Θεραπευτής : Αυτός ο άγνωστος

Ακρόαση άρθρου......

Ποιος είναι τελικά ο θεραπευτής? Ο παντογνώστης σωτήρας, ο έμπειρος συνεργάτης, ο εξομολογητής, ή απλά ο λευκός πίνακας πάνω στον οποίο ο θεραπευόμενος θα αποτυπώσει τα σχήματα των ψυχικών του διεργασιών? Είναι η αυθεντία ή ο συνοδοιπόρος, ο μέντορας ή ο συμπάσχων?

Λέγεται ότι οι θεραπευτές κουβαλούν τη δική τους συναισθηματική διαταραχή. Μήπως όμως και ποιος άνθρωπος δεν τη κουβαλά?

Η αναγκαιότητα της ενσυναίσθησης που επιβάλει η θεραπευτική διαδικασία εκ μέρους θεραπευτή, είναι εξ ορισμού μία επώδυνη διαδικασία καθώς προυποθέτει τη διάθεση εκ μέρους του τελευταίου να καταδυθεί στις πιο σκοτεινές γωνιές της ψυχής του θεραπευόμενου. Μία διαδρομή που βρίθει από πόνο, θυμό, τρόμο, απώλεια. Μία πορεία μέσα από την οποία ο επαγγελματίας καλείται να γίνει ο αποδέκτης των ανεκπλήρωτων αναγκών του συνανθρώπου του, να τις αναγνωρίσει, να τις εκμαιεύσει και να τις καλύψει ως καλοπροαίρετος στοργικός γονιός.
Ποια όμως είναι η ιστορία του ανθρώπου που διατείθεται να γίνει η μήτρα η οποία θα εγκυμονήσει τον απελευθερωτικό θρήνο του ασθενή του?

Από πολλλοί μικροί, από τη στιγμή που γεννιόμαστε είμαστε έρμαια των «Κύριων Φροντιστών» από τους οποίους εξαρτάται η επιβίωσή μας. Μαθαίνουμε να εκφράζουμε τις ανάγκες μας με τον τρόπο που μας απαιτείται, προκειμένου να μας τις ικανοποιήσουν.

Εκπαιδευόμαστε επίσης να αναγνωρίζουμε τις ανάγκες των «Σημαντικών Άλλων» και να τις ικανοποιούμε, αν αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος να διασφαλίσουμε τα συναισθηματικά εχέγγυα (όπως η αγάπη) τα οποία χρειαζόμαστε προκειμένου να αποκτήσουμε μία πρωταρχική αυτοεκτίμηση.

Γονείς  οι οποίοι έχουν στερηθεί τη φροντίδα από τους δικούς του γονείς και, χρησιμοποιήθηκαν, χειραγωγήθηκαν, απορρίφτηκαν, τιμωρήθηκαν ή ακόμα «έλαβαν αγάπη υπό όρους», χωρίς ωστόσο να το έχουν γνωσιακά αλλά και βιωματικά συνειδητοποιήσει ακόμα, θα γυρέψουν όλα όσα στερήθηκαν από τα παιδιά τους. Καθότι, αυτά, είναι τα πιο ευάλωτα, τα πιο πρόθυμα να γίνουν θύματα των ανεκπλήρωτων προσδοκιών τους, προκειμένου εκείνοι (οι γονείς δηλ.) να τα αποδεχθούν. Έτσι, παιδιά τέτοιων γονιών εξελίσσονται σε ιδιαίτερα ευαίσθητους δέκτες των συναισθηματικών δονήσεων που εκπέμπει ο απέναντί τους. Φυσικά,  ένα παιδί το οποίο έχει μεγαλώσει χωρίς να χρησιμοποιηθεί ως ναρκισσιστική προέκταση των δικών του, μπορεί να εξελιχθεί σε έναν ιδιαίτερα ευαίσθητο ενήλικα, ωστόσο, είναι μάλλον σπάνιο να θελήσει να γίνει θεραπευτής.

Το προφίλ των θεραπευτών είναι ως επί το πλείστον άνθρωποι που από πολύ τρυφερή ηλικία ανέπτυξαν το χάρισμα που είχαν να αντιλαμβάνονται το τι νιώθουν οι «Σημαντικοί Άλλοι». Μέσα από μια επώδυνη διαδικασία παραγκώνισης των δικών τους ζωτικών αναγκών έμαθαν να λειτουργούν έτσι, ώστε να ικανοποιούν τους άλλους, να τους φροντίζουν, να νοιάζονται. Εντούτοις, αυτό δεν είναι αρκετό από μόνο του να δημιουργήσει ένα ψυχοθεραπευτή, καθώς ο τελευταίος οφείλει να γνωρίσει τη δική του ιστορία και να αποδεχθεί τις απώλειές του. Ο θρήνος, ο θύμος, ο πόνος που του προκαλεί η γνώση πως ότι χάθηκε αποτελεί μία πραγματικότητα που δεν αλλάζει, πρέπει να βιωθεί, με όλη την αβάσταχτη οδύνη που συνεπάγεται αυτό.

Αν δε βιώσει συνειδητά και δεν επεξεργαστεί αυτή την απελπισία, καθώς και την οργή που τη συνοδεύει, εγκυμονεί πάντα ο κίνδυνος να εκτονωθεί αυτή η κατάσταση, η οποία παραμένει ασυνείδητη, στους θεραπευόμενούς του. Γι αυτό ακριβώς το λόγο η επίπονη διαδικασία της αυτογνωσίας ενός ειδικού επιβάλλει την δια βίου θεραπεία και εποπτεία του.

Ο ευαισθητοποιημένος ασθενής θα αντιληφθεί τις ασυνείδητες ανάγκες του θεραπευτή του και θα ανταποκριθεί σε αυτές. Αν νιώσει ότι ο θεραπευτής του θέλει απέναντί του έναν άνθρωπο με συγκεκριμένους κώδικες ηθικής  θα εστερνιστεί αυτούς τους κώδικες. Καθώς όμως, αυτοί, δε θα αποτελούν απόσταγμα της δικής του εμπειρίας θα τον ωθήσουν στο να απαρνηθεί κομμάτια της ταυτότητάς του προκειμένου να γίνει αποδεκτός. Μοιραία, θα οδηγηθεί έτσι, στο να απαρνηθεί τον αληθινό του εαυτό, κάτι που αργότερα θα τον οδηγήσει στην κατάθλιψη, μια και η κατάθλιψη δεν είναι τίποτα άλλο παρά η «θανάτωση του εαυτού» μας.

Κάτω από αυτό το πρίσμα λοιπόν, ο ασθενής προκειμένου να γίνει αποδεκτός από τον θεραπευτή ταυτίζεται με απόψεις, στάσεις ζωής και ιδανικά του τελευταίου. Μέσω αυτής της λειτουργίας θεωρεί, σε ασυνείδητο επίπεδο, ότι επιτυγχάνει την αποδοχή που χρειάζεται για να νιώσει ασφαλής μέσα στη σχέση,  να καθησυχάσει το φόβο της απόρριψης και κατ' επέκταση της εγκατάλειψης, διασφαλίζοντας έτσι σ' ένα φαντασιωσικό επίπεδο την επιβίωσή του όπως τότε που ήταν παιδί. Παρατηρούμε λοιπόν, ότι αναπαραγάγεται το τραγικό σενάριο χειραγώγησης του θεραπευόμενου, από τον Θεραπευτή - Γονέα, αν ο τελευταίος δεν έχει αναγνωρίσει τις δικές του ακάλυπτες ανάγκες. Είναι μεγάλος ο πειρασμός για ένα θεραπευτή να έχει απέναντί του κάποιον που είναι πρόθυμος να ακούσει με αμέριστη προσοχή αυτά τα οποία λέει, να τα επικροτήσει, και να τους προσδώσει την αξία που τους πρέπει σαν άλλος στοργικός γονέας.  Ο κίνδυνος να επιφορτίσει τον θεραπευόμενό του με συναισθηματικές υποχρεώσεις που για μια ακόμα φορά θα αναστείλλουν την ελεύθερη έκφραση του, είναι μεγάλος.

Οι ακάλυπτες ανάγκες, είναι αυτές που άνοιξαν το κανάλι του πόνου για μας τους θεραπευτές, μέσω του οποίου μπορούμε να συναντηθούμε με τον άλλον, είναι εκείνες που στάθηκαν καθρέφτες των συναισθημάτων μας, μας ανάγκασαν να τα αναγνωρίσουμε. Η βαθιά οδύνη, είναι εκείνη που μας έστρεψε στην αναζήτηση μιας πιο ουσιαστικής επικοινωνίας με το συνάνθρωπό μας. Η συνθλιπτική ματαίωση της αυτοπραγμάτωσής των αυθεντικών μας προσδοκιών σε νεαρή ηλικία, είναι αυτή που ενδυνάμωσε το ένστικτο της προσφοράς βοήθειας, σε όσους στάθηκαν μάρτυρες της ίδιας απώλειας.

Όλα τα δύσκολα συναισθήματα που τραυμάτισαν την ψυχή μας, είναι εκείνα που μας επέβαλαν να τη χειρουργήσουμε, για να κερδίσουμε μία καινούργια ζωή.
Όμως, ακόμα και μετά από ένα επιτυχημένο χειρουργείο οφείλουμε να είμαστε ιδιαίτερα προσεχτικοί, καθώς η πληγή, μπορεί να ξανα αιμορραγήσει.