Ακρόαση άρθρου......

Η πρώτη εμφάνιση μίας φοβίας ενός αντικειμένου, ενός μέρους ή προσώπου μπορεί να είναι ξαφνική, δηλαδή, να αρχίσει με ένα επεισόδιο άγχους, αλλά μπορεί να ξεκινήσει σιγά σιγά ώστε να μην γίνεται ορατή η αιτία του. Άλλες φορές μπορεί να υπάρξει η «τραυλίζουσα» μορφή εμφάνισης μίας φοβίας η οποία συνοδεύεται από μικρές κρίσεις πανικού ανά διαστήματα.

Οι ψυχαναλυτές θεωρούν ότι οι φοβίες είναι η ορατή όψη των ασυνείδητων συγκρούσεων ή οι απαγορευμένες επιθυμίες του παιδιού που δεν πρέπει να εκδηλώσει αλλά εμφανίζονται με τη μορφή φοβιών. Ωστόσο, πολλοί ερευνητές, όπως ο Eysenck, απορρίπτουν τους ψυχαναλυτικούς ορισμούς και πιστεύουν ότι οι φοβίες μαθαίνονται. Αν ένα παιδί έχει τύπο προσωπικότητας με εσωστρέφεια και συνεξάρτηση είναι ιδιαίτερα επιρρεπές στη μάθηση δυσπροσαρμοστικών συμπεριφορών.

Για παράδειγμα, ένα παιδί απειλήθηκε από τον συμμαθητή του, στο διάλειμμα, στην αυλή του σχολείου, ενώ έτρωγε το φαγητό του. Έτσι η τυχαία σύνδεση του χώρου και του φαγητού με το απειλητικό γεγονός του προκάλεσε τρόμο και κάνει το παιδί να νιώθει άγχος κατά την ώρα του φαγητού. Η αποφυγή του φαγητού τον εξασφαλίζει ανακούφιση από το άγχος του κι έτσι αναπτύσσεται η τάση αποφυγής η οποία καθημερινά ενισχύεται. Όμως, ένα παιδί μπορεί να αποκτήσει φοβική στάση χωρίς να έχει άμεσα δοκιμάσει το φοβικό ερέθισμα (συμβολική μάθηση) για παράδειγμα ιδέες και στάσεις διάφορων παιδιών που μπορούν να εξελιχθούν σε πηγές αντιδράσεων αποστροφής προς διάφορες όψεις της ζωής των παιδιών. Έτσι, λοιπόν, αν παρόμοιες παθολογικές μορφές συμπεριφοράς μπορούν να μαθευτούν, μπορούν και να ξε-μαθευτούν με τη βοήθεια κάποιου ειδικού παιδοψυχολόγου.

Τι μπορούμε να κάνουμε, ώστε τα παιδιά να ξεπεράσουν τους φόβους τους

Αρχικά πρέπει να διαβεβαιώσουμε στο παιδί ότι ο φόβος είναι κάτι φυσιολογικό και πρέπει να τον εκφράζουμε. Έπειτα, θα πρέπει να φέρνουμε το παιδί μας σιγά σιγά σε επαφή με το φοβικό αντικείμενο και να του δίνουμε πληροφορίες σχετικά με αυτό, ώστε να νιώθει όσο το δυνατόν ασφαλές. Φυσικά, το παιδί πρέπει να αναπτύξει δεξιότητες με τις οποίες να αντιμετωπίζει το φοβικό αντικείμενο όπως για παράδειγμα αν φοβάται το σκοτάδι όταν κοιμάται να έχει έναν φακό και να τον ανάβει. Καλό θα ήταν ως γονείς να διαβεβαιώνουμε στα παιδιά ότι το φοβικό αντικείμενο δεν είναι επικίνδυνο και να το δείχνουμε έμπρακτα και με τη δική μας στάση πάνω σε αυτό. Επιπλέον, θα μπορούσαμε να μοιραστούμε με το παιδί μας μια δική μας εμπειρία φόβου και πως την ξεπεράσαμε.

Από την άλλη πλευρά, δε συνιστάται να αγνοούμε τους φόβους των παιδιών αλλά και ούτε να εκθέτουμε το παιδί στο φοβικό αντικείμενο με την βία χωρίς την θέλησή του. Επιπλέον, ως γονείς καλό θα ήταν να μην διώχνουμε το φοβικό αντικείμενο γιατί το παιδί κάποια στιγμή θα εκτεθεί σε αυτό, με αποτέλεσμα όσο μεγαλύτερο ηλικιακά αν είναι το παιδί και δεν έχει μάθει τρόπους διαχείρισης, τόση χειρότερη αντίδραση θα έχει. Η χορήγηση ηρεμιστικών καλό θα ήταν να αποφεύγεται.

Τι να κάνω, όταν το παιδί μου εκφράζει φόβους για το σκοτάδι

Το παιδί ως νεογέννητο θα κλάψει μέσα στη νύχτα γιατί μπορεί να πονάει ή να πεινάει και η μητέρα του πηγαίνει στο δωμάτιο να ικανοποιήσει τις ανάγκες του παιδιού της και καλώς κάνει ανάβοντας το φως. Το παιδί με τον καιρό συνδέει το σκοτάδι  με την πείνα του ή τον πόνο του ενώ το φως με τον ερχομό της μητέρας του και την ικανοποίηση των αναγκών του. Έτσι, από πολύ μικρό κιόλας αρχίζει να αποστρέφεται και να μη θέλει το σκοτάδι. Η καλύτερη τεχνική για να ξεπεράσει τους φόβους του για το σκοτάδι είναι η θετική ενίσχυση. Μπορείτε να σβήσετε τα φώτα, αφήνοντας την πόρτα ανοιχτή, και να καθίσετε με το παιδί μέχρι τα μάτια του να προσαρμοστούν στο σκοτάδι και να συνειδητοποιήσει ότι δεν άλλαξε κάτι στο δωμάτιό του κι ότι μπορεί ακόμη να δει τα πράγματα γύρω του. Μπορείτε να αφήσετε ένα αναμμένο φως στο κομοδίνο, για να το σβήσει μόνο του, πριν κοιμηθεί. Το παιδί πρέπει να μάθει ότι μπορεί να ελέγξει τον φόβο του και έτσι ο πανικός και τα άγχη αποφεύγονται. Καλό είναι να αποφεύγεται η τηλεόραση και τα κινητά, πριν τον ύπνο, αλλά να ενθαρρύνεται η ανάγνωση κάποιου παραμυθιού ή βιβλίου.

Πηγές

Herbert, M. (1998). Ψυχολογικά προβλήματα παιδικής ηλικίας. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Αγγελίδου Ασημίνα - Ψυχολόγος

Αγγελίδου Ασημίνα: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

  • Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
  • Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
  • Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχολόγος, Εξειδικευμένη σε πρόγραμμα ψυχοθεραπείας - Γνωστική-Συμπεριφορική Θεραπεία, μεταπτυχιακά στη Ψυχολογία Υγείας και Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων.

2510.211540
Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού