Είχε ολοκληρωθεί η πρώτη μας συνεδρία. Ο μεσήλικας υποψήφιος για ψυχοθεραπεία έμοιαζε σκεφτικός να επεξεργάζεται την ανατροφοδότηση που του έδωσα σχετικά με τα όσα διαμείφθηκαν μεταξύ μας σ’ αυτήν την πρώτη συνάντηση.

Η εποχή μας άλλαξε και αλλάζει συνεχώς με ταχύτατους ρυθμούς. Η επικοινωνία πια στηρίζεται και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με όρους και προυποθέσεις που σε πολλούς γεννούν ερωτήματα: Είναι αυτή ουσιαστική επικοινωνία;

Την πραγματικότητα τη φτιάχνουμε, δεν την ανακαλύπτουμε. Κάνοντας την αυτοαναφορά μας, συνειδητοποιούμε το πως βλέπουμε τον κόσμο, ποια είναι τα «φίλτρα» μας, από τα οποία περνάμε συμπεριφορές, καταστάσεις ακόμα και τις σχέσεις μας.

Όσο εντυπωσιακό και αν ακούγεται, η ψυχοθεραπεία δεν ασχολείται με τη θεραπεία της ψυχής. Προκειμένου να το εξηγήσουμε αυτό καθώς και το πραγματικό σκοπό της ψυχοθεραπείας, πρέπει πρώτα να κάνουμε μία σύντομη ιστορική αναδρομή στην ιστορία της ψυχολογίας.

Σήμερα ήθελα να συζητήσουμε ένα περίεργο δίλημμα σχετικά με την ευτυχία. Αυτές τις εποχές, τις πολύ δύσκολες, που η επιδημία εξαπλώνεται, κάποιοι είναι κλεισμένοι σπίτια τους, άλλοι είναι έξω και διασκεδάζουν.

Η μάχη για κοινωνική δικαιοσύνη δεν σταματά ποτέ, το οικονομικό και πολιτικό τοπίο συνεχώς αλλάζει.

Στο σημερινό άρθρο θα αναφερθούμε στις συχνότερες ερωτήσεις σχετικά με τα ψυχοτρόπα φάρμακα.

Στην θεραπεία είναι πολύ πιθανόν πχ ο ναρκισσιστικός τύπος να φανεί ως λογικός, ο μεθοριακός ως αδύνατος, επιθετικός ο «κακός» της υπόθεσης. Ο θεραπευτής ‘οφείλει’ να είναι αμερόληπτος και προς τους δύο, ερμηνεύοντας με ενσυναίσθηση την προβλητική ταύτιση. 

Μέσα στο ρεπερτόριο των παρεμβάσεων ενός ψυχοθεραπευτή βρίσκεται μια από τις πιο παράδοξες, υποτιμημένες αλλά και παρεξηγημένες έννοιες. Η σιωπή. Μάλιστα μερικές από τις πιο ισχυρές στιγμές σε μια «ομιλούμενη θεραπεία» μπορεί να μην περιλαμβάνουν καν την ομιλία. Η έννοια της σιωπής έχει αναπτυχθεί και αλλάξει με το χρόνο.

Στις μέρες μας είναι αρκετά γνωστή η ψυχοθεραπεία μέσω της κλινικής ύπνωσης. Η συγκεκριμένη μέθοδος, μάλιστα, χρησιμοποιείται ήδη από τους αρχαίους χρόνους, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Αίγυπτο.

Έχει υποστηριχθεί ότι η θεραπευτική σχέση είναι ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες στην ψυχοθεραπεία. Επί του παρόντος, η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία και η αξία της θεραπευτικής σχέσης λαμβάνουν ολοένα και περισσότερη προσοχή στη βιβλιογραφία και στην έρευνα.

Τα εμπόδια για τη θεραπευτική σχέση και η σημαντικότητά της.
Αναμφισβήτητα η θεραπευτική σχέση στην ψυχοθεραπεία μεταξύ θεραπευομένου/θεραπευτή είναι μια πολύ ιδιαίτερη και μοναδική σχέση.

Η προσωποκεντρική συμβουλευτική, μαζί με τις γνωστικο-συμπεριφοριστικές και ψυχοδυναμικές προσεγγίσεις, συγκαταλέγεται, στις πιο σημαντικές και αποτελεσματικές θεραπευτικές μεθόδους. Ήταν στις αρχές της δεκαετίας του 1940 όταν πρωτοεμφανίσθηκε από τον Αμερικανό ψυχολόγο Carl R. Rogers (τον μόνο μη ευρωπαίο θεμελιωτή θεραπευτικής μεθόδου). Η μετέπειτα εξέλιξή της συνδέεται άρρηκτα με το έργο του.

Η θεωρία του δεσμού (attachment theory) αποτελεί μία από τις σημαντικότερες προσεγγίσεις στην ψυχολογία, αναδεικνύοντας τη σημασία των πρώιμων σχέσεων στη διαμόρφωση της ψυχικής ανάπτυξης και των διαπροσωπικών σχέσεων.

Η κατάθλιψη έιναι μία ψυχική νόσος που χαρακτηρίζεται από  συναισθήματα έντονης θλίψης και μελαγχολίας. Συνήθως εμφανίζεται στη ζωή ενός ατόμου μετά από κάποιο τραυματικό γεγονός. Ίσως κάποιος ξαφνικός θάνατος, η απώλεια ενός έρωτα, η λήξη μιας φιλίας, οι δύσκολες επαγγελματικές συνθήκες.

Εκατομμύρια άνθρωποι βασανίζονται καθημερινά από καταθλιπτικές συμπεριφορές και συνήθειες. Για κάποιους η κατάθλιψη αποτελεί ένα σύντομο επεισόδιο που εμφανίζεται μόνο μια φορά στη διάρκεια της ζωής τους…Για άλλους όμως, είναι είτε χρόνιο φαινόμενο είτε υποτροπιάζουσα ανά τα έτη κατάσταση που επηρεάζει σημαντικά την έκβαση της ζωή τους.

Είναι άξιο αναφοράς να ειπωθούν σε αυτό το σημείο, πριν ακόμα μπούμε σε λεπτομέρειες, ορισμένες γενικότερες πληροφορίες, οι οποίες σχετίζονται με το θέμα του παρόντος άρθρου και συγκεκριμένα με τη λέξη «πανικός».

Η συγκεκριμένη λέξη προέρχεται από το όνομα ενός αρχαίου Θεού, του Πάνα, ο οποίος ήταν μεταξύ των γνωστών θεοτήτων της αρχαίας Ελλάδας.

Η έννοια της ψυχικής ασθένειας έχει δεχθεί αρκετό ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια. Παρά την συχνή χρήση του όρου υπάρχουν πολλοί που διαφωνούν με την ύπαρξη αυτού, επεξηγώντας τους διάφορους λόγους για τους οποίους μία τέτοια έννοια είναι γεμάτη ψεγάδια. Οι κριτικές της έννοιας της ψυχικής ασθένειας προέρχονται από διαφορετικούς πληθυσμούς: από τους επαγγελματίες της ψυχικής υγείας, από το ευρύ κοινό και από τους ίδιους τους χρήστες υπηρεσιών.

Από τα πανάρχαια χρόνια ήταν γνωστό ότι οι ανθρώπινες επαφές και σχέσεις έχουν τη δύναμη να ανακουφίσουν τον ψυχικό πόνο, να αλλάξουν τον τρόπο συμπεριφοράς, να μεταβάλουν την εσωτερική εικόνα του εαυτού ή και του κόσμου και, γενικά, να συμβάλουν στη λύση των ψυχικών προβλημάτων.

Η μοναξιά του θεραπευόμενου (Μέρος Α')
Η συνειδητοποίηση του τραύματος, μέσω της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας, είναι μια πράξη επαφής τόσο με τον εαυτό όσο και με τους άλλους, η οποία αναμένεται να μειώσει τη μοναξιά, δηλαδή την εμπειρία του ανθρώπου ότι είναι μόνος, απομονωμένος, αποκομμένος από τους άλλους (περισσότερα για τη μοναξιά βλ. Γαλανάκη, 2014α).

Η μοναξιά στην ψυχοθεραπευτική σχέση (Μέρος 2ο - Η μοναξιά του θεραπευτή

Εκτός από τον θεραπευόμενο και ο θεραπευτής νιώθει μοναξιά, βιώνει δηλαδή την εμπειρία ότι είναι μόνος, απομονωμένος, αποκομμένος από τους άλλους (περισσότερα για τη μοναξιά βλ. Γαλανάκη, 2014α). Βρίσκεται ενώπιον του αιτήματος του θεραπευόμενου, πιθανώς και της οικογένειάς του.