά ο τρόπος που εσύ εξελίσσεσαι μέσα από τη θεραπευτική σχέση και τον τρόπο που ο θεραπευτής σου χρησιμοποιεί τις γνώσεις και τις δεξιότητες του στην πορεία της δικής σου μοναδικής θεραπείας. 

Με λίγα λόγια, η συμφωνία σου με ένα Μοντέλο Ψυχοθεραπείας δεν αποτελεί εγγύηση για τη θεραπεία σου. Περισσότερη σημασία έχουν κάποιοι άλλοι παράγοντες όπως το κίνητρο σου για αλλαγή, η τήρηση των θεραπευτικών ορίων, ο ορισμός της θεραπετικής διαδικασίας μέσα σε συγκεκριμένο χώρο, χρόνο και διάρκεια, η εχεμύθεια, το κλίμα ασφάλειας και αποδοχής, το γνήσιο ενδιαφέρον του θεραπευτή σου.

Απαιτούνται επιπλέον, κι άλλες προϋποθέσεις όπως η προσωπική δουλειά του ψυχοθεραπευτή (προσωπική ψυχοθεραπεία), ο επαγγελματισμός του (είναι σημαντικό να δουλεύει κανείς υπό εποπτεία-καθοδήγηση από κάποιον πιο έμπειρο ψυχοθεραπευτή), η δημιουργικότητα του, η δεκτικότητα του ως προς τον κόσμο και τη ζωή, η γενικότερη φιλοσοφία του, η πίστη του στη δυνατότητα του ανθρώπου για συνεχή ωρίμανση, η μοναδική συνάντηση και το συνταίριασμα ανάμεσα σε δυο ξεχωριστά άτομα: τον ψυχοθεραπευτή και τον πελάτη.

Δεν είμαστε οι νίκες που κερδίσαμε. Είμαστε οι μάχες που δώσαμε.

Για τις ανάγκες του άρθρου, θέλουμε να ευχαριστήσουμε τους συνεργάτες που αποκρίθηκαν στο κάλεσμα μας. Να αναφέρουμε ακόμη, πως για την ορθότερη κάλυψη του θέματος, χρησιμοποιήθηκε υλικό από τα εξής παλαιότερα άρθρα της πύλη μας: 

• Θέλω να κάνω ψυχοθεραπεία. Αλλά ποια ψυχοθεραπεία μου ταιριάζει και πως θα επιλέξω έναν καλό ψυχοθεραπευτή.
• Και τι γίνεται με τα Ψυχοθεραπευτικά Μοντέλα; Πώς θα επιλέξω θεραπευτή;