Ανάμεσα σε ηλίθιους. Οι 4 τύποι της ανθρώπινης συμπεριφοράς

Ακρόαση άρθρου......

Ήμουν ακόμη στο γυμνάσιο όταν παρατήρησα για πρώτη φορά ότι τα πήγαινα καλύτερα με συγκεκριμένους ανθρώπους και όχι με άλλους. Ήταν εύκολο να μιλήσω με μερικούς από τους φίλους μου. Σε κάθε μας συζήτηση βρίσκαμε πάντα τις σωστές λέξεις και όλα κυλούσαν ομαλά. Δεν υπήρξε ποτέ σύγκρουση και συμπαθούσαμε ο ένας τον άλλο. Με άλλους ανθρώπους, αντίθετα, όλα πήγαιναν στραβά. Ό,τι κι αν έλεγα πήγαινε στον βρόντο και δεν μπορούσα να καταλάβω γιατί.

Γιατί είναι τόσο εύκολο να μιλάς σε κάποιους, ενώ σε κάποιους άλλους όχι;

Καθώς ήμουν νέος, σίγουρα δεν ξαγρυπνούσα σκεπτόμενος αυτό το πράγμα. Ωστόσο, εξακολουθώ να θυμάμαι ότι με προβλημάτιζε το γιατί κάποιες συνομιλίες έρρεαν φυσικά, ενώ άλλες δεν έπαιρναν καν μπρος - όποια κι αν ήταν η δική μου συμπεριφορά. Ήταν απλώς ακατανόητο. Άρχισα να χρησιμοποιώ διαφορετικές μεθόδους για να τεστάρω διάφορους ανθρώπους. Δοκίμασα να πω τα ίδια πράγματα σε παρόμοια πλαίσια μόνο και μόνο για να δω αντιδράσεις. Μερικές φορές το κόλπο έπιανε και προέκυπτε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση. Σε άλλες περιπτώσεις δεν συνέβαινε απολύτως τίποτα. Ο κόσμος με κοιτούσε σαν να ήμουν από άλλο πλανήτη, και ενίοτε έτσι ένιωθα κι εγώ για τον εαυτό μου.

Η αθωότητα της νιότης

Όταν είμαστε νέοι τείνουμε να σκεφτόμαστε τα πράγματα πολύ απλά. Επειδή μερικοί άνθρωποι στον κύκλο των φίλων μου αντιδρούσαν φυσιολογικά, αυτό σήμαινε βέβαια ότι ήταν αυτομάτως οι καλοί της υπόθεσης. Και έτσι υπέθεσα ότι κάτι δεν πήγαινε καλά με τους ανθρώπους που δεν με καταλάβαιναν. Τι άλλη εξήγηση θα μπορούσε να υπάρχει; Εγώ ήμουν ο ίδιος συνέχεια! Απλώς κάτι δεν πήγαινε καθόλου καλά με κάποιους ανθρώπους. Έτσι, άρχισα να αποφεύγω αυτά τα περίεργα, δύσκολα άτομα επειδή δεν τα καταλάβαινα. Πείτε το «η αθωότητα της νιότης» αν θέλετε, αλλά είχε κάποιες διασκεδαστικές συνέπειες. Τα επόμενα χρόνια, ωστόσο, όλα αυτά άλλαξαν.

Αποκτήστε το βιβλίο Ανάμεσα σε ηλίθιους από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης μας.
Ανακαλύψτε το βιβλίο «Ανάμεσα σε ηλίθιους» για να κατανοήσετε καλύτερα τον εαυτό σας, να τελειοποιήσετε τις κοινωνικές σας δεξιότητες, να διαχειριστείτε τις συγκρούσεις με αυτοπεποίθηση και γενικά να αλλάξετε τον τρόπο που επικοινωνείτε με τους άλλους ανθρώπους.

Αυτοί που δεν καταλαβαίνουν τίποτα

Η ζωή συνεχίστηκε με την οικογένεια και την καριέρα μου, και εγώ εξακολουθούσα να κατηγοριοποιώ τους ανθρώπους σε δύο ομάδες - από τη μια οι καλοί και λογικοί και από την άλλη όλοι οι υπόλοιποι, εκείνοι που φαίνεται ότι δεν καταλαβαίνουν απολύτως τίποτα.
Όταν ήμουν είκοσι πέντε χρονών γνώρισα έναν άνθρωπο που ήταν αυτοαπασχολούμενος. Ο εξηντάρης πλέον Στούρε ίδρυσε δική του επιχείρηση και την ανέπτυσσε επί πολλά χρόνια. Μου ανατέθηκε να του πάρω συνέντευξη λίγο πριν υλοποιηθεί ένα νέο έργο. Αρχίσαμε να μιλάμε για το πώς λειτουργούσαν τα πράγματα στην εταιρεία του.

Ένα από τα πρώτα σχόλια που έκανε ο Στούρε ήταν ότι περιστοιχιζόταν από ηλίθιους. Θυμάμαι ότι γέλασα τότε γιατί νόμισα ότι το είπε στ’ αστεία. Όμως, το εννοούσε. Το πρόσωπό του κοκκίνισε καθώς μου εξηγούσε ότι οι άνθρωποι που εργάζονταν στο τμήμα Α ήταν εντελώς ηλίθιοι, ένας προς έναν. Το τμήμα Β είχε μόνο ηλίθιους που δεν καταλάβαιναν τίποτα. Και ακόμη δεν είχε πιάσει στο στόμα του το τμήμα Γ. Αυτοί ήταν οι χειρότεροι απ’ όλους! Ήταν τόσο αλλόκοτοι, που ο Στούρε δεν μπορούσε να καταλάβει πώς κατάφερναν να πηγαίνουν στη δουλειά κάθε πρωί.

Όσο περισσότερο τον άκουγα, τόσο συνειδητοποιούσα ότι υπήρχε κάτι πολύ περίεργο σε αυτή την ιστορία. Τον ρώτησα αν πραγματικά πίστευε ότι περιστοιχιζόταν από ηλίθιους. Με κοίταξε και μου εξήγησε ότι ελάχιστοι υπάλληλοί του άξιζαν.

Ποιος είναι τελικά ο ηλίθιος;

Ο Στούρε δεν είχε κανένα πρόβλημα να μάθαιναν οι υπάλληλοί του πώς ένιωθε γι’ αυτούς. Δεν δίσταζε διόλου να αποκαλέσει κάποιον ηλίθιο μπροστά σε όλη την εταιρεία. Αυτό σήμαινε ότι οι υπάλληλοί του άρχισαν να τον αποφεύγουν. Κανείς δεν τολμούσε να συναντηθεί κατ’ ιδίαν μαζί του. Ποτέ δεν άκουγε άσχημα νέα γιατί συχνά πυροβολούσε τον αγγελιοφόρο. Μάλιστα, σε ένα από τα γραφεία είχαν τοποθετήσει ένα προειδοποιητικό φως στην είσοδο του κτιρίου. Διακριτικά τοποθετημένο πάνω από το γραφείο υποδοχής, το φως γινόταν κόκκινο όταν ήταν εκείνος εκεί και πράσινο όταν έλειπε.

Όλοι το ήξεραν αυτό. Όχι μόνο το προσωπικό, αλλά ακόμη και οι πελάτες έριχναν αυτόματα μια νευρική ματιά στο φως για να ανακαλύψουν τι τους περίμενε όταν θα περνούσαν το κατώφλι. Αν το φως ήταν κόκκινο, μερικοί έκαναν απλώς μεταβολή, αποφασίζοντας να επιστρέψουν μια πιο κατάλληλη στιγμή.

Όπως όλοι ξέρουμε, όταν είσαι νέος είσαι γεμάτος σπουδαίες ιδέες. Έτσι, του έθεσα τη μόνη ερώτηση που μπόρεσα να σκεφτώ: «Ποιος προσέλαβε όλους αυτούς τους ηλίθιους;». Ήξερα, φυσικά, ότι τους περισσότερους από αυτούς τους είχε προσλάβει ο ίδιος. Το χειρότερο ήταν ότι ο Στούρε κατάλαβε ακριβώς τι υπαινισσόμουν. Αυτό που ρωτούσα σιωπηρώς ήταν: Ποιος είναι τελικά ο ηλίθιος; Ο Στούρε με πέταξε έξω. Αργότερα μου είπαν ότι αυτό που πραγματικά ήθελε να κάνει ήταν να πάρει μια καραμπίνα και να με πυροβολήσει.

Συγκρίνοντας τους άλλους με τον εαυτό μας

Αυτό το περιστατικό με έβαλε σε σκέψεις. Είχαμε έναν άνθρωπο που σύντομα θα έβγαινε στη σύνταξη. Ήταν προφανώς έμπειρος επιχειρηματίας, πολύ σεβαστός για τις πλούσιες γνώσεις του στον συγκεκριμένο κλάδο. Αλλά δεν τα έβγαζε πέρα με τους ανθρώπους. Δεν καταλάβαινε τον πιο κρίσιμο, περίπλοκο πόρο σε μια εταιρεία: τους υπαλλήλους. Και όποιον αδυνατούσε να καταλάβει τον βάφτιζε απλούστατα ηλίθιο.

Καθώς δεν είχα σχέσεις με την εταιρεία, μπορούσα εύκολα να δω πόσο λάθος ήταν το σκεπτικό του. Ο Στούρε δεν αντιλαμβανόταν ότι πάντα συνέκρινε τους άλλους με τον εαυτό του. Ο ορισμός του για την ηλιθιότητα ήταν απλούστατoς: Οποιοσδήποτε δεν σκεφτόταν ή δεν ενεργούσε σαν αυτόν ήταν ηλίθιος. Χρησιμοποιούσε εκφράσεις που χρησιμοποιούσα κι εγώ για συγκεκριμένους τύπους ανθρώπων: «υπεροπτικοί φαφλατάδες», «χαϊβάνια», «αγενείς» και «κουραστικοί». Αν και ποτέ δεν αποκάλεσα άλλο άνθρωπο ηλίθιο, αν μη τι άλλο όχι με σκοπό να το ακούσει, είχα προφανή προβλήματα με ορισμένους τύπους ανθρώπων.

Θέλω να καταλάβω τους άλλους

Ήταν εντελώς φρικτή η σκέψη να είμαι αναγκασμένος να ζω τη ζωή μου θεωρώντας διαρκώς ότι είμαι περιστοιχισμένος από ανθρώπους με τους οποίους είναι αδύνατον να συνεργαστώ. Κάτι τέτοιο θα περιόριζε απίστευτα τις δικές μου δυνατότητες στη ζωή. Προσπάθησα να δω τον εαυτό μου στον καθρέφτη. Η απόφαση ήταν εύκολη. Δεν ήθελα να είμαι σαν τον Στούρε. Ύστερα από μια ιδιαίτερα τοξική συνάντηση μαζί του και με μερικούς από τους άτυχους συναδέλφους του κάθισα στο αυτοκίνητο με ένα σφίξιμο στο στομάχι.

Η συνάντηση ήταν σκέτη καταστροφή. Όλοι ήταν εξαγριωμένοι. Αποφάσισα επιτόπου να αποκτήσω τη σημαντικότερη, κατά πάσα πιθανότητα, γνώση απ’ όλες: Το πώς λειτουργούν οι άνθρωποι. Θα συναναστρεφόμουν ανθρώπους μια ζωή, ασχέτως επαγγέλματος, και μου ήταν εύκολο να αντιληφθώ ότι θα ωφελούμουν αν μπορούσα να τους καταλάβω.

Αμέσως άρχισα να μελετώ πώς να κατανοήσω τους ανθρώπους που αρχικά φαίνονταν τόσο δύσκολοι. Γιατί μερικοί σιωπούν, γιατί άλλοι ποτέ δεν σταματούν να μιλούν, γιατί κάποιοι λένε πάντα την αλήθεια, ενώ άλλοι ποτέ; Γιατί κάποιοι από τους συναδέλφους μου έρχονται πάντα στην ώρα τους, ενώ άλλοι σπάνια; Και ακόμη: Γιατί μου αρέσουν μερικοί άνθρωποι περισσότερο από άλλους; Οι ιδέες που απέκτησα ήταν συναρπαστικές, και από τότε που ξεκίνησα αυτό το ταξίδι έγινα άλλος άνθρωπος. Οι γνώσεις που αποκόμισα με άλλαξαν ως άτομο, ως φίλο, ως συνάδελφο, ως γιο, ως σύζυγο και πατέρα των παιδιών μου.

Βασικοί τύποι προσωπικότητας

Αυτό το βιβλίο μιλάει για την πιο διαδεδομένη ίσως μέθοδο στον κόσμο περιγραφής των διαφορών στην ανθρώπινη επικοινωνία. Αυτή η μέθοδος ονομάζεται σύστημα DISA - ακρωνύμιο των λέξεων Dominance, Inducement, Submission και Analytic ability (Κυριαρχία, Προτροπή, Υποταγή και Αναλυτική ικανότητα). Αυτοί οι τέσσερις όροι είναι οι βασικοί τύποι προσωπικότητας, οι οποίοι περιγράφουν πώς βλέπουν οι άνθρωποι τον εαυτό τους σε σχέση με το περιβάλλον τους. Καθένας από αυτούς τους τύπους προσωπικότητας συσχετίζεται με ένα χρώμα - Κόκκινο, Κίτρινο, Πράσινο και Μπλε.

Αυτό το σύστημα είναι κοινώς γνωστό ως σύστημα DISC, όπου το τελικό γράμμα του ακρωνύμιου (compliance) αντιστοιχεί στη συμμόρφωση αντί της αναλυτικής ικανότητας. Χρησιμοποιώ παραλλαγές αυτού του εργαλείου πάνω από είκοσι χρόνια με εξαιρετικά αποτελέσματα.

Διαφορές στην επικοινωνία

Πώς όμως μπορείτε να γίνετε πραγματικά ικανότατοι στο να τα βγάζετε πέρα με διαφορετικούς τύπους ανθρώπων; Υπάρχουν, φυσικά, διάφορες μέθοδοι. Η πιο συνηθισμένη είναι να ερευνήσετε το θέμα και να μάθετε τα βασικά. Αλλά μαθαίνοντας το θεωρητικό κομμάτι δεν γίνεσαι παγκοσμίου φήμης ειδικός στην επικοινωνία. Μόνο όταν αρχίσετε να χρησιμοποιείτε αυτές τις γνώσεις μπορείτε να αποκτήσετε πραγματική και λειτουργική ευχέρεια στον τομέα. Είναι όπως το να μαθαίνεις ποδήλατο - πρέπει πρώτα να το καβαλήσεις. Μόνο τότε συνειδητοποιείς τι πρέπει να κάνεις.

Υπομονή στην επικοινωνία

Από τότε που άρχισα να μελετώ πώς λειτουργούν οι άνθρωποι και να πασχίζω να κατανοήσω τις διαφορές στον τρόπο που επικοινωνούμε έγινα άλλος άνθρωπος. Δεν είμαι τόσο κατηγορηματικός πια, ούτε κρίνω τους άλλους μόνο και μόνο επειδή δεν είναι σαν εμένα. Εδώ και πολλά χρόνια η υπομονή μου με άτομα που είναι το άκρως αντίθετο από μένα είναι πολύ μεγαλύτερη. Θα ήταν υπερβολή να πω ότι ποτέ δεν εμπλέκομαι σε διαμάχες, ομοίως δεν θα προσπαθούσα να σας πείσω ότι δεν λέω ποτέ ψέματα, αλλά και τα δύο συμβαίνουν πολύ σπάνια πλέον.

Έχω έναν λόγο για να ευχαριστώ τον Στούρε - αφύπνισε το ενδιαφέρον μου για το θέμα. Χωρίς εκείνον το βιβλίο «Ανάμεσα σε ηλίθιους» δεν θα είχε γραφτεί ποτέ.

Τι μπορείτε να κάνετε για να εμπλουτίσετε τις γνώσεις σας σχετικά με το πώς σχετίζονται και επικοινωνούν μεταξύ τους οι άνθρωποι; Μια καλή αρχή μπορεί να είναι να πάρετε στα χέρια σας αυτό το βιβλίο και να αρχίσετε να διαβάζετε. Με λίγη τύχη θα ξεκινήσετε το ίδιο ταξίδι που ξεκίνησα κι εγώ πριν από είκοσι χρόνια. Και σας υπόσχομαι ότι δεν θα το μετανιώσετε!

*Το παρόν άρθρο αποτελεί αδειοδοτημένο απόσπασμα από το βιβλίο Ανάμεσα σε ηλίθιους που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα