Τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να μειώσουν την ικανότητά μας να εμπιστευόμαστε

Ακρόαση άρθρου......

Δεν είναι μυστικό ότι η κακή διάθεση μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τους άλλους. Μπορεί όμως να μας κάνει και περισσότερο δύσπιστους; Ναι, σύμφωνα με μια νέα μελέτη, η οποία δείχνει ότι τα αρνητικά συναισθήματα μειώνουν το κατά πόσο εμπιστευόμαστε τους άλλους, ακόμα κι αν αυτά τα συναισθήματα προκλήθηκαν από γεγονότα που δεν έχουν καμία σχέση με την απόφασή μας να τους εμπιστευτούμε.

Η μελέτη διεξήχθη από μια διεθνή ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ (UvA) και του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης (UZH) και δημοσιεύτηκε στις 13 Μαρτίου στο περιοδικό Science Advances.

Δείτε στο εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο Ψυχολογίας της Πύλης μας επιλεγμένα βιβλία Νευροψυχολογίας

Τα συναισθήματα, λοιπόν, μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούμε με τους άλλους - απλά σκεφτείτε πόσο εύκολα μπορεί μία διαφωνία με ένα αγαπημένο σας πρόσωπο να «πάρει φωτιά».

Αλλά τι γίνεται όταν αυτά τα συναισθήματα προκαλούνται από γεγονότα που δεν έχουν καμία σχέση με το πρόσωπο με το οποίο αλληλεπιδρούμε, για παράδειγμα την ενόχληση που προκαλείται από την κυκλοφοριακή συμφόρηση ή ένα πρόστιμο στάθμευσης;

Οι ερευνητές αποκαλούν αυτά τα είδη συναισθημάτων «συμπτωματικά», επειδή προκλήθηκαν από γεγονότα που δεν σχετίζονται με τις τρέχουσες και συνεχιζόμενες κοινωνικές μας αλληλεπιδράσεις. Έχει αποδειχθεί ότι «συμπτωματικά συναισθήματα» συμβαίνουν συχνά στις καθημερινές μας αλληλεπιδράσεις με τους άλλους, αν και ενδέχεται να μην έχουμε πλήρη επίγνωση της ύπαρξής τους.

Τα αρνητικά συναισθήματα καταστέλλουν την εμπιστοσύνη

Για τη μελέτη τους, ο Jan Engelmann (Neuroeconomist στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ) συνεργάστηκε με τους Ernst Fehr, Christian Ruff και Friederike Meyer του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης. Η ομάδα διερεύνησε κατά πόσο τα συμπτωματικά συναισθήματα μπορούν να επηρεάσουν την συμπεριφορά μας σε ό,τι αφορά την εμπιστοσύνη και τα δίκτυα του εγκεφάλου που σχετίζονται με την υποστήριξη της κοινωνικής γνώσης.

Προκειμένου να προκληθεί μια παρατεταμένη κατάσταση αρνητικών συναισθημάτων, η ομάδα χρησιμοποίησε την καθιερωμένη μέθοδο threat of shock, στην οποία οι συμμετέχοντες απειλούνται με -αλλά μόνο μερικές φορές δέχονται- ένα δυσάρεστο ηλεκτρικό σοκ. Αυτή η απειλή έχει αποδειχθεί αξιόπιστα ότι προκαλεί άγχος. Μέσα σε αυτό το συναισθηματικό πλαίσιο, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να παίξουν το παιχνίδι της εμπιστοσύνης, το οποίο περιλαμβάνει αποφάσεις σχετικά με το πόσα χρήματα θα ήθελαν να επενδύσουν σε έναν ξένο (με τον ξένο να έχει τη δυνατότητα να επιστρέψει σε είδος ή να κρατήσει όλα τα επενδεδυμένα χρήματα για τον εαυτό του).

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες είχαν πράγματι σημαντικά λιγότερη εμπιστοσύνη προς το πρόσωπο του ξένου όταν ανησυχούσαν πως θα δεχθούν το ηλεκτρικό σοκ, αν και η απειλή αυτή δεν είχε καμία σχέση με την απόφασή τους να εμπιστευτούν.

Διαταραγμένη εγκεφαλική δραστηριότητα και συνδεσιμότητα

Η ομάδα κατέγραψε, επίσης, τις αντιδράσεις τού εγκεφάλου των συμμετεχόντων χρησιμοποιώντας τη λειτουργική απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού (fMRI) κατά τη διάρκεια λήψεως αποφάσεων εμπιστοσύνης. Η καταγραφή αυτή αποκάλυψε ότι μια περιοχή που εμπλέκεται ευρέως στην κατανόηση των πεποιθήσεων των άλλων (TPJ) καταστέλλεται σημαντικά κατά τη διάρκεια λήψεως των αποφάσεων εμπιστοσύνης όταν οι συμμετέχοντες αισθάνθηκαν απειλούμενοι, αλλά όχι όταν αισθάνονταν ασφαλείς.

Η συνδεσιμότητα μεταξύ του TPJ και της αμυγδαλής καταστέλλεται, επίσης, σημαντικά από τα αρνητικά συναισθήματα. Επιπλέον, υπό ασφαλείς συνθήκες, η δύναμη της συνδεσιμότητας μεταξύ του TPJ και άλλων σημαντικών περιοχών κοινωνικής γνώσης, προέβλεπε πόσο οι συμμετέχοντες εμπιστεύονταν τους άλλους. Αυτή η σχέση μεταξύ εγκεφαλικής δραστηριότητας και συμπεριφοράς ακυρώθηκε όταν οι συμμετέχοντες αισθάνονταν ανήσυχοι.

«Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν ότι τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τις κοινωνικές μας αλληλεπιδράσεις και συγκεκριμένα το πόσο εμπιστευόμαστε τους άλλους», εξηγούν οι Engelmann και Ruff. «Αποκαλύπτουν, επίσης, τα υποκείμενα αποτελέσματα της αρνητικής επίδρασης στον εγκέφαλο και την δικτύωσή του».

Σύμφωνα με τον Engelmann, τα ευρήματά τους δείχνουν ότι τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να έχουν σημαντικές συνέπειες στον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουμε τις κοινωνικές μας συναναστροφές.

«Λαμβάνοντας υπόψη τα πρόσφατα πολιτικά γεγονότα στο Ηνωμένο Βασίλειο αλλά και τις επικείμενες εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τα αποτελέσματα της έρευνάς μας περιέχουν μία επίσης προειδοποίηση: τα αρνητικά συναισθήματα, ακόμη κι αν είναι τυχαία, μπορούν να διαστρεβλώσουν τον τρόπο με τον οποίο λαμβάνουμε σημαντικές κοινωνικές αποφάσεις ή ακόμη και τον τρόπο με τον οποίο θα ψηφίσουμε στις εκλογές», συνέχισε, σχετικά, ο Engelmann.

Βιβλιογραφία:

Engelmann, JB, Meyer, F, Ruff, CC, Fehr, E, ‘The Neural Circuitry of Emotion-Induced Distortions of Trust’ in Science Advances (13 March, 2019) με αδειοδότηση από το Δίκτυο AlphaGalileo.