Ομιλία στον ύπνο: Ίσως κάτι περισσότερο από άγχος

Ακρόαση άρθρου......

Είναι πολύ πιθανό κάποια στιγμή στη ζωή σας να έχετε ακούσει κάποιον να μιλάει στον ύπνο του. Εξίσου πιθανό να σας έχουν πει ότι εσείς μιλάτε στον ύπνο σας. Φυσικά όταν το λένε για εμάς, σπεύδουμε αμέσως να ρωτήσουμε τι μπορεί να είπαμε, για να είμαστε σίγουροι ότι δεν έχουν αποκαλυφθεί μυστικά μας.

Αν αυτή είναι η περίπτωση, μην ανησυχείτε. Μακροχρόνιες έρευνες όπως εκείνες του D. Barrett, ψυχολόγου και μελετητή των ονείρων στο Harvard, δείχνουν πως δεν συμβαίνει ακριβώς αυτό. Ίσως κάποιος που μιλά στον ύπνο του αποκαλύψει κάτι πραγματικό που είναι έντονο ή σημαντικό, αλλά αυτό θα γίνει σποραδικά και θα αναμειχτεί με άλλες άσχετες πληροφορίες. Έτσι η αρχική πραγματική δήλωση θα είναι δυσδιάκριτη από την φαντασία.

Καθαυτή τη λογική, ακόμη και αν το μήνυμα που μεταφέρει ο ομιλών είναι ανήσυχο ή εκφράζεται με φόβο, είναι φυσιολογικό και πιθανότατα να μην ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

Εξάλλου η ομιλία στον ύπνο είναι ένα συχνό φαινόμενο, όπου άνω του 20% των παιδιών και 6% των ενηλίκων αναφέρουν. Από μόνο του βέβαια δεν εξηγεί γιατί συμβαίνει ή ποια είναι η σχέση με τα όνειρα. Οι μελέτες έχουν προσανατολιστεί στο να κατανοήσουν τις αλλοιώσεις της εγκεφαλικής δραστηριότητας που πυροδοτούν την νυχτερινή ομιλία, αλλά και τη σχέση μεταξύ της ομιλίας και των ονείρων.

Ο εγκέφαλος κατά την νυχτερινή ομιλία 

Κάθε άνθρωπος στον ύπνο, περνά από κάποια στάδια. Ένα από αυτά είναι η γρήγορη κίνηση των ματιών (REM – Rapid Eye Movement), το οποίο αποτελεί το πέμπτο στάδιο ύπνου.

Σε αυτή τη φάση, ο εγκέφαλος είναι ακόμη σε εγρήγορση και μοιάζει με έναν ελαφρύ ύπνο, ενώ παράλληλα περιέχει βαθιά χαλάρωση των μυών, όπως συμβαίνει στον βαθύτερο ύπνο. Ονομάζεται αλλιώς και παράδοξος ύπνος, επειδή οι δραστηριότητες των νευρώνων είναι παρόμοιες με την κατάσταση ξύπνιου. Υπάρχει έλλειψη κυρίαρχων εγκεφαλικών κυμάτων και ενώ κινούνται τα μάτια, οι μύες παραλύουν.

Η ομιλία στον ύπνο συμβαίνει τόσο στο στάδιο REM, όσο και σε άλλα στάδια ύπνου, όμως εντοπίζεται σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό εκτός του σταδίου REM.

Η ομιλία λοιπόν που προκύπτει στον ύπνο, σχετίζεται πιθανότατα με αποτυχία των νευρικών σημάτων να εμποδίσουν τη κίνηση. Άλλη μια πιθανή θεωρία είναι ότι ο ύπνος σε κατάσταση εκτός REM, ενδέχεται να προκαλέσει μερική αφύπνιση συγκεκριμένων περιοχών του εγκεφάλου, όπως εκείνου της παραγωγής γλώσσας, άρα και ομιλίας. Θα λειτουργούσε δηλαδή ως μερικώς ξύπνιος εγκέφαλος και όχι σαν τον κανονικό ύπνο εκτός REM.

Περισσότερες μελέτες υποστηρίζουν ότι οι διαταραχές κατά τον ύπνο, όπως ακούσιες κινήσεις, ομιλία και άλλα, προκαλούνται από μη φυσιολογική δραστηριότητα περιοχών του εγκεφάλου, οι οποίες δημιουργούν συμπεριφορές αφύπνισης, ενώ το άτομο κοιμάται. Ακόμη αναδύονται ερωτήματα για το τι προκαλεί εξ αρχής αυτή την εγκεφαλική δραστηριότητα που θυμίζει ξύπνιο οργανισμό και σε ποιο σημείο επηρεάζεται η γλωσσική ικανότητα. 

Διαβάστε ακόμη στο Psychology.gr: Γιατί δυσκολεύομαι να κοιμηθώ όταν δεν είμαι στο δικό μου κρεβάτι;

Τι λέμε συνήθως όταν μιλάμε στον ύπνο μας;

Η ομιλία στον ύπνο διαφοροποιείται ανάλογα με το στάδιο ύπνου που βρίσκεται το άτομο. Όπως χωρίζεται ο ύπνος σε στάδια, έτσι χωρίζονται και τα πράγματα που λέει κάποιος αναλογικά. Όταν ο κοιμώμενος βρίσκεται στα πρώτα τέσσερα στάδια ύπνου, εκτός REM, θα έχει την ικανότητα ομιλίας και σε αντίστοιχα διαφορετικά επίπεδα. Ξεκινά στο τέταρτο στάδιο με κύριους ήχους, μουρμουρητό ή απλές λέξεις, συνεχίζει με απλές φράσεις στο τρίτο στάδιο και τελικά φτάνει στις ολόκληρες προτάσεις κατά το δεύτερο και πρώτο στάδιο.

Κατά τη διάρκεια του σταδίου REM, οι άνθρωποι που μιλούν στον ύπνο τους εκφράζουν διάφορα πράγματα. Μπορεί να μονολογούν ή να ξεκινούν κάτι που μοιάζει με συνομιλία. Μάλιστα περιμένουν αρκετές στιγμές μέχρι να ‘απαντήσει’ ο συνομιλητής τους. Σε αυτή τη φάση ύπνου, μπορεί να ακουστεί το οτιδήποτε.

Σπανιότερα, κάποιοι θα μιλούν σαν να εκτελούν χρέη δύο συνομιλητών. Μπορεί να τραγουδούν ή να λένε ανέκδοτα, όμως η ομιλία και η ροή της δε θα είναι το ίδιο λογική με το αν το άτομο θα ήταν ξύπνιο. Ένα από τα παράξενα σε αυτό το φαινόμενο είναι ότι το περιεχόμενο των προτάσεων μπορεί να μη βγάζουν νόημα, είναι όμως γραμματικά σωστό.

Ακόμη, οι έρευνες αποκαλύπτουν ότι η πιο συχνή λέξη κατά τη διάρκεια της ομιλίας στον ύπνο είναι το ‘όχι’ και παρόμοιές της.

Άλλες λέξεις που ακούγονται συχνά είναι βωμολοχίες, παρόλο που το άτομο μπορεί να μην τις λέει κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Γενικότερα λέξεις που υποδεικνύουν προσβολή ή λεκτική κακοποίηση είναι πιο συνήθεις σε αρκετά μεγαλύτερο ποσοστό από ευγενικές εκφράσεις. Ίσως αυτή η αυξημένη ποσότητα αρνητικών εκφράσεων να αντικατοπτρίζει την ποιότητα του περιεχομένου των ονείρων ή συναισθήματα που δεν εκφράζονται κατάλληλα στην καθημερινότητα.