Πρώτη φορά στον παιδικό σταθμό, τρόποι προσαρμογής των παιδιών

Ακρόαση άρθρου......

Έφτασε η ώρα που το παιδί σας τον Σεπτέμβριο θα πάει για πρώτη φορά στον παιδικό σταθμό. Μια σημαντική στιγμή για την οικογένεια που είναι πιθανόν να προκύψουν φόβοι, άγχος, προβλήματα προσαρμογής και διαχείρισης. Θα ήταν καλό να έχετε προετοιμαστεί κατάλληλα για όσα υπάρχει πιθανότητα να αντιμετωπίσετε, αλλά και να προετοιμάσετε το παιδί σας πριν από την πρώτη μέρα εισαγωγής του στον παιδικό σταθμό.  

Οι πρώτες ημέρες στον παιδικό σταθμό: μια απειλή της ρουτίνας της οικογένειας

Οι πρώτες μέρες στον παιδικό σταθμό λοιπόν, είναι μια μεγάλη αλλαγή στην ρουτίνα της οικογένειας που ενδεχομένως να  απειλεί την ισορροπία αυτής,  αν μάλιστα δεν αντιμετωπιστεί σωστά, όπως και κάθε μεγάλη και αναγκαία αλλαγή που συμβαίνει στη ζωή μας. 

Οι γονείς, ιδιαίτερα οι μητέρες, αντιμετωπίζουν αυτό το γεγονός με υπερβολικό συναισθηματισμό  και άγχος, αυτή κατάσταση μεταφέρεται στο παιδί μέσα από τις αντιδράσεις, τις περισσότερες φορές χωρίς καν αν μιλήσουμε για αυτό. Ο ρόλος του γονέα αποτελεί πρόκληση για κάθε ενήλικα. Οι απαιτήσεις του γονεϊκού ρόλου είναι αρκετές και ταυτόχρονα πολύπλοκες, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας προβληματισμός και ένα φυσιολογικό άγχος για την ικανότητα του γονέα να προσφέρει ότι καλύτερο στο παιδί του.

Η πρώτη δοκιμασία για τους γονείς  είναι ο ψυχολογικός αποχωρισμός τους από το παιδί, όταν φτάσει η στιγμή να πάει στον παιδικό σταθμό. Δεκάδες  εύλογες ανησυχίες γεμίζουν το μυαλό μας, πως θα του φερθούν, αν θα μπορέσει να προσαρμοστεί με τα άλλα παιδάκια, πως θα αντιδράσει στις νέες εμπειρίες και προκλήσεις. Το γεγονός ότι δεν θα είστε εκεί σε κρίσιμες στιγμές να το βοηθήσετε σας φαίνεται σκληρό και επίφοβο. Οι γονείς πρέπει να καταλάβουν και να διαχειριστούν το δικό τους άγχος και να ελέγξουν τα δικά τους συναισθήματα αποχωρισμού από εκείνα του παιδιού ώστε να μην τα μεταφέρουν σε αυτό ώστε να μην το επιβαρύνουν συναισθηματικά.

Η ανάπτυξη του ατόμου μέσα από την αλλαγή

Σύμφωνα με τη θεωρία του Bronfenbrenner (1993) η ανάπτυξη του ατόμου είναι η διαρκής αλλαγή του τρόπου με τον οποίο το άτομο, αντιλαμβάνεται τον κόσμο και αντιπαρατίθεται μ’ αυτόν. Ο βαθμός και η κατεύθυνση της ανάπτυξης, εξαρτώνται από τις ευκαιρίες που δίνονται στο άτομο να μεταβεί σε νέα περιβάλλοντα, και να ζήσει νέες εμπειρίες. Με αυτή την έννοια η επιτυχής μετάβαση  και εισαγωγή του παιδιού στον παιδικό σταθμό είναι εξίσου σημαντική και απαραίτητη.

Το άγχος του αποχωρισμού

Η δυσκολία που θα αντιμετωπίσετε ονομάζεται άγχος αποχωρισμού. Είναι μια ψυχική διαταραχή και πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα. Ισχύει τόσο για τους γονείς όσο και για τα παιδιά. Από την πλευρά των γονέων και συγκεκριμένα του ανθρώπου που κατά κύριο λόγο φροντίζει το παιδί και περνά μαζί του περισσότερο χρόνο, αυτή είναι μια διαταραχή που θα την εμφανίζει και σε άλλες περιστάσεις της ζωής και πολύ πιθανόν να την απέκτησε (παιδί) σε μια αντίστοιχη συναισθηματικά φορτισμένη κατάσταση.         

Τα κυριότερα συμπτώματα από το άγχος αποχωρισμού για τους ενήλικες:

• Συνήθως τα άτομα αυτά εξακολουθούν ως ενήλικες να ανησυχούν υπερβολικά για τα κοντινά τους πρόσωπα και δυσκολεύονται περισσότερο να τα αποχωριστούν.
• Νιώθουν ανήσυχα και άβολα σε περιόδους και καταστάσεις αλλαγών, όπως μετακομίσεις, καλοκαιρινές διακοπές, ταξίδια στο εξωτερικό.
• Η ανησυχία τους γίνεται μεγαλύτερη για τα παιδιά τους, τα οποία θεωρούν ανήμπορα και ευάλωτα.
• Ως γονείς είναι συνήθως (υπερ)προστατευτικοί, διότι δεν αφήνουν τα παιδιά να πάρουν πρωτοβουλίες και προβάλλουν είτε και επιβάλλουν σε αυτά τους δικούς τους φόβους. Μια τέτοια αδιάκριτη γονεϊκή στάση όμως, δημιουργεί στα παιδιά ποικίλους φόβους και λειτουργεί ανασταλτικά στην αυτονόμηση τους.

Το άγχος αποχωρισμού μπορεί να σταθεί μεγάλο εμπόδιο και πρόβλημα για τον γονιό αν δεν αντιλαμβάνεται την εξελικτική αναπτυξιακή πορεία του παιδιού του. Η γνώση  και κατανόηση αυτής της διαδικασίας, θα μειώσει το άγχος τους φόβους και τις αγωνίες που βιώνουν οι γονείς και θα κάνει την διαδικασία πιο εύκολη. Ζητούμενο είναι να ετοιμάσουμε το παιδί ψυχολογικά για το νηπιαγωγείο. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει την ψυχοσωματική, την συναισθηματική, την κοινωνική και νοητική ανάπτυξη του παιδιού ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στο περιβάλλον του παιδικού σταθμού.

Εξαιτίας του ίδιου άγχους αντιδρούν αρνητικά και τα παιδιά στην προσαρμογή τους στον παιδικό σταθμό. Βέβαια αν ο γονιός έχει χρόνιο άγχος αποχωρισμού, τότε πολύ πιθανόν να δυσχεραίνει την διαδικασία και την ψυχολογία και για το παιδί.

Η διάγνωση στα παιδία γίνεται από την ηλικία των επτά μηνών έως έξι ετών. Ας δούμε πως εκδηλώνεται αυτή η διαταραχή στα παιδιά:

• Το παιδί ανησυχεί διαρκώς μήπως κάποιο πρόσωπο της οικογένειας πάθει κάτι κακό.
• Ταλαιπωρείτε συχνά από νυχτερινούς εφιάλτες που σχετίζονται με τις φοβίες του.
• Δεν απομακρύνεται συχνά από το σπίτι και όταν συμβαίνει αυτό είναι προσκολλημένο στους γονείς.
• Δεν επιθυμεί να κοιμάται μόνο του στο δωμάτιο.
• Αρνείται να πάει σε δραστηριότητες χωρίς τουλάχιστον τον ένα γονέα.

Τα στάδια αντίδρασης του παιδιού, στην προσαρμογή του στον παιδικό σταθμό

Υπάρχουν τρία στάδια αντίδρασης του παιδιού που δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στην εισαγωγή του στον παιδικό σταθμό.

Το πρώτο στάδιο είναι της διαμαρτυρίας, αφού το παιδί αντιδρά στην ξαφνική συναισθηματική απώλεια του γονέα από την καθημερινότητα του, νιώθοντας έντονο άγχος που μπορεί να φτάσει σε υψηλά επίπεδα. Συνήθως συνοδεύεται από σπαραχτικά κλάματα, φωνές και έντονες κινήσεις, αυτή η φάση είναι φυσιολογικό να κρατήσει από λίγες ώρες έως μια εβδομάδα, ίσως και περισσότερο.

Το δεύτερο στάδιο είναι της απόγνωσης, όπου σταδιακά υποχωρεί η αντίδραση και οι εντάσεις, συνεχίζει να ζητά τους γονείς του αλλά λειτουργεί πλέον παθητικά. Αυτή η ξαφνική απάθεια δεν χρειάζεται να σας προβληματίσει, είναι αναμενομένη εξέλιξη στην διαδικασία προσαρμογής του παιδιού.

Στο τρίτο και τελευταίο στάδιο της αποδοχής υποχωρούν οι εντάσεις, το παιδί κλαίει λιγότερο κυρίως όσο ο γονιός είναι στον χώρο, αρχίζει να αλληλεπιδρά με τα υπόλοιπα παιδιά και τους παιδαγωγούς, δειλά στην αρχή αλλά κάθε μέρα όλο και περισσότερο.

Άραγε τι θα ήταν καλό να κάνετε ως γονείς;

Οι γονείς θα πρέπει να ακολουθήσουν κάποιους κανόνες και συμβουλές ώστε να κάνουν αυτή την μετάβαση όσο τον δυνατόν πιο ομαλή για το παιδί τους.  Παρακάτω είναι μερικές προτάσεις μας :

• Προετοιμαστείτε και εσείς και το παιδί από τα μέσα καλοκαιριού για το επερχόμενο γεγονός, συζητήστε μαζί του και παρουσιάστε το σαν κάτι σπουδαίο και εξαιρετικό.
• Επισκεφθείτε τον παιδικό σταθμό αρκετές μέρες νωρίτερα, ώστε το παιδί να εξοικειωθεί και ακόμη καλύτερα περάστε λίγο χρόνο εκεί, παίζοντας ένα παιχνίδι. Με αυτόν τον τρόπο το παιδί θα συνδέσει αυτό το χώρο με μια ευχάριστη εμπειρία και ταυτόχρονα τον Σεπτέμβριο δεν θα του φαίνεται αφιλόξενος και άγνωστος.
• Φροντίζουμε τόσο όσο πριν όσο και κατά την έναρξη του σταθμού να μην φορτώσουμε το παιδί και με άλλες εξωσχολικές δραστηριότητες
• Τις πρώτες μέρες που θα ξεκινήσουμε να πηγαίνουμε το παιδί στον σταθμό, δεν το ρωτάμε αν θα του λείψουμε, δεν φεύγουμε από τον χώρο χωρίς να το αποχαιρετήσουμε, θα νιώσει εγκατάλειψη, και δεν μένουμε στον παιδικό σταθμό περισσότερο χρόνο από αυτόν που μας προτείνουν οι παιδαγωγοί.
• Ακούμε προσεκτικά και με ενδιαφέρον όσα το παιδί θέλει να συζητήσει μαζί μας για τον παιδικό σταθμό, όταν επιστρέφει και φυσικά το παροτρύνουμε να το κάνει.
• Αφήνουμε το παιδί να αναλάβει πρωτοβουλίες για να αυξηθεί η αυτοπεποίθηση του και να νιώσει υπεύθυνο. Όπως να ετοιμάζει μόνο του την τσάντα και να επιλέγει τα παιχνίδια που θέλει να έχει μαζί του από το σπίτι.
• Μιλάμε συχνά με τους παιδαγωγούς για την πορεία προσαρμογής του παιδιού, ακούμε με προσοχή τα σχόλια που μας κάνουν, χωρίς κριτική διάθεση και απαξίωση.

Ναι σίγουρα γνωρίζετε το παιδί σας καλύτερα από τον καθένα, αλλά οι παιδαγωγοί είναι ένα "νέο" μάτι που φροντίζουν και προσέχουν το παιδί σας και πολύ πιθανόν να εντοπίζουν συμπεριφορές και αντιδράσεις που είτε παραβλέπετε, είτε το παιδί δεν τις εκδηλώνει στο σπίτι.

Η υπέροχη προσχολική ηλικία

Το κάθε παιδί γεννιέται με μία ιδιοσυγκρασία που καθορίζεται γενετικά, η οποία διαμορφώνεται δυναμικά μέσα από αλληλεπίδραση με το περιβάλλον του και στη συνέχεια καθορίζει το χαρακτήρα του.

Τα προσχολικά χρόνια είναι η βάση για την ολοκληρωμένη και υγιή ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού, μπορούμε να προλάβουμε και να αποφύγουμε μελλοντικά προβλήματα αν κατανοήσουμε τις ανάγκες και αντιδράσουμε σωστά  στα προβλήματα αυτής της ηλικίας.

Τα παιδιά μαθαίνουν με πολύ γρήγορους ρυθμούς, ενώ οι δεξιότητες και  οι ικανότητες τους αναπτύσσονται επίσης πολύ γρήγορα. Είναι πολύ σημαντική λοιπόν η εικόνα που  έχει το παιδί για τον εαυτό του, δηλαδή ποσό ανεπτυγμένη είναι η αυτοπεποίθηση και η αυτοεκτίμηση του. Τα παιδιά χτίζουν την θετική εικόνα του εαυτού τους σε αυτή την ηλικία σε σχέση  με την συμπεριφορά που τους δείχνουν οι γονείς τους. Μαθαίνουν τρόπους αντιγράφοντας την δική σας συμπεριφορά, για αυτό το λόγο θα πρέπει να έχετε σταθερές συμπεριφορές, επηρεασμένες από τις βασικές σας αξίες ώστε να επηρεάζουμε τα παιδιά με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Είναι πρωταρχικής σημασίας η συμπεριφορά που θα έχει ο γονιός που αναλαμβάνει να συνοδεύει το παιδί τις πρώτες μέρες στον παιδικό σταθμό, αλλά και η υποστήριξη που θα γίνεται στο σπίτι γύρω από την εντύπωση που πρέπει να αποκομίσει το παιδί για το σχολείο. Αν λοιπόν ο γονιός διακρίνει ότι τα δικά του συναισθήματα άγχους και φόβου είναι έντονα και δεν μπορεί να τα διαχειριστεί εύκολα, τότε θα πρέπει είτε να αναθέσει στον άλλο γονιό την ομαλή  μετάβαση στον παιδικό σταθμό, είτε να απευθυνθεί σε έναν ειδικό για  να του παρέχει την απαιτούμενη βοήθεια.

Ανεξάρτητα από το πόσο αγχωμένοι και φοβισμένοι μπορεί να είστε εξαιτίας αυτού του αποχωρισμού, να θυμάστε πως αυτή είναι μια μοναδική εμπειρία στη ζωή του παιδιού σας, που πιθανόν θα την θυμάται αρκετά χρόνια μετά, ενώ παράλληλα έχετε την ευκαιρία και την δυνατότητα να την κάνετε  μια όμορφη ανάμνηση γεμάτη χαρά και φυσικά πολύ παιχνίδι. Αφού το παιχνίδι σε αυτή την ηλικία των παιδιών είναι ο τρόπος που γνωρίζουν, αντιλαμβάνονται και απολαμβάνουν την ζωή.

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ :

Πτυχιακή εργασία ‘’Το παιχνίδι ως εργαλείο κοινωνικοποίησης στην προσχολική ηλικία’’, Πανεπιστήμιο Δυτικής  Μακεδονίας, Παιδαγωγική Σχολή Φλώρινας, Τμήμα Νηπιαγωγών, Της Βασιλικής Παπαδημητρίου, Φλώρινα 2018.   

Διπλωματική εργασία ‘’Οικογένεια, νηπιαγωγείο, δημοτικό, μια εκπαιδευτική μηχανική προσέγγιση της μετάβασης‘’, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών, Τμήμα Επιστημών της Προσχολικής Αγωγής και του Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού, Της  Χριστίνας Χαιρέτη, Ρόδος 2011.

Οδηγός για γονείς ‘’Μεγαλώνοντας τα παιδιά μας με σοφία και γνώση’’, Παγκύπρια Σχολή Γονέων, Λευκωσία 2011

Πτυχιακή εργασία ‘’Προβλήματα συμπεριφοράς στην προσχολική ηλικία, η διεπιστημονική συνεργασία κοινωνικού λειτουργού και νηπιαγωγού’’, ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας, Σχολή Επαγγελματιών Υγείας και Πρόνοιας, Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας,  Της Κωνσταντινίδου Βαρβάρας και της Σταμάτη Βαρβάρας, Ιανουάριος 2011.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Ιωάννα Κατσιμίγα - Σύμβουλος Ψ.Υγείας

Ιωάννα Κατσιμίγα: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας. Ατομικές και Ομαδικές συνεδρίες επίτευξης στόχων στην προσωπική και επαγγελματική εξέλιξη.
Επιμέλεια και Εισήγηση Σεμιναρίων.

6983237914

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού