Γιατί είμαι ευαίσθητος στην κριτική; Μπορώ να δω τον εαυτό μου αλλιώς;

Ακρόαση άρθρου......

Γιατί το κυνήγι της καλής κριτικής και της αποδοχής απο τους άλλους είναι ένα χαμένο παιχνίδι; Γιατί η προσπάθεια να είμαστε αρεστοί μας φέρνει απογοήτευση, άγχος, ενοχές και ματαιότητα; Είμαστε άραγε αυτά που μας προσδίδουν οι άλλοι; 

Ο φόβος της απόρριψης

O φόβος της κριτικής πηγάζει από τον φόβο της απόρριψης. Συνηθως, αυτό το παρατηρούμε στις συμπεριφορές μας. Φοβόμαστε να πούμε τη γνώμη μας στους άλλους, να πάρουμε πρωτοβουλία εμείς, να εκφράσουμε αντιρρήσεις, να εκφράσουμε τα γνήσια συναισθήματά μας, διότι φοβόμαστε και προβλέπουμε πως θα αντιδράσουν οι άλλοι. Μια πιθανή επίπληξη ή αρνητική αντίδραση από τον άλλον μπορεί να την εκλάβουμε ως μια πιθανή απόρριψη. 

Τι σημαίνει για εμένα η απόρριψη; Αν αλήθεια με απέρριπταν τι θα συνέβαινε; Θα κατέληγα μόνος; Θα σήμαινε ότι δεν αξίζω; Θα σήμαινε ότι θα ήμουν ανάξιος, μια αποτυχία; Τι θα σήμαινε;

Μήπως, το παρελθόν και οι πρώιμες εμπειρίες μας έχουν αφήσει μια πικρή γεύση γύρω από αυτά που αντιλαμβανόμαστε ως αποδοχή; Μήπως, λανθασμένα είχαμε συνδέσει ως παιδιά ότι η αποδοχή γίνεται υπό όρους;

Αν είμαι καλός μαθητής, αν δεν θυμώνω και κλαίω, αν κάνω αυτό που μου λένε, αν έχουν υψηλές προσδοκίες από μένα που πρέπει να τις επιτύχω; Μπορεί να είναι πολλά τα κριτήρια. Είναι όμως αυτά τα κριτήρια ρεαλιστικά;

Αλήθεια, τον/την σύντροφο μας τον αγαπάμε για το πόσο καλός επαγγελματίας είναι;  Όταν ερωτευόμαστε με τι κριτήρια συμβαίνει; Σε γενικές γραμμές, θα λέγαμε ότι μας ελκύουν τα χαρακτηριστικά και η προσωπικότητα του άλλου.

Γιατί, λοιπόν, δεν προσεγγίζουμε με τον ίδιο τρόπο και τον εαυτό μας όπως προσεγγίζουμε αυτούς που αγαπάμε; Γιατί εστιάζουμε στα αρνητικά στοιχεία και την αυτοκριτική; 

Τροποι για να σπάσουμε τον φόβο της κριτικής

Ας γίνουμε ρεαλιστές! Μια φτωχή εικόνα του εαυτού μας σημαίνει ότι βλέπουμε τον εαυτό μας και τους άλλους με μαύρα γυαλιά, δηλάδη μονοδιάστατα και γκρίζα, χωρίς εναλλακτικές ερμηνείες και χωρίς τις ενδιάμεσες αποχρώσεις που υπάρχουν. Επομένως, ο τρόπος που κρίνουμε τον εαυτό μας ή που μπορεί να μας κρίνουν οι άλλοι μοιάζει απόλυτος.

Συνήθως, χαρακτηρίζουμε τον εαυτό μας με σκέψεις του ''όλα ή τίποτα'', ένα λάθος ή μια ατέλεια είναι αρκετή για να συμβολίζει μια προσωπική ήττα, 'με αυτό το λάθος, απέτυχα', 'με αυτό το λάθος, δεν αξίζω στη δουλειά', 'είμαι κακή μαμά επειδή έβαλα τις φωνές', 'θύμωσα, ξέσπασα, δεν έκανα το σωστό, άρα ο άλλος δεν θέλει να μου ξαναμιλήσει'. 

Αν θέλουμε να βοηθήσουμε τον εαυτό μας, χρειάζεται να αναγνωρίσουμε αυτό το μοτίβο σκέψης. Θα βοηθούσε ακόμη αν κρατούσαμε ένα ημερλόγιο σκέψεων, καταγράφοντας ποια είναι η κατάσταση, τι ένιωθα, τι σκέψεις πέρασαν από το μυαλό μου, τι το πυροδότησε, ώστε να μπούμε στη διαδιασία να παρατηρούμε πιο βαθιά το μοτίβο και όχι απλώς να είμαστε παθητικοί αποδέκτες της κριτικής ή της συμπεριφοράς των άλλων. 

Αυτές οι σκέψεις, αναρωτηθείτε αν είναι ρεαλιστικές ή διαστρεβλωμένες. Δηλαδή αν υπάρχουν αποδείξεις ότι η σκέψη μας ισχύει, μήπως βασίζεται περισσότερο στο συναίσθημα και όχι στη λογική; μήπως απομονώνω όλα τα θετικά μου στοιχεία και βασίζομαι στα πιθανά αρνητικά; μήπως αυτή η σκέψη μας  ή πεποίθηση έχει οικοδομηθεί μέσα μας από άλλους; Το να μάθουμε να αντικρούουμε την επικριτική φωνή μέσα μας με επιχειρήματα και να δίνουμε μια εναλλακτική πιο ρεαλιστική εξήγηση πάνω στις σκέψεις μας, καταφέρνουμε να αναθεωρήσουμε τον τρόπο σκέψης απέναντι στον εαυτό μας.  Σταδιακά, η τάση να πιστεύουμε και να επηρεαζόμαστε από τη γνώμη των άλλων μειώνεται, νιώθουμε πιο σίγουροι για τον εαυτό μας, και βελτιώνεται η διάθεσή μας. 

Πόσο μετράει η γνώμη των άλλων την αξία και την επιτυχία μας;

Η γνώμη των άλλων δεν γίνεται να έχει εξουσία στο πόσο αξίζουμε. Η αξία έχει να κάνει πρώτον με τις θετικές ιδιότητες που μας διέπουν και τις αρετές που έχουμε αναπτύξει όπως, η γενναιότητα, η πνευματικότητα, η αφοσίωση, η δημιουργία, η περηφάνεια, η υπομονή, η εργατικότητα, η συχγώρεση. 

Απο την άλλη η επιτυχία που πολλές φορές λανθασμένα συνδέεται με την αξία, έχει να κάνει με το να προσπαθούμε και να ενδιαφερόμαστε για τους στόχους μας και να φέρνουμε καλά αποτελέσματα. Βέβαια, τα κακά αποτελέσματα δεν πρέπει να επισκιάζουν τα καλά. Γιατί οι αποτυχίες είναι οι ευκαιρίες για εξέλιξη. Και η εξέλιξη διαρκεί για πάντα ενώ η επιτυχία ενός στόχου λήγει κάποια στιγμή. Επομένως, το πόσο πετυχημένοι είμαστε δεν έχει σχέση με το πόσο αξίζουμε σαν ανθρωποι.

Η επιτυχία είναι υποκειμενική. Μια γυναίκα μπορεί να θεωρεί επιτυχία να κάνει οικογένεια στην οποία θα αφοσιωθεί, ένας άλλος μπορεί να στοχεύει στα ταξίδια και την πνευματική αναζήτηση, ένας άλλος μπορεί να στοχεύει σε μια επαγγελματική θέση. Ο καθένας ορίζει διαφορετικά την επιτυχία. Αν μας έχουν μάθει ότι μόνο πετυχαίνοντας έρχεται η αποδοχή και η αγάπη αυτό είναι δυσλειτουργικό και πολύ περιοριστικό για τη ζωή μας.

Η στεναχώρια, το άγχος, το κενό που έχουμε μέσα μας, οφείλεται στην πεποίθηση ότι για να μας αποδεχτούν θα πρέπει να πετύχουμε τους στόχους που μας επιβάλλουν. Η ζωή έπειτα βασίζεται στο τι θέλουν οι άλλοι, τι περιμένουν από εμάς. Δεν έχουμε μέσα μας μια ξεκάθαρη αυθεντική αντίληψη για το ποιοι είμαστε, τι αξίζουμε, ποιοι είναι οι προσωπικοί μας στόχοι για να αντιταθούμε στους άλλους, και επομένως πρέπει συνεχώς να αποδεικνύουμε στους άλλους αυτό που ζητούν. Εκεί, στηρίζεται η αποδοχή, και για αυτό επηρεαζόμαστε εύκολα από την κριτική και τη συμπεριφορά των άλλων. 

Η αποδοχή δεν έχει όμως να κάνει με τους άλλους. Η αποδοχή ξεκινάει πρωτα από μέσα μας.