Εθελοντισμός και παιδιά

Ακρόαση άρθρου......

Ο εθελοντισμός στις μέρες μας έχει αναπτυχθεί ραγδαία επιφέροντας πολλά οφέλη στην κοινωνία μας παρά τα σοβαρά προβλήματα που την μαστίζουν. Όλο και περισσότεροι οργανισμοί και φιλανθρωπικοί σύλλογοι απαρτίζονται από άτομα κάθε ηλικίας, ενήλικες, έφηβοι ακόμα και μικρά παιδιά. Παρόλο που οι ανάγκες και τα κοινωνικά προβλήματα εμφανίζονται ως γίγαντες, ο εθελοντισμός έρχεται να τα καταπολεμήσει με τον καλύτερο τρόπο.

Η λέξη «εθελοντισμός» από μόνη της προσδιορίζει τις θεληματικές ενέργειες στις οποίες εμπλέκεται κάποιος χωρίς πίεση, συμβιβασμούς ή απαιτήσεις. Αναφέρεται στην επιθυμία του ανθρώπου να προσφέρει τη βοήθεια του απλόχερα, να βοηθήσει τον συνάνθρωπο του που βρίσκεται σε άμεση ανάγκη και παράλληλα να ενισχύσει την κοινωνία στο να εξαλειφθούν διάφορες δυσμενείς καταστάσεις όπως η φτώχεια, ο ρατσισμός και διάφορα άλλα θέματα που μαστίζουν την ανθρωπότητα. Ο ορισμός αυτός κρύβει ένα πανίσχυρο μήνυμα, αποτελεί ένα ακρογωνιαίο λίθο της ύπαρξης μας ως οντότητες: να μπορούμε να προσφέρουμε στους γύρω μας χωρίς ανταλλάγματα. Οι εθελοντές μαθαίνουν να προσφέρουν ανιδιοτελώς, χωρίς να περιμένουν οποιανδήποτε υλική ή πνευματική επιβράβευση. Το αίσθημα του προσφέρειν είναι πολύ σημαντικό να αναπτυχθεί από την παιδική ηλικία, κάτι το οποίο έχει ευεργετικά αποτελέσματα στη μετέπειτα εξέλιξη των παιδιών.

Τι προσφέρει ο εθελοντισμός;

Τα οφέλη του εθελοντισμού ειδικά στα παιδιά και στους έφηβους είναι πολλά και αξιοσημείωτα. Συγκεκριμένα, ο εθελοντισμός συμβάλλει στην:

• Ανάπτυξη του κοινωνικού πνεύματος και της αλληλεγγύης στα παιδιά και στους έφηβούς. Οι εθελοντές αγαπούν τον συνάνθρωπο τους, προσπαθούν με κάθε τρόπο να παρέχουν τη βοήθεια τους και είναι πολύ πιο εύκολο για αυτούς να αποκτήσουν φίλους και μεγάλο κοινωνικό περίγυρο.

• Ενίσχυση της θετικής αυτό-εικόνας του ατόμου. Η ανάπτυξη της αυτό-εικόνας των παιδιών συμβαίνει καθ’ όλη τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας ενώ ο ουσιαστικός προσδιορισμός της γίνεται στην εφηβεία. Τα παιδιά τα οποία έχουν μάθει να προσφέρουν χωρίς ανταλλάγματα, σέβονται και αγαπούν τον εαυτό τους, αναγνωρίζουν τα θετικά τους στοιχεία και αποδέχονται τα αρνητικά τους χαρακτηριστικά (ανάπτυξη της αίσθησης της αυτάρκειας). Αυτό με τη σειρά του συμβάλλει αναντίρρητα στην αντιμετώπιση των πιθανών αμφιβολιών που μπορεί να έχουν τα παιδιά για την αυτό-αξία τους (πόσο πιστεύουν ότι αξίζουν και τι κάνουν για αυτό).

• Ανάπτυξη του αισθήματος παροχής βοήθειας ενώ παράλληλα τα παιδιά είναι σε θέση να ζητήσουν βοήθεια όταν την χρειάζονται χωρίς το φόβο της απόρριψης. Γνωρίζουν εις βάθος ότι το να ζητήσει κάποιος βοήθεια δεν σημαίνει ότι είναι αδύναμος ή ανίκανος αλλά αντιθέτως ότι το να μοιράζεσαι το φορτίο του προβλήματος σου γίνεται ελαφρότερο.

• Ανάπτυξη της κοινωνικής υπευθυνότητας και του εποικοδομητικού συλλογισμού για το τι μπορούν να κάνουν τα παιδιά για να αλλάξουν τον κόσμο και την κοινωνία προς το καλύτερο.

• Αύξηση του επιπέδου της θετικής αυτό-εκτίμησης των παιδιών. Το σημείο αυτό θεωρείται καθοριστικής σημασίας για την υγιή ψυχική ανάπτυξη των παιδιών και των εφήβων. Πλήθος ερευνών καταδεικνύουν ότι το επίπεδο της αυτοεκτίμησης που έχουμε ως άνθρωποι, καθορίζει τις αποφάσεις και την εξέλιξη της ζωής μας σε βάθος χρόνου. Όσο πιο θετική είναι η αυτοεκτίμηση μας, τόσο πιο επιτυχείς γινόμαστε σε όλους τους ρόλους που καλούμαστε να αναλάβουμε (γονεϊκό και επαγγελματικό επίπεδο).   
• Συναισθηματική σταθερότητα. Τα παιδία εθελοντές έχουν γνώση των συναισθημάτων τους και ταυτόχρονα μπορούν να τα ρυθμίσουν και να τα εκφράσουν με θετικούς και αποδεκτούς τρόπους.

• Ανάπτυξη της ικανότητας της  ενσυναίσθησης δηλαδή το να μπορούν τα παιδιά να μπουν στη θέση του άλλου και να «δουν με τα μάτια» του συνανθρώπου τους.

• Ενίσχυση της ικανότητας για  αυτό-εξερεύνηση.

• Σεβασμό στις αξίες και στη θέση του καθενός ως πολίτης μιας κοινότητας

• Εξύψωση της αξίας της εργασίας, της υγιούς άμιλλας και του κοινωνικού γίγνεσθαι.  

Ποια παιδιά έχουν «προδιάθεση» να γίνουν εθελοντές;

Σύμφωνα με τον ερευνητή Robert Atkins και των συνεργατών του (2005),  τα παιδιά μπορούν να χωριστούν σε τρείς ομάδες :

• τα ανθεκτικά παιδιά,
• τα παιδιά με χαμηλό αυτοέλεγχο
• και τα παιδιά με υψηλό επίπεδο αυτοελέγχου.

Τα ανθεκτικά παιδιά περιγράφονται ως κοινωνικά επιδέξια, με ικανότητες οργάνωσης και με θετική σκέψη. Τα παιδιά με χαμηλό αυτοέλεγχο χαρακτηρίζονται από υπερβολική ενέργεια ενώ τα παιδιά με υψηλό αυτοέλεγχο είναι πολύ ντροπαλά και αγχώδεις. Οι δύο τελευταίες ομάδες αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα κοινωνικοποίησης ενώ η πρώτη ομάδα βρέθηκε να σχετίζεται περισσότερο με τον εθελοντισμό.

Η εξήγηση στο στοιχείο αυτό αναφέρεται στην ικανότητα των κοινωνικών μαθητών να εμπλακούν σε ομάδες στο σχολείο, στη κοινότητα ή στην εκκλησία με στόχο να γνωριστούν με περισσότερα άτομα και έτσι μπορούν πιο εύκολα να προσφέρουν εθελοντικά στις ομάδες αυτές. Οι μαθητές που είναι ακαδημαϊκά επιτυχημένοι και με ισχυρά κίνητρα βλέπουν τον εθελοντισμό ως μια δραστηριότητα, ως μια ευκαιρία να αυξήσουν τις πιθανότητες να γίνουν αποδεχτοί στο σχολείο και να αναπτυχθούν ως ενεργοί πολίτες.

Εφηβεία και εθελοντισμός

Η εφηβεία είναι η πιο σημαντική περίοδος στη ζωή του ανθρώπου κατά την οποία αποκρυσταλλώνονται οι ψυχολογικές διαστάσεις που διαμορφώνουν την προσωπικότητα του. Σύμφωνα με ένα σπουδαίο ερευνητή τον Erik Erikson, (1963), η εφηβεία είναι ο χρόνος στον οποίο σταθεροποιείται η ταυτότητα του ατόμου. Έτσι ο εθελοντισμός μπορεί να προάγει την αλτρουιστική συμπεριφορά η οποία θα υπάρχει εφόρου ζωής.

Παράλληλα, οι έφηβοι οι οποίοι εμπλέκονται σε εθελοντικές οργανώσεις είναι λιγότερο πιθανόν να υποπέσουν στον εθισμό ναρκωτικών ουσιών ενώ αντιθέτως αυξάνεται το επίπεδο της κοινωνικής, ακαδημαϊκής και προσωπικής ευεξίας. Οι έφηβοι αυτοί είναι πιθανότερο να εξελιχθούν ως πολίτες με ισχυρό το αίσθημα του έθνους και της κοινότητας, να συμμετέχουν στις ψηφοφορίες, να σέβονται τους άλλους και την διαφορετική άποψη που μπορεί να πρεσβεύουν και περιγράφονται ως ικανοί αρχηγοί ακόμη και ηγέτες.

Πως μπορούν οι γονείς να αναπτύξουν το αίσθημα του εθελοντισμού στα παιδιά τους;

Οι γονείς ως γνήσια πρότυπα των παιδιών είναι οι κύριοι πρωταγωνιστές όσο αφορά το δίλημμα εάν τα παιδιά θα αναπτύξουν το αίσθημα του εθελοντισμού. Για αυτό το σημαντικό λόγο εάν οι γονείς είναι ευαισθητοποιημένοι με τα κοινωνικά θέματα τότε θα μεταδώσουν αυτή την ευαισθησία στα παιδιά τους με φυσικό τρόπο.

Οι έρευνες έχουν καταδείξει ότι τα παιδιά με γονείς εθελοντές είχαν περισσότερες πιθανότητες και ευκαιρίες να εμπλακούν εθελοντικά σε κοινωνικές δράσεις. Η ενασχόληση των γονέων με τα κοινά, η παρουσία τους σε εκδηλώσεις κοινωνικού περιεχομένου και ενεργή εμπλοκή τους σε κοινωνικές δράσεις μπορούν να κινητοποιήσουν τα παιδιά στο να συμμετέχουν και τα ίδια. Πέραν από την εθελοντική τους εμπλοκή και τα ουσιαστικά οφέλη που θα κερδίσουν μέσα από αυτή, τα παιδιά περνούν ευχάριστα την ώρα τους ενώ ο δεσμός γονέα- παιδιού ενδυναμώνεται.   

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Βαλεντίνα Θεοδώρου - Παιδοψυχολόγος

Βαλεντίνα Θεοδώρου: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Εγγεγραμμένη Σχολική Ψυχολόγος (Παιδοψυχολόγος).
Παροχή Συμβουλευτικών Υπηρεσιών σε παιδιά, γονείς, εκπαιδευτικούς.

0035799783351

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού