Ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας των παιδιών

Ακρόαση άρθρου......

Η ψυχική ανθεκτικότητα επιτρέπει στο παιδί να ανακάμψει ύστερα από αντίξοα γεγονότα, αγχωτικές καταστάσεις και να συνεχίζει με την εξέλιξή του. «Η ψυχική ανθεκτικότητα αναφέρεται σε μια δυναμική διαδικασία η οποία ενέχει τη θετική προσαρμογή στο πλαίσιο σημαντικών αντιξοοτήτων».

Ιδέες για την ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας έχουν προταθεί σε διάφορους τομείς της ζωής και έχει αποδειχθεί ότι η ψυχική ανθεκτικότητα μπορεί να βελτιωθεί αργότερα στη ζωή.

Ο καλύτερος τρόπος για βελτίωση της ψυχικής ανθεκτικότητας του παιδιού είναι το παιχνίδι.

Το παιχνίδι είναι ένα από τα σημαντικότερα μέσα που βοηθούν στην ανάπτυξη του παιδιού.

Μέσα από το παιχνίδι, το παιδί μπορεί να ενεργοποιεί την φαντασία και τη δημιουργικότητα του. Ο Buhler βασισμένος στο περιεχόμενο του όρου παιχνίδι, το διαχωρίζει σε «λειτουργικό», «φανταστικό», «δεκτικό» και «κατασκευαστικό».

Το «λειτουργικό» παιχνίδι είναι αυτό που εμφανίζεται ηλικιακά πρώτο και αφορά την άσκηση συγκεκριμένης λειτουργίας ή δεξιότητας που μπορεί να χρειάζεται λεπτές κινήσεις των χεριών (π.χ. χτύπημα ποδιών). Το «φανταστικό» παιχνίδι εμφανίζεται κατά το δεύτερο έτος της ηλικίας του παιδιού. Αυτή η κατηγορία παιχνιδιού περιλαμβάνει φανταστικές διεργασίες με τις οποίες το παιδί δίνει στο ίδιο ή στα αντικείμενα του παιχνιδιού ένα συγκεκριμένο ρόλο (π.χ. η κούκλα να είναι το πραγματικό μωρό).

Όσο μεγαλώνει το παιδί, το παιχνίδι αρχίζει να γίνεται όλο και πιο συμβολικό. Μετά το φανταστικό παιχνίδι εμφανίζεται το «δεκτικό», κατά το οποίο το παιδί ακούει μια ιστορία ή κοιτάζει τα διαδραματιζόμενα σε μια εικόνα.

Τέλος, το «κατασκευαστικό» παιχνίδι εμφανίζεται και αυτό περίπου στο δεύτερο έτος και περιλαμβάνει τη ζωγραφική, τα τουβλάκια και άλλα. Σε όλα τα παιχνίδια του παιδιού αλλά κυριότερα στα παιχνίδια που κάνει μετά το δεύτερο έτος το παιδί καλείται να κατασκευάσει κάτι.  Το παιδί µπορεί να κάνει ένα λάθος και να διαλυθεί όλη του η κατασκευή.

Έτσι, μπορούμε να εντοπίσουμε τι θα κάνει το παιδί μετά. Θα κατανοήσει το λάθος του; θα σκεφτεί έναν άλλο τρόπο για να προχωρήσει; θα καταλάβει ότι τα πράγµατα χαλάνε και ότι µπορεί να τα φτιάξει ξανά; και το πιο σηµαντικό, έχει την ικανότητα να ξεκινήσει από την αρχή; Οι δυσκολίες στη ζωή είναι αναµενόµενες και αναπόφευκτες όμως µπορούµε να τις αντέξουµε και να τις ξεπεράσουµε;

Αυτή είναι η ψυχική ανθεκτικότητα και έτσι μέσα από το παιχνίδι μπορούμε να την ενισχύσουμε στο παιδί.

Το παιχνίδι βοηθάει στην ανάπτυξη της ψυχικής ανθεκτικότητας σε τοµείς όπως η αυτορρύθµιση, η ικανότητα το παιδί να ανταποκρίνεται σε απρόβλεπτες καταστάσεις, η δηµιουργικότητα, η µάθηση, η ικανότητα να δηµιουργεί δεσµούς µε ανθρώπους καθώς και η ικανότητα αντίδρασης στο στρες.

Επίσης, προστατεύει από ψυχολογικές διαταραχές και ενισχύει τις πιθανότητες για μία μελλοντική ευτυχισµένη προσωπική και επαγγελµατική ζωή.

Οι περιοχές εστίασης αναφέρονται:

1. Στην αντίληψη δηλαδή την ικανότητα του παιδιού να ισορροπήσει ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον και να αξιοποιήσει το παρόν.
2. Στην απόκτηση ελέγχου της ζωής, δηλαδή την ικανότητα του παιδιού να διαχειριστεί το άγχος του και να εντοπίσει στρατηγικές αντιμετώπισης διαφόρων προβλημάτων.
3. Στη διαμόρφωση σχέσεων, δηλαδή την ικανότητα του παιδιού να δημιουργεί υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις.
4. Στην αισιόδοξη σκέψη, δηλαδή την ικανότητα του παιδιού να κάνει αισιόδοξες σκέψεις για το μέλλον του.
5. Στον προσανατολισμό σε στόχους και λύσεις, δηλαδή την ικανότητα του παιδιού να αναπτύξει δεξιότητες που οδηγούν στην εξεύρεση λύσεων.
6. Στον υγιεινό τρόπο ζωή, δηλαδή την ικανότητα του παιδιού να αναπτύξει υγιεινές διατροφικές συνήθειες.
7. Στην αυτεπάρκεια, δηλαδή την ικανότητα του παιδιού να γνωρίζει τις δυνάμεις του και να τις χρησιμοποιεί στην καθημερινή του ζωή.

Οι γονείς διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στην ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας των παιδιών.

Τα παιδιά που προέρχονται από υποστηρικτικές οικογένειες είναι πιο ικανά να διαχειρίζονται δύσκολες καταστάσεις ενώ τα παιδιά που προέρχονται από υπερπροστατευτικούς γονείς καταλήγουν να χάνουν την αυτοπεποίθησή τους και η ψυχική τους ανθεκτικότητα είναι χαμηλή.

Επίσης, οι αγχώδεις γονείς μεταφέρουν αρνητικά μηνύματα με τη στάση τους στα παιδιά τους αφού το άγχος συνδέεται με χαμηλή ψυχική ανθεκτικότητα.

Η ψυχική ανθεκτικότητα δημιουργείται με το χρόνο και καθώς το παιδί μεγαλώνει οι γονείς θα πρέπει να το ενθαρρύνουν να δοκιμάσει και να προσπαθήσει, αρχικά πάντα με την επίβλεψη τους και έπειτα χωρίς. Τα παιδιά που έχουν ενεργό συμμέτοχη σε καθημερινές « δουλειές του σπιτιού» γίνονται πιο ώριμα και πιο ανθεκτικά σε δύσκολες καταστάσεις που μπορεί να προκύψουν.

Ορισμένες πρακτικές συμβουλές για να προωθήσουν οι γονείς την ψυχική ανθεκτικότητα στα παιδιά είναι αρχικά η επιβράβευση των ικανοτήτων των παιδιών τους καθώς και προώθηση στη λήψη αποφάσεων αναφορικά πάντα με την ηλικία του.

Οι γονείς πρέπει να αποφύγουν τις συγκρίσεις και να προωθούν την έκφραση των συναισθημάτων των παιδιών τους. Επίσης, οι γονείς πρέπει να καλλιεργούν την ενσυναίσθηση μέσα στο σπίτι τους και να δείχνουν έμπρακτα την εμπιστοσύνη τους στο παιδί. Να ακούνε τα παιδιά τους και να γίνονται ορθά μοντέλα μίμησης.

Πηγές 

Wolpow, R., Johnson, M., Hertel, R., & Kincaid, S. (2009). The Heart of Learning and Teaching: Compassion, resiliency, and academic success. Olympia: Washington State Office  

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Αγγελίδου Ασημίνα - Ψυχολόγος

Αγγελίδου Ασημίνα: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχολόγος, Εξειδικευμένη σε πρόγραμμα ψυχοθεραπείας - Γνωστική-Συμπεριφορική Θεραπεία, μεταπτυχιακά στη Ψυχολογία Υγείας και Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων.

2510.211540

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού