Ψυχογενής Ανορεξία - Όταν σε τρώει αυτό που δεν τρως

Ακρόαση άρθρου......

Επιδημιολογία
Στο σύνδρομο της Ψυχογενούς Ανορεξίας (1), το άτομο με τη βούλησή του περιορίζει σημαντικά την πρόσληψη τροφής και επιβάλλει στον εαυτό του ακραία μορφή ασιτίας η οποία μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο.

Όσο και αν αυτό ακούγεται τρομακτικό, είναι η πραγματικότητα. Η Ψυχογενής Ανορεξία, θεωρείται δυνητικά θανατηφόρα νόσος, καθώς η θνησιμότητά της κυμαίνεται μεταξύ 5% έως 18 % του πληθυσμού που νοσεί. Μια άλλη επίσης πραγματικότητα είναι ότι η συχνότητα της διαταραχής αυτής, έχει αυξηθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες, και ότι πλήττει κυρίως τον γυναικείο πληθυσμό σε ποσοστό 90% με 95 %. Και τα τελευταία χρόνια γνωρίζουμε ότι η Ψυχογενής Ανορεξία είναι πιο συχνή στις αδερφές και τις μητέρες ατόμων που έχουν ήδη την διαταραχή αυτή.

Συμπτωματολογία στην ψυχογενή ανορεξία

Η αρχή της διαταραχής εμφανίζεται στην εφηβική ηλικία και πιο σπάνια στην νεαρή ενήλικη ζωή.

Τα βασικά συμπτώματα είναι η μη διατήρηση του φυσιολογικού βάρους και άρα σημαντική απώλεια αυτού, μια εμμονική ενασχόληση με το φαγητό, πρόκληση εμετού μετά από βουλιμικά επεισόδια (2) που στόχο έχουν την περαιτέρω απώλεια βάρους, δυσκοιλιότητα η οποία χρησιμοποιείται ως λόγος χρήσης καθαρκτικών με απώτερο σκοπό, βέβαια, την μείωση του βάρους.

Και αφού πλήττει κυρίως γυναίκες, μιλάμε και για διακοπή της εμμήνου ρύσεως, ακόμα και πριν φανεί σημαντική αλλαγή στο βάρος, δηλαδή μπορεί να εμφανιστεί στην αρχή της νόσου.

Έχει σημασία να αναφέρουμε ότι το ανορεκτικό άτομο αρνείται ότι έχει κάποιο πρόβλημα, αφού μιλάμε για εντελώς διαταραγμένη αντίληψη του σώματός του, και άρα αρνείται και την όποια θεραπεία ή ακόμα και την όποια συμβουλευτική βοήθεια. Το αποτέλεσμα είναι ότι όταν αναζητήσει πλέον βοήθεια, η απώλεια βάρους να είναι εξαιρετικά σημαντική. Και όσο γίνεται μεγαλύτερη, εμφανίζονται και περισσότερα συμπτώματα όπως υπόταση, αναιμία, ξερό δέρμα, βραδυκαρδία και σοβαρές μεταβολικές διαταραχές (έλλειψη ηλεκτρολυτών).

Επίσης, συχνά πολλά άτομα με Ψυχογενή Ανορεξία, παρότι είναι πρωτογενής διαταραχή, μπορεί να παρουσιάζουν και άλλες ψυχικές διαταραχές, όπως ψυχώσεις ή καταναγκαστικές νευρώσεις, και κυρίως διαταραχές προσωπικότητας.

Αιτίες που οδηγούν στην Ψυχογενή Ανορεξία

Τι φταίει όμως για αυτή την διαστρέβλωση; Ποιές είναι οι αιτίες που οδηγούν κυρίως τα κορίτσια να φθάνουν σε σημείο να μισούν το σώμα τους, να αρνούνται κάθε εξέλιξη σε αυτό, με μια τόσο αυτοτιμωριτική συμπεριφορά απέναντι στον ίδιο τους τον ευατό;

Η ψυχαναλυτική ματιά

Η ψυχαναλυτική πλευρά, πιστεύει ότι η απόρριψη της τροφής στην ουσία είναι συμβολικά η άρνηση κάθε σεξουαλικής επιθυμίας ή έκφρασης, και ο φόβος του πάχους ταυτίζεται με την πιθανότητα της εγκυμοσύνης. Λίγο πιο αναλυτικά, πίσω από ένα χαρούμενο και γελαστό - φιλικό πρόσωπο (οι περισσότερες ανορεκτικές γυναίκες είναι έτσι), καλύπτονται πολλά επιθετικά και ζηλόφθονα συναισθήματα, προς το πρόσωπο της μητέρας.

Ένα άλυτο συγκρουσιακό τραύμα, μια σχέση, (μητέρας – κόρης) απόρριψης αλλά και απελπιστικής προσπάθειας αποδοχής από την πλευρά του κοριτσιού, το οποίο δεσμεύει κάθε ελεύθερη έκφραση του σώματος και υποβάλλει το κορμί σε ακραίες καταστάσεις νηστείας με αποτελέσματα κάποιες φορές μή αναστρέψιμα όπως το κώμα και ο θάνατος.

Τι λένε οι κοινωνικές θεωρίες

Οι κοινωνικές θεωρίες, επισημαίνουν τον ρόλο και την δύναμη της εικόνας στις ανεπτυγμένες κοινωνίες, την συνεχή δηλαδή ενασχόληση με την σωματική εικόνα και στην ταύτιση του ωραίου σώματος με το αδύνατο σώμα. Κάτι που στην εφηβεία είναι δύσκολα διαχειρίσιμο. Αλλά και όχι μόνο. Πολλά ενήλικα κορίτσια πέφτουν στην παγίδα της άψογης αδύνατης εικόνας που προβάλλουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης συνεχώς, και προσπαθώντας να την αναπαράγουν κυνηγούν την σκιά τους, την σκιά του σώματός τους μη φτάνοντας πουθενά ή δυστυχώς κάποιες φορές, φθάνοντας στο αναπόφευκτο.

Σε κάποιες οικογένειες τώρα, δεν υπάρχει περιβάλλον ελευθερίας και αγάπης ώστε τα παιδιά που βρίσκονται στην εφηβεία, να αποδεχτούν τις αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα τους και να αποκτήσουν αυτονομία, αυτοεκτίμηση και να μπουν σιγά σιγά και ομαλά στην ενηλικίωση και την σεξουαλική έκφραση. Το οικογενειακό περιβάλλον είναι πολλές φορές απολυταρχικό, ελεγκτικό και απορριπτικό. Το αποτέλεσμα είναι ότι ιδιαίτερα οι έφηβες κοπέλες να δυσκολευτούν να βρουν την εικόνα που τους ανήκει, τη δική τους νέα ταυτότητα, να αποδεχτούν δηλαδή το σώμα τους. Προτιμούν ως λύση την άρνηση τροφής, ώστε να μην μεγαλώσουν, να παραμείνουν μικρά κορίτσια “μήπως” και οι γονείς τους τα αποδεχτούν.

Εξέλιξη - Πρόγνωση

Η εξέλιξη της διαταραχής ποικίλει. Μπορεί να είναι με σταθερή επιδείνωση, ή μπορεί να είναι με συχνά επεισόδια στα οποία υπάρχει ανάνηψη. Ενδεχομένως, στην πορεία και την πρόγνωση της διαταραχής να παίζει ρόλο και η δομή της προσωπικότητας του ατόμου, για παράδειγμα μια οριακή δομή συχνά συνεπάγεται απαισιόδοξη πρόγνωση και αντιμετώπιση.

Θεραπεία της Ψυχογενούς Ανορεξίας

Η θεραπεία της Ψυχογενούς Ανορεξίας είναι αρκετά δύσκολη. Προέχει να σταθεροποιηθεί το σωματικό βάρος, να βελτιωθεί η θρέψη έτσι ώστε να μπορεί να παρέμβει κανείς ψυχολογικά. Τις περισσότερες φορές, όπως γίνεται εύκολα κατανοητό, πρώτη φροντίδα είναι η νοσοκομειακή περίθαλψη.

Η συμπεριφοριστική θεραπεία μπορεί να έχει αποτελέσματα θετικά, γιατί βοηθά το άτομο να ελέγξει και να διατηρήσει το βάρος του σε φυσιολογικά επίπεδα. Όμως, παράλληλα χρειάζεται και ψυχαναλυτική παρέμβαση ώστε να διορθωθούν οι διαστρεβλωμένες εικόνες για το σώμα οι οποίες γεννήθηκαν σε πρωγενέστερα εξελικτικά στάδια.

Ο συνδυασμός αυτών των δύο θεραπευτικών παρεμβάσεων στόχο έχουν να γαληνέψουν το άτομο από την εσωτερική ένταση , να διορθώσουν τα παραμορφωτικά συναισθήματα και να το βοηθήσουν να ανακαλύψει την αξία του και να πάρει τον έλεγχο του σώματός του και να το αγαπήσει.

Και εξίσου, τέλος, σημαντική βοήθεια είναι και η θέση της οικογένειας. Αν πάψει να είναι ελεγκτική και παρεμβατική, αν σταματήσει να εμπλέκεται τόσο ενεργά στην διαταραχή και στα συναισθήματα του ατόμου, προσπαθώντας να το ελέγξει, στην ουσία το βοηθάει να αγαπήσει το σώμα του, τον ευατό του και να αυτονομηθεί. Να σταματήσει το: Να το “Τρώει” αυτό που δεν τρώει.

Υπόμνημα

(1) Μαζί με την Ψυχογενή Βουλιμία, αποτελούν τα δύο βασικά σύνδρομα των Διαταραχών της Πρόσληψης Τροφής.

(2) Το κύριο σύμπτωμα που διαφοροποιεί την Ψυχογενή Ανορεξία από την Βουλιμία στην οποία πρωταγωνιστούν τα βουλιμικά επεισόδια, είναι η σοβαρή απώλεια βάρους και δευτερευόντως η διαταραγμένη εικόνα του σώματος.

Βιβλιογραφία

American Psychiatric Association : Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 3d ed. (DSM -III-R) , Washington, American Psychiatric Association 1987

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Ακριβή Καρίμπα - Ψυχολόγος

Ακριβή Καρίμπα: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχολόγος με ειδίκευση στη Συμβουλευτική Ψυχοθεραπεία, ψυχοδυναμικής κατεύθυνσης.
Συμβουλευτική ενηλίκων και εφήβων.

6977054264

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού