Γιατί κάποιοι άνθρωποι ανταπεξέρχονται καλύτερα στις κρίσιμες στιγμές; Ο ρόλος της ψυχικής ανθεκτικότητας.

Ακρόαση άρθρου......

Κρίσιμα γεγονότα συμβαίνουν καθημερινά στη ζωή των ανθρώπων, τα οποία είτε βιώνονται ως θετικά, είτε ως αρνητικά, προκαλούν στρες και διαταράσσουν την ως τότε ισορροπία του εσωτερικού και εξωτερικού τους περιβάλλοντος. Τα κρίσιμα γεγονότα μπορεί να είναι ξαφνικά και απρόσμενα και προκαλούν συναισθηματικό μούδιασμα.

Κρίσμα γεγονότα και ψυχική υγεία

Τέτοια γεγονότα μπορεί να είναι ένας θάνατος, μια αρρώστια, ένα διαζύγιο, ένας γάμος, η γέννηση ενός παιδιού, το πέρασμα από την σχολική στην φοιτητική/ ενήλικη ζωή, μια οικονομική κρίση, διάφορα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα, κ.α.

Μεταξύ των συμπτωμάτων, που βιώνει κάποιος κατά την διάρκεια ή μετά από ένα κρίσιμο, ψυχοπιεστικό γεγονός, είναι και η θλίψη, η ευερεθιστότητα, η ενοχή και η αίσθηση έντασης.

Ο ορισμός αυτός των κρίσιμων, ψυχοπιεστικών γεγονότων δεν θα μπορούσε να είναι πιο επίκαιρος, καθώς σήμερα βιώνουμε μια παγκόσμια υγειονομική κρίση, η οποία πέρα από τον κίνδυνο, που ενέχει για την σωματική υγεία των ανθρώπων, έχει άμεσες συνέπειες και στην ψυχική τους υγεία.

Λόγω της εύκολης και γρήγορης μετάδοσης του Covid-19, οι άνθρωποι αναγκάστηκαν να ζήσουν και ζουν μια καινούρια κατάσταση εγκλεισμού, η οποία ήταν φυσικό να τους προκαλέσει έντονο στρες.

Το ερώτημα όμως είναι πως κάποιοι άνθρωποι καταφέρνουν να ανταπεξέλθουν καλύτερα σε τέτοιες κρίσιμες καταστάσεις, ενώ άλλοι δεν τα καταφέρνουν;

Την απάντηση την δίνει η ψυχική ανθεκτικότητα.

Αποκτήστε το βιβλίο Τι έμαθες; από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης μας.

Τι είναι η ψυχική ανθεκτικότητα;

Αν και υπάρχουν πολλοί ορισμοί για την ψυχική ανθεκτικότητα, είναι σχεδόν ευρέως αποδεκτό πως η ψυχική ανθεκτικότητα αναφέρεται στην ικανότητα του ατόμου να παραμένει ευέλικτο και να αντιμετωπίζει απρόσμενες καταστάσεις, που μπορεί να προκαλούν αποτυχία, απογοήτευση και πόνο.

Οι άνθρωποι με ψυχική ανθεκτικότητα μπορούν να νιώσουν μια ευρεία γκάμα συναισθημάτων.

ΨΗΦΙΑΚΟ MARKETING ΓΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΟΥΣ: Κύκλος 11 Σεμιναρίων με Βέλτιστες Πρακτικές και Εργαλεία Διαχείρισης διαδικτυακής παρουσίας | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR

Ένας ψυχικά ανθεκτικός άνθρωπος δεν είναι μονίμως χαρούμενος. Παρ’ όλα αυτά μπορεί να νιώθει ευτυχία, ευχαρίστηση, χαρά, σύνδεση, αλλά επίσης και φόβο, θυμό, αγωνία και απογοήτευση.

Χαρακτηριστικά ψυχικά ανθεκτικών ατόμων

Σύμφωνα με τον Αμερικάνικο Ψυχιατρικό Σύλλογο (ΑΡΑ) οι ψυχικά ανθεκτικοί άνθρωποι συνηθίζουν να διατηρούν μια ρεαλιστική στάση, τόσο ως προς την ζωή, όσο και ως προς τους στόχους τους, και έτσι έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να τους πετύχουν. Ακόμη, παρατηρούν, και πολλές φορές γράφουν τα συναισθήματα και τις σκέψεις τους, για να έρθουν σε επαφή μαζί τους.

Έτσι, με αυτό τον τρόπο στη συνέχεια θα αναπτύξουν τρόπους, για να τα διαχειριστούν. Εξίσου σημαντικό είναι ότι οι ψυχικά ανθεκτικοί άνθρωποι επικοινωνούν συχνά με το περιβάλλον τους, δημιουργούν υποστηρικτικά συστήματα και ζητούν βοήθεια, όταν την χρειάζονται, για την επίλυση των προβλημάτων τους. Με αυτό τον τρόπο αναπτύσσουν μεθόδους επίλυσης των προβλημάτων, και έτσι ενισχύεται η αυτοπεποίθηση τους.

Ταυτόχρονα ξέρουν να αποδέχονται την μεταβλητότητα της ζωής και τις αλλαγές, που συμβαίνουν σε αυτή, και δρουν ανάλογα, όταν μπορούν. Οι ψυχικά ανθεκτικοί άνθρωποι ξέρουν ότι είναι οι μόνοι υπεύθυνοι για την κάλυψη των αναγκών τους και δεν ψάχνουν την φροντίδα σε εξωτερικές πηγές.

Φόβος

Κατά την διάρκεια μιας κρίσης το άτομο είναι λογικό να βιώνει πολλά και διαφορετικά συναισθηματικά και να περνάει από διάφορες φάσεις. Στην αρχή υπάρχει το διάστημα του φόβου. Το άτομο προσπαθεί ακόμα να συνειδητοποιήσει τι έχει συμβεί, έχει έντονο άγχος και φόβο.

Είναι πολύ πιθανό το άτομο να σπαταλάει πολύ χρόνο για να ασχολείται με το εκάστοτε ψυχοπιεστικό γεγονός, να ψάχνει συνεχώς πληροφορίες γύρω από αυτό και να εκνευρίζεται πολύ εύκολα.

Στην προκειμένη περίπτωση της υγειονομικής κρίσης τα άτομα είναι πιθανό να βλέπουν συνεχώς ειδήσεις, να προβαίνουν σε υπερβολικές αγορές λόγω του ότι βρίσκονται σε πανικό και να ψάχνουν να βρουν τον υπαίτιο, επιρρίπτοντας ευθύνες σε όλους τους άλλους.

Μάθηση από τα ψυχοπιεστικά γεγονότα

Τα άτομα, που έχουν καλλιεργήσει την ψυχική τους ανθεκτικότητα είναι πιθανό μετά την πρώτη φάση του φόβου και αφού συνειδητοποιήσουν και αποδεχτούν την κατάσταση, να μπουν σε μια διαδικασία μάθησης.

Έτσι, σταματούν να προσπαθούν να ελέγξουν μια κατάσταση, την οποία στην πραγματικότητα δεν μπορούν, αρχίζουν να προσέχουν την σωματική τους υγεία προσέχοντας το τι καταναλώνουν και σταματούν να ασχολούνται μόνο με ειδήσεις γύρω από το κρίσιμο γεγονός.

Ακόμη προσπαθούν να φτιάξουν και να προσαρμόσουν το πρόγραμμα τους μέσα σε αυτή την νέα συνθήκη και αξιοποιούν τον χρόνο τους ωφέλιμα. Τέλος, αναγνωρίζουν την δυσκολία της κατάστασης και επιτρέπουν στον εαυτό τους να βιώσει την δυσκολία αυτή, καθώς είναι κάτι πρωτόγνωρο για όλους, ενώ παράλληλα αναζητούν ευκαιρίες για εξέλιξη.

Ανάπτυξη ψυχικά ανθεκτικών ατόμων

Τέλος, έρχεται η φάση της ανάπτυξης. Εάν κάποιος το επιλέξει και καταφέρει να ανταπεξέλθει επαρκώς στις δυσκολίες, μπορεί στη συνέχεια να αρχίσει να βοηθά και άλλους ανθρώπους, που έχουν ανάγκη. Ακόμη, τα ψυχικά ανθεκτικά, αυτά, άτομα ζουν το εδώ και τώρα, κάνοντας ρεαλιστικά πλάνα για το μέλλον και σταματούν να βρίσκονται σε κατάσταση αναμονής και αποφασίζουν, πως θέλουν να είναι η ζωή τους αυτή τη στιγμή αναλαμβάνοντας δράση προς αυτή την κατεύθυνση.

Καλλιέργεια ψυχικής ανθεκτικότητας

Ποτέ δεν είναι αργά για ένα άτομο να καλλιεργήσει και να αναπτύξει δεξιότητες που θα το κάνουν ψυχικά ανθεκτικό. Αρχικά, είναι ωφέλιμο το άτομο να αρχίσει να αναλαμβάνει την ευθύνη και να παίρνει αποφάσεις για την ζωή του. Ακόμη το άτομο είναι χρήσιμο να φροντίσει για την σωματική και ψυχική του υγεία και ευεξία, εντάσσοντας στη ζωή του τόσο την φυσική άσκηση, όσο και την ανάγνωση βιβλίων, την παρακολούθηση σεμιναρίων ή την αναζήτηση βοήθειας από κάποιο ειδικό ψυχικής υγείας.

Επίσης, το άτομο είναι καλό να στρέψει την προσοχή του από το εξωτερικό περιβάλλον στον εαυτό του και να αρχίσει να αντιλαμβάνεται, πως είναι ο μόνος υπεύθυνος για την εξέλιξη της ζωής του. Τέλος, είναι πολύ σημαντικό το άτομο να αρχίσει να ασχολείται με δραστηριότητες, που του προσφέρουν ευχαρίστηση και ικανοποίηση.

Συμπόνοια

Το πιο σημαντικό, όμως, όλων, είναι το άτομο να αποδεχτεί τα θετικά, αλλά και τα αρνητικά συναισθήματα, που βιώνει την περίοδο αυτή του εγκλεισμού και της υγειονομικής κρίσης και να δείξει συμπόνοια και προς τον εαυτό του, αλλά και προς τους άλλους, αναγνωρίζοντας, πως όλοι αυτή την στιγμή βιώνουμε μια πραγματικά δύσκολη κατάσταση!

Βιβλιογραφία:

American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.) Washington, DC: Author 

Γεωργιάδου, Γ., & Χειρδάρης, Α.-Χ. (2020). Ποιος/α επιλέγω να είμαι ακόμα και στην κρίση; Ο ρόλος της σωματικής ψυχοθεραπείας στην ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας. Βιωματικό σεμινάριο. Αθήνα. 

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Γεωργία Κορδώνη - Ψυχολόγος

Ψυχολόγος, απόφοιτος Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Εξειδίκευση στη Σωματική Ψυχοθεραπεία.
Ατομικές Συνεδρίες Δια Ζώσης & Διαδικτυακά.

6987616870

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού