Σύνδρομο Tourette

Ακρόαση άρθρου......

Το σύνδρομο Tourette ή αλλιώς σύνδρομο Gilles de la Tourette (από τον Γάλλο γιατρό και νευρολόγο Ζιλ ντε λα Τουρέτ που δημοσίευσε μια έκθεση για εννέα ασθενείς με το σύνδρομο Tourette το 1885) είναι μια νευροψυχιατρική διαταραχή που ξεκινά από την παιδική ηλικία και χαρακτηρίζεται από την παρουσία πολλαπλών κινητικών και φωνητικών τικ. 

 Τα τικ είναι ξαφνικές, ταχείες, επαναλαμβανόμενες, άσκοπες, άρρυθμες, στερεοτυπικές συσπάσεις κινητικών ή φωνητικών μυών. Τα τικ μπορεί να είναι απλά (ανοιγοκλείσιμο ματιών, μορφασμοί προσώπου, καθάρισμα λαιμού, ρούφηγμα της μύτης κλπ) ή πολλαπλά (πηδήματα, άγγιγμα άλλων προσώπων ή πραγμάτων, κοπρολαλία —κοινωνικά απαράδεκτες λέξεις— ηχολαλία —επανάληψη ενός ήχου, μιας λέξης ή μιας φράσης που μόλις έχει ακουστεί— και παλιλαλία —επανάληψη της τελευταίας λέξης που το ίδιο το παιδί έχει πει.

Τα τίκ στο σύνδρομο Tourette εμφανίζονται πολλές φορές στη διάρκεια της ημέρας, σχεδόν καθημερινά και για χρονικό διάστημα τουλάχιστον ενός χρόνου, και δεν οφείλονται στη λήψη φαρμάκων, ουσιών η σε κάποια υποκείμενη νευρολογική πάθηση

 Αδιευκρίνιστα τα αίτια του συνδρόμου

Η ακριβής αιτία του συνδρόμου παραμένει άγνωστη. Τα πιο πολλά παιδιά με το σύνδρομο αυτό έχουν φυσιολογική νοημοσύνη και φυσιολογική ανατομία εγκεφάλου.

Είναι πιθανό το πρόβλημα να οφείλεται σε δυσλειτουργία κάποιων νευροδιαβιβαστών (π.χ. ντοπαμίνη, σεροτονίνη) και,ίσως, και σε γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Μελέτες γενετικής επιδημιολογίας δείχνουν ότι υπάρχει κληρονομικότητα, αν και μέχρι σήμερα δεν έχει ταυτοποιηθεί κανένα γονίδιο.

Συμπτώματα του συνδρόμου

Η έναρξη του συνδρόμου τοποθετείται στην παιδική (μέση ηλικία έναρξης 6–7 χρόνια) ή εφηβική ηλικία με 1/1000 αγόρια και 1/10.000 κορίτσια στην ολοκληρωμένη του μορφή, ενώ είναι πιο συχνό σε ήπιες μορφές. Τα πρώτα συμπτώματα αφορούν τικ ματιών και κυρίως το ανοιγοκλείσιμο των ματιών και ακολουθούν τα τικ του προσώπου, της κεφαλής και των άκρων.

Τα φωνητικά τικ εμφανίζονται μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, ενώ η κοπρολαλία έχει αναφερθεί στο 10% των περιπτώσεων και η κοπροπραξία (ακούσιες ακατάλληλες χειρονομίες ή πράξεις) παρατηρείται σε μικρότερο ποσοστό.

Στην πορεία της διαταραχής εμφανίζονται διαρκώς καινούργια τικ, εξαφανίζονται τα παλαιότερα ή αυξάνονται ή ελαττώνονται χωρίς εξήγηση. Τα φωνητικά και κινητικά τικ επιδεινώνονται από το άγχος, το στρες, την ανία, την κούραση ή μια απώλεια, ενώ ό ύπνος, ο πυρετός, η χαλάρωση ή η συγκέντρωση σε μια ευχάριστη εργασία συνήθως οδηγούν σε παροδική εξαφάνιση των συμπτωμάτων.

Πολλά παιδιά και έφηβοι με το σύνδρομο αυτό είναι πιθανόν να εμφανίσουν και ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, διαταραχή ελλειματικής προσοχής–υπερκινητικότητας, μαθησιακές δυσκολίες, δυσκολία στον έλεγχο των παρορμήσεων, διαταραχές ύπνου ή αυτοκαταστροφική συμπεριφορά. Η συννοσηρότητα αυτή, συνήθως, προκαλεί μεγαλύτερης βαρύτητας δυσλειτουργία στο άτομο από τα τικ, για τον λόγο αυτόν θα πρέπει να γίνει σωστή εκτίμηση των συνυπαρχουσών παθήσεων και ανάλογη θεραπευτική αντιμετώπισή τους.

 Θεραπεία συνδρόμου Tourette

Η φαρμακευτική αγωγή είναι απαραίτητη για παιδιά και εφήβους που επηρεάζονται σοβαρά από τα συμπτώματα και αντιμετωπίζουν δυσκολίες στις κοινωνικές τους επαφές και στις σχολικές και εξωσχολικές τους δραστηριότητες. Η δοσολογία θα πρέπει να είναι εξατομικευμένη για το κάθε παιδί, ώστε να αποφεύγονται οι ανεπιθύμητες ενέργειες.

Η ενημέρωση των παιδιών και των οικογενειών τους είναι σημαντική, όπως άλλωστε και του σχολικού περιβάλλοντος, ώστε να κατανοηθεί πιο σωστά η φύση του συνδρόμου.

Η γνωσιακή συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία, η ψυχοεκπαίδευση και η τόνωση της αυτοπεποίθησης του ατόμου με σύνδρομο Tourette, μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην αποφυγή της κατάθλιψης και του κοινωνικού αποκλεισμού του πάσχοντα καθώς και να συνεισφέρουν στην βελτίωση της οικογενειακής υποστήριξης, που αποτελεί υψίστης σημασίας παράγοντα στη στρατηγική της θεραπείας του συνδρόμου. Επί πλέον, τεχνικές χαλάρωσης, η άσκηση, ο διαλογισμός, η επαφή με την φύση, μπορούν να βοηθήσουν στην μείωση του άγχους που πιθανόν να επιδεινώνει τα τικ.

Τέλος, το σύνδρομο Tourette μπορεί να διαρκέσει εφ’όρου ζωής, να υποχωρήσει μέχρι την ενηλικίωση σε μερικές περιπτώσεις, ή να μειωθούν αρκετά τα συμπτώματα. Η βαρύτητα των συμπτωμάτων, η έλλειψη συνοδών ψυχιατρικών ή αναπτυξιακών διαταραχών, η λειτουργικότητα του ασθενούς πριν την έναρξη των συμπτωμάτων, η σχέση του με την οικογένειά του καθώς και οι καλές ενδοοικογενειακές σχέσεις, η θεραπεία που χρησιμοποίηθηκε και η ανταπόκριση του ασθενούς σε αυτήν, είναι σημαντικοί παράγοντες που πρέπει να συνεκτιμηθούν για την πρόγνωση της διαταραχής αυτής.

 Βιβλιογραφία

Leckman JF, (2002) ’Tourette’s syndrome’. Lancet 360:1577–1586.

Διαβάστε ακόμη το σχετικό άρθρο: Διαταραχές Μυοσπασμάτων (τικ) στα παιδιά