Διαταραχές ύπνου - Μέρος πρώτο

Ακρόαση άρθρου......

Οι διαταραχές του ύπνου είναι ιδιαίτερα συχνές, και ιδιαίτερα οι περιστασιακές διαταραχές. Σύμφωνα με μελέτες, ένας στους τέσσερις ενήλικες δεν είναι ικανοποιημένοι με την ποιότητα του ύπνου τους (Soldatos e al. 2005).

Οι διαταραχές του ύπνου και ο διαχωρισμός τους

Σύμφωνα με το DSM-IV (Diagnostic Statistical Manual of Mental Disorders), οι διαταραχές του ύπνου διακρίνονται στις εξής:

• Δυσυπνίες (πρωτοπαθής αϋπνία, πρωτοπαθής υπερυπνία, ναρκοληψία, διαταραχή ύπνου σχετιζόμενη με την αναπνοή, διαταραχή του κιρκαδιανού ρυθμού του ύπνου).
• Παραϋπνίες (διαταραχή των εφιαλτών, διαταραχή ενύπνιου τρόμου, υπνοβασία). Αυτές οι διαταραχές χαρακτηρίζεται από κάποια έκτακτα και μη φυσιολογικά γεγονότα, τα οποία μπορούν να συμβούν κατά τη διάρκεια του ύπνου.
• Διαταραχή του ύπνου σχετιζόμενη με άλλη ψυχική διαταραχή.
• Διαταραχή του ύπνου οφειλόμενη σε γενική ιατρική κατάσταση.
• Διαταραχή του ύπνου προκαλούμενη από ουσίες.

Η βασική παράμετρος διαχωρισμού των διαταραχών του ύπνου είναι το σύμπτωμα (αϋπνία, υπέρμετρη υπνηλία, παράδοξη συμπεριφορά), με το οποίο εμφανίζεται η διαταραχή. Έτσι, η διάγνωση των διαταραχών του ύπνου βασίζεται σε τρία κυρίαρχα συμπτώματα:

1. της δυσκολίας έναρξης και διατήρησης του ύπνου (αϋπνία),
2. την υπέρμετρη υπνηλία,
3. τις διαταραχές του κύκλου ύπνου εγρήγορσης και την παράδοξη συμπεριφορά στον ύπνο.

Οι διαταραχές ύπνου μπορεί να οφείλονται σε κάποιον ή σε συνδυασμό των παραγόντων, όπως είναι η προδιάθεση, η κληρονομικότητα, οι οργανικές καθώς και ψυχικές ασθένειες.

Η διάγνωση των διαταραχών ύπνου περιλαμβάνει τη λήψη πλήρους ιατρικού ιστορικού, τη φυσική εξέταση του ασθενούς καθώς και εργαστηριακές εξετάσεις, όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο.

Η πολυυπνογραφία είναι σήμερα μία ειδική εξέταση, κατά την οποία ο ασθενής κοιμάται στο νοσοκομείο και μελετώνται η επέλευση και οι φάσεις του ύπνου, η εγκεφαλική δραστηριότητα, η καρδιοαναπνευστική λειτουργία και η κατάσταση των σκελετικών μυών κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Θα αναφερθούμε παρακάτω αναλυτικότερα σε ορισμένες εκ των ως άνω αναφερόμενων διαταραχών.

Υπερυπνία - Ναρκοληψία

Η υπνηλία είναι μία παθολογική κατάσταση, κατά την οποία το άτομο νιώθει την ανάγκη να κοιμάται και κατά τη διάρκεια της ημέρας και ανεξάρτητα από τον επαρκή σε ποιότητα και ποσότητα ύπνο. Στη διαταραχή υπερυπνίας, το άτομο αδυνατεί να σηκωθεί από το κρεβάτι, καθώς συνεχίζει να νιώθει κούραση και εξάντληση.

Συνήθεις αιτίες υπνηλίας είναι η κακή διατροφή, το άγχος, το σύνδρομο υπερκόπωσης, κακής διατροφής, η αναστροφή των ενδογενών ρυθμών κυρίως μέσω της εργασίας σε βάρδιες, καθώς και οργανικά νοσήματα, όπως π.χ. το σύνδρομο άπνοιας στον ύπνο, ο υποθυρεοειδισμός.

Η ναρκοληψία τώρα, είναι ένα σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από ξαφνική εμφάνιση ακατανίκητης επιθυμίας ύπνου (εμφάνιση ύπνου την ώρα που τρώμε, την ώρα που μιλάμε κλπ.), ξαφνική εμφάνιση αδυναμίας σε μυς του κεφαλιού, των ποδιών ή και όλου του σώματος, πολύ ζωηρά όνειρα που μπορεί να εμφανίζονται με την έναρξη του ύπνου ή και κατά τη διάρκεια της ημέρας δίνοντας μας την εντύπωση ότι βλέπουμε ψεύτικες εικόνες (υπναγωγικές ψευδαισθήσεις) και από επεισόδια πλήρους παράλυσης του σώματος μας για λίγα δευτερόλεπτα μετά από ξύπνημα. Πρόκειται για μία πάθηση που εμφανίζεται κυρίως στην εφηβεία. Η ναρκοληψία στην πλειονότητα των περιπτώσεων σχετίζεται με δυσλειτουργία ή έλλειψη μιας ορμόνης της υποκρετίνης, η οποία παράγεται από μία περιοχή του εγκεφάλου (τον υποθάλαμο) και σχετίζεται στενά με τη ρύθμιση του ύπνου και ιδιαίτερα τη σωστή έλευση των σταδίων αυτού.

Υπνοβασία

Το παραμιλητό, η υπνοβασία και η υπνοφαγία είναι ορισμένες καταστάσεις που σχετίζονται με μη φυσιολογικές συμπεριφορές κατά τη διάρκεια του ύπνου. Η φυσιολογική συμπεριφορά στον ύπνο είναι αυτή ενός σχετικά ήσυχου ατόμου που αναπνέει ήρεμα, αλλάζει θέση περιστασιακά και μπορεί να τινάζεται λίγες φορές ιδιαίτερα στην αρχή του ύπνου.

Η υπνοβασία εμφανίζεται συνήθως σε παιδιά σχολικής ηλικίας. Η διαταραχή κορυφώνεται στα 12 χρόνια, ενώ αν δεν υποχωρήσει μετά τα 15 χρόνια, καταλήγει να γίνει χρόνια. Συνήθως υποχωρεί στην εφηβεία αλλά σπάνια μπορεί να υποτροπιάζει, ιδιαίτερα σε περιόδους έντονου άγχους.

Ο εγκέφαλος των πασχόντων δυσκολεύεται να έρθει σε κατάσταση πλήρους εγρήγορσης όταν ξυπνήσουν την ώρα που βρίσκονται σε βαθύ ύπνο. Έτσι, αν ένας υπνοβάτης αφυπνιστεί την ώρα που βρίσκεται σε βαθύ ύπνο, μπορεί να αρχίσει να κινείται χωρίς αυτό να το καταγράφει στη μνήμη του. Παρόμοιας αιτιολογίας, αλλά πιο ήπια διαταραχή, είναι η υπνολαλία (το παραμιλητό στον ύπνο), και η υπνοφαγία (ασυνείδητη, συνήθως υπερβολική και ανεξέλεγκτη κατανάλωση τροφών και ποτών).

Ο υπνοβάτης μπορεί να κινείται, να μιλάει, να απαντάει σε ερωτήσεις ακόμα και να οδηγήσει και μετά όταν ξυπνήσει πλήρως να μη θυμάται τίποτα. Είναι μία διαταραχή, η οποία μπορεί να γίνει πολύ επικίνδυνη για το άτομο. Τις πιο πολλές φορές η συμπεριφορά του είναι μηχανική και μπορεί και να γίνει ακόμη και επιθετικός αν προσπαθήσουμε να τον ξυπνήσουμε.

Σε περίπτωση που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε την περίπτωση ενός οικείου μας, ο οποίος υπνοβατεί, πρέπει να αποφύγουμε να τον ξυπνήσουμε αλλά αντίθετα να τον κατευθύνουμε με ήπιες κινήσεις να επιστρέψει στο δωμάτιό του. Τα άτομα που έχουν τάση για υπνοβασία πρέπει να κοιμούνται σε ήσυχο περιβάλλον χωρίς ερεθίσματα για να ξυπνάνε. Ο πάσχων δεν πρέπει να έχει αιχμηρά αντικείμενα στο δωμάτιο του και πρόσβαση σε σκάλες, μπαλκόνι ή κλειδιά (εξώπορτας, αυτοκινήτου). Συμβουλεύουμε το άτομο να ενημερώνει άλλα άτομα, ιδίως όταν αλλάζει περιβάλλον.

Στο επόμενο άρθρο θα αναφερθούμε στη διαταραχή της αϋπνίας, η οποία αποτελεί και την πιο κοινή εκ των διαταραχών του ύπνου.

Δείτε το 2ο μέρος της ενότητας άρθρων: Διαταραχές ύπνου  της επιστημονικής συνεργάτιδας, Χριστίνας Βαϊζίδου.

Βιβλιογραφία:

Σολδάτος , Κ.Ρ., (επιμ.) (1993), Διαταραχές του Ύπνου. Αντιμετώπιση στη Γενική Ιατρική. Ιατρικές Εκδόσεις «Σελίδα», Αθήνα.

Stevenson, Shawn (2014). Sleep Smarter. 21 proven tips to sleep you way to a better body, better health, bigger success. Model House Publishing.

Dauvilliers Y, "Differential Diagnosis in Hypersomnia," Current Neurology and Neuroscience Reports 2006; 6(2): 156–162. doi:10.1007/s11910-996-0039-2.

American Academy of Sleep Medicine (AASM), The International Classification of Sleep Disorders: Diagnostic and Coding Manual (3rd edition): ISCD-3, Darien, IL: AASM, 2014.

Yoss RE, Daly DD. Criteria for the diagnosis of the narcoleptic syndrome. Mayo Clin Proc. 1957;32:320-328.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Βαϊζίδου Χριστίνα - Ψυχίατρος

Βαϊζίδου Χριστίνα: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχοφαρμακολογική και ψυχοθεραπευτική παρακολούθηση για όλο το φάσμα των ψυχιατρικών παθήσεων ενηλίκων.Το θεραπευτικό πλάνο διαμορφώνεται εξατομικευμένα αναλόγως των αναγκών του ασθενούς.

6908458345

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού