Η χρησιμότητα των συναισθημάτων

Ακρόαση άρθρου......

Τι είναι το συναίσθημα; Από την ετυμολογία της αγγλικής λέξης emotion, βλέπουμε ότι μέσα υπάρχει η λέξη motion- κίνηση. Το συναίσθημα είναι μία εσωτερική ενόρμηση, μία ορμή, η οποία ξεκινάει από μέσα μας, με αφορμή κάποιο εσωτερικό ή εξωτερικό ερέθισμα και καταλήγει προς τα έξω.

Τα ερεθίσματα, που μπορούν να μας προκαλέσουν να νιώσουμε κάποιο συναίσθημα, μπορεί να είναι ένα γεγονός που συμβαίνει στον εξωτερικό κόσμο, για παράδειγμα, μία γέννηση, ή ένας χωρισμός.

Μπορεί επίσης, να είναι ένα εσωτερικό ερέθισμα, κάτι που σκεφτήκαμε ή θυμηθήκαμε από το παρελθόν. Είμαστε πλασμένοι να βιώνουμε μία ποικιλία αρνητικών και θετικών συναισθημάτων. Τα συναισθήματα είναι οικουμενικά.

Δείτε στο εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο Ψυχολογίας της Πύλης μας το σχετικό βιβλίο Συναισθηματική Ευελιξία.

Ποια είναι όμως, η χρησιμότητα των συναισθημάτων;

Τα συναισθήματα είναι η εσωτερική μας πυξίδα. Μέσα από τα αυτά, συνειδητοποιούμε την ίδια μας την ύπαρξη. Όταν έχουμε επίγνωση των συναισθημάτων μας, μπορούμε να γνωρίζουμε ποιες καταστάσεις, άνθρωποι και συμπεριφορές μας κάνουν καλό και ποιες μας βλάπτουν. Κι έτσι μπορούμε να αναλάβουμε δράση.

Για να γίνει αυτό, πρέπει να έχουμε καλή επαφή με τα συναισθήματά μας, θετικά και αρνητικά. Να είμαστε σε θέση να τα αφουγκραζόμαστε, να τα αποδεχόμαστε και να επιτρέπουμε στον εαυτό μας να τα νιώσει και να τα εκφράσει.

Σε μία εποχή, όμως, που η θετική σκέψη είναι μία τάση, και επιβάλλεται με πολλούς τρόπους, πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να επιτρέψουν στον εαυτό τους να νιώσουν και να αποδεχθούν τα αρνητικά τους συναισθήματα. Από την άλλη, είναι και οι γοργοί ρυθμοί ζωής, οι πολλαπλές απαιτήσεις κι ευθύνες της καθημερινότητας, που δεν τους αφήνουν το χώρο για εσωτερική αναζήτηση και επαφή με το βαθύτερο είναι τους.

Το αποτέλεσμα είναι να απωθούν τόσο πολύ τα συναισθήματά τους, ώστε να καταλήγουν να μη νιώθουν πλέον τα αρνητικά τους συναισθήματα, να μην έχουν επαφή με αυτά. Και αν τύχει να βγουν κάποια στιγμή στην επιφάνεια, κατακρίνουν τον εαυτό τους γι αυτό.

Αντί, λοιπόν, να αγκαλιάσουν τα συναισθήματά τους, πολλές φορές προσπαθούν να τα καταπιέσουν ή να αναβάλουν για άλλη στιγμή το βίωμά τους. Λένε στον εαυτό τους ότι θα ασχοληθούν με αυτό το θέμα (που συνήθως, είναι κάτι που τους δυσκολεύει, ή τους θλίβει) κάποια άλλη στιγμή. Έχουν μία ψευδαίσθηση ότι μπορούν να ελέγξουν τα συναισθήματά τους. Όσο όμως και να προσπαθούν να καταπιέσουν αυτά που νιώθουν, κάποια στιγμή ο ψυχισμός θα τα ανασύρει στην επιφάνεια. Αυτή θα λέγαμε είναι η «μοίρα» των συναισθημάτων.

Οι συνέπειες της μη αποδοχής των συναισθημάτων μας

Η μη αποδοχή των συναισθημάτων μας, μπορεί να έχει πολλές δυσάρεστες συνέπειες για την ψυχική μας ισορροπία. Όταν αναβάλλουμε το βίωμα των συναισθημάτων μας, και τα απωθούμε, είναι πολύ πιθανό αυτά να βγουν κάποια στιγμή στην επιφάνεια με πολύ πιο έντονο τρόπο.

Αρκετές φορές, μπορεί η καταπίεση αυτή να βγει στο σώμα με έντονα συμπτώματα. Άλλες φορές, πάλι, τα απωθημένα συναισθήματα, μπορεί να εκτονωθούν σε λάθος άτομα ή σε άσχετες στιγμές .

Για παράδειγμα, αν δεχόμαστε κάποιες υποτιμητικές συμπεριφορές από ένα δικό μας πρόσωπο, κι εμείς δεν επιτρέπουμε στον εαυτό μας να θυμώσει ή να το αναγνωρίσει, προσποιούμενοι ότι δε συμβαίνει κάτι, τότε αυτόν τον αρχικό θυμό, μπορεί να τον προβάλλουμε σε ένα άλλο πρόσωπο χωρίς κάποια σημαντική αφορμή.

Αυτή η διαδικασία μπορεί να επηρεάσει και τις σχέσεις μας με άλλους ανθρώπους, αλλά και τη σχέση με τον εαυτό μας, καθώς δεν είμαστε σε επαφή αυτόν, και πολλές φορές μπορεί να απορούμε για ποιους λόγους μπορεί να πράξαμε έτσι.

Η δεξιότητα αναγνώρισης των συναισθημάτων μας

Είναι πολύ σημαντική δεξιότητα να μάθουμε να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματά μας, και να επιτρέπουμε στον εαυτό μας να βιώνει τα ανάλογα συναισθήματα σε συγκεκριμένες στιγμές. Να μάθουμε, επίσης, να αποκωδικοποιούμε τα πιο σύνθετα συναισθήματά μας, όπως, τι συναισθήματα μπορεί να κρύβονται πίσω από θυμό ή πίσω από ένα έντονο στρες.

Τέλος, είναι πολύ χρήσιμο να γνωρίζουμε πώς μπορούμε να διαχειριστούμε τα δύσκολα συναισθήματά μας. Όλες αυτές οι δεξιότητες χρειάζονται εκπαίδευση και συχνή εξάσκηση.