Πώς μιλάμε σε παιδιά που πενθούν

Ακρόαση άρθρου......

Αυτό που αρχικά, χρειάζονται τα παιδιά που πενθούν, πέρα από την κατανόηση των αναγκών τους και τη στήριξη που μπορούν να βρουν στους ενήλικες, είναι και απαντήσεις στις πολλές απορίες που έχουν για τη ζωή, την αρρώστια, το θάνατο. Στη συνέχεια, λοιπόν, θα αναφέρουμε επιγραμματικά κάποιες κατευθυντήριες γραμμές για το πώς πρέπει να μιλάμε και να απαντάμε στα παιδιά που αντιμετωπίζουν το θάνατο ενός δικού τους αγαπημένου προσώπου.

Δεν είναι, λοιπόν, τόσο σημαντικό να αναζητούν οι ενήλικες σωστές απαντήσεις στα ερωτήματα των παιδιών για το θάνατο όσο είναι σημαντική η σχέση που δημιουργούν μαζί τους. Το παιδί επιλέγει να θέσει τις δύσκολες ερωτήσεις σε άτομα που εμπιστεύεται και τα νιώθει ικανά να το στηρίξουν. Χρειάζεται λοιπόν, οι ενήλικες να είναι διαθέσιμοι και έτοιμοι να ακούσουν τις όποιες ανησυχίες των παιδιών, για να μπορέσουν να ανταποκριθούν τις πραγματικές ανάγκες των παιδιών.

Ακόμη, με τα παιδιά που πενθούν πρέπει να έχουμε ιδιαίτερη υπομονή. Μπορεί να επαναλαμβάνουν το ίδιο ερώτημα σε διαφορετικές στιγμές και με διαφορετικούς τρόπους. Όποια ώρα όμως και να τεθεί το ερώτημα, καλό είναι να μην αποφύγουν την ευκαιρία να επικοινωνήσουν με το παιδί. Επίσης, το πιο σημαντικό στη σχέση του παιδιού που πενθεί και του ενήλικα είναι η ειλικρίνεια. Το να λένε την αλήθεια, όμως, δε σημαίνει ότι πρέπει να λένε στο κάθε παιδί όλα όσα γνωρίζουν. Να είναι κανείς ειλικρινής με ένα παιδί σημαίνει να του λέει αυτό που εκείνο ζητάει να μάθει τη δεδομένη στιγμή και πάντα προσαρμοσμένα στην ηλικία και στο επίπεδο εξέλιξης του.

Κατά ανάλογο τρόπο, οι απαντήσεις που δίνουμε σε παιδιά που βρίσκονται αντιμέτωπα με το θάνατο ενός δικού τους ανθρώπου πρέπει να είναι προσαρμοσμένες στις ανάγκες του κάθε παιδιού. Δεν υπάρχουν τυποποιημένες απαντήσεις γύρω από τις ερωτήσεις όπως: γιατί πέθανε ο παππούς; που θα τον πάνε; τι είναι η κηδεία; Οι απαντήσεις των ενηλίκων σε τέτοιου είδους ερωτήσεις πρέπει να ικανοποιούν την ανάγκη του παιδιού να κατανοήσει αυτό που συμβαίνει.

Οι ενήλικες επίσης, θα πρέπει να μοιράζονται με τα παιδιά, απλά και ανθρώπινα, τις γνώσεις τους γύρω από τα θέματα της ζωής και του θανάτου, να μοιράζονται μαζί τους τις εμπειρίες και τα συναισθήματα τους, ακόμα και τις αδυναμίες ή την απογνωση τους. Είναι πολύ σημαντικό να τολμούν να πούνε "δεν είμαι σίγουρος" ή ακόμα και "δεν ξέρω, άλλωστε κανείς δεν έχει απάντηση σε όλα και κανένας τελικά δεν μπορεί να εξηγήσει το θάνατο (Παπαδάτου, 1998).

Το σημαντικότερο όμως όλων είναι, ότι μπροστά σε παιδιά που πενθούν και αισθάνονται ότι χάνεται ο κόσμος γύρω τους, είναι πολύτιμο οι ενήλικες να είναι εκεί, κοντά τους, υποστηρικτικοί και όσο περισσότερο διαθέσιμοι (Παπαδάτου, 1998).

Βιβλιογραφία:

• Excell, J.A. (1991). A child's perception of death. In D. Papadatou & C. Papadatos (Eds.), Children and Death (pp. 87-103). New York: Hemisphere Publishing Co.
• Jewett, J. (1984). Helping Children Cope ith Separation and Loss. London: Batsford Academic