Ασφαλής δεσμός προσκόλλησης

Ακρόαση άρθρου......

Σύμφωνα με τον γνωστό θεωρητικό της «Θεωρίας του δεσμού» John Bowlby (1907-1990), το ανθρώπινο ον έχει μία έμφυτη τάση να επιδιώκει τη διαπροσωπική επαφή με άλλους ανθρώπους και να επιζητά τη δημιουργία και διατήρηση συναισθηματικών δεσμών, που μπορούν να του παρέχουν ασφάλεια, εμπιστοσύνη και υποστήριξη.

Το πρώτο είδος δεσμού, που δημιουργεί ο άνθρωπος, είναι ο γνωστός δεσμός προσκόλλησης μεταξύ της μητέρας και του βρέφους ο οποίος κάνει την έναρξή του στους τρεις πρώτους μήνες αφότου γεννηθεί το βρέφος. Σε αυτό το στάδιο, η μητέρα αλληλεπιδρά με το βρέφος, συγχρονίζει τις κινήσεις  της με  αυτό και έτσι συντονίζονται και οι δύο συναισθηματικά (Stern, 1995).

Το βλέμμα

Πολύ σημαντικό ρόλο παίζει και το βλέμμα. Η μητέρα κοιτάζει το βρέφος, γίνεται ο καθρέπτης του. Μέσα από το βλέμμα της μητέρας του, το βρέφος συνειδητοποιεί ότι υπάρχει.  Από την άλλη, είναι και το βρέφος, που στέλνει μηνύματα προς τη μητέρα ή το άτομο, που το φροντίζει. Πρόκειται για μια μη-λεκτική διαπροσωπική επαφή, κατά την οποία μητέρα και βρέφος συντονίζονται «ψυχοβιολογικά» (Schore,1994).

Η αξία της αγκαλιάς

Κατά το πρωταρχικό αυτό στάδιο ανάπτυξης, αλλά και αργότερα, είναι πολύ σημαντική και η αγκαλιά. Όταν το βρέφος βρίσκεται στην αγκαλιά της μητέρας του ή του φροντιστή του, και εφόσον η μητέρα είναι η ίδια χαλαρή, οι μύες του βρέφους χαλαρώνουν και η αναπνοή του γίνεται πιο βαθειά. Μέσω της αγκαλιάς, συντονίζονται οι χτύποι της καρδιάς του βρέφους με αυτούς της μητέρας του. Νιώθει ασφάλεια, γαλήνη και έχει μία αίσθηση προστασίας από το περιβάλλον του.

Μέσω του ασφαλούς δεσμού με το πρόσωπο φροντίδας, το βρέφος αποκτά την ικανότητα να αυτορυθμίζει τα συναισθήματά του, όταν νιώθει ότι απειλείται,  να καταφέρνει να μειώνει τα αρνητικά συναισθήματα και να αποκαθιστά την εσωτερική του γαλήνη.

Ο ρόλος του πατέρα στον ασφαλή δεσμό

Δεν είναι, όμως, μόνο με τη μητέρα του, που το βρέφος μπορεί να δημιουργήσει δεσμό. Τα τελευταία χρόνια έχει καταρριφθεί η θεωρία της μονοτροπίας , ότι δηλαδή, το βρέφος είναι ικανό να δημιουργήσει δεσμό μόνο με τη μητέρα του. Είναι, πλέον, αναγνωρισμένος και ο ρόλος του πατέρα στην ομαλή ανάπτυξη του παιδιού. Το βρέφος είναι ικανό να αλληλεπιδράσει και να δημιουργήσει έναν ασφαλή δεσμό προσκόλλησης με τον πατέρα του, αλλά και με άλλα πρόσωπα φροντίδας. 

Ασφαλής δεσμός προσκόλλησης και σχέσεις

Ο ασφαλής δεσμός προσκόλλησης είναι πολύ σημαντικός για τον άνθρωπο, προκειμένου  να συνάψει ικανοποιητικές σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους κατά τη μετέπειτα ζωή του. Ο άνθρωπος, που έχει βιώσει έναν ασφαλή δεσμό στην πρωταρχική σχέση με το άτομο φροντίδας κατά τη βρεφική ηλικία, έχει την ικανότητα να δημιουργεί ικανοποιητικές και σταθερές σχέσεις με άλλους ενήλικες, στις οποίες μπορεί να νιώθει ασφάλεια και σιγουριά μέσα σε αυτές. 

Δείτε στο εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο Ψυχολογίας της Πύλης μας το βιβλίο Ανάμεσα στο τίποτα, στο κάτι και στα πάντα. Το βιβλίο αναφέρεται στη Θεωρία Δεσμού του ψυχίατρου και ψυχαναλυτή John Bowlby, δηλαδή στους τέσσερις τύπους δεσμού (ασφαλής, απορριπτικός, φοβικός, εμμονικός). Eιδική αναφορά γίνεται για τις αυτοκαταστροφικές ερωτικές σχέσεις.

Βιβλιογραφία 

1. Gerhardt, S. (2004). “Why Love Matters”. Routledge.
2. Καφέτσιος, Κ.(2005). Δεσμός, Συναίσθημα και Διαπροσωπικές Σχέσεις. Αθήνα: Τυπωθήτω.