Η εργασία και η αξιολόγηση των εργαζομένων στα πλαίσια της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης

Ακρόαση άρθρου......

Στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση επαναπροσδιορίζεται ο ρόλος του ανθρώπινου παράγοντα, ως παραγωγικός συντελεστής, καθώς διαμορφώνονται νέα μοντέλα εργασίας και μορφές απασχόλησης, ενώ ταυτόχρονα αυτοματοποιείται διαρκώς η παραγωγική διαδικασία.

Η εφαρμογή νέων μεθόδων αξιολόγησης της απόδοσης των εργαζομένων κρίνεται αναγκαία, ως προς την διαφάνεια, την ακρίβεια και γενικότερα στην ανταπόκριση των διαδικασιών αξιολόγησης στα νέα μοντέλα εργασίας.

Πλέον θα είναι δυνατή η ελαχιστοποίηση των υποθέσεων εργασίας που χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν, λόγω της μη δυνατότητας αντιμετώπισης της μεταβλητότητας του ανθρώπινου παράγοντα.

Επίσης η just in time μέτρηση της απόδοσης με χρήση βιομετρικών δεδομένων δίνει έμφαση ακριβώς σε αυτήν την πολυμεταβλητότητα του κάθε εργαζόμενου ξεχωριστά, καθώς και του ξεχωριστού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο πράττει.

Η 4η Βιομηχανική Επανάσταση ως μέρος της 4ης Ανθρωπιστικής Επανάστασης

Η 4η Βιομηχανική Επανάσταση ή Βιομηχανία 4.0 (Industry 4.0) είναι ένας όρος για την γενικότερη τάση της αυτοματοποίησης και της ανταλλαγής δεδομένων στην διαδικασία της παραγωγής.

Τα «έξυπνα» εργοστάσια, η τεχνητή νοημοσύνη, οι αυτοεξελισσόμενοι αλγόριθμοι, η εικονική πραγματικότητα, το διαδίκτυο των πραγμάτων (internet of things), το cloud computing και η ψηφιοποίηση των κρατικών λειτουργιών προς πολίτες και επιχειρήσεις δημιουργούν ένα νέο ψηφιακό περιβάλλον μέσα στο οποίο ο άνθρωπος ως οντότητα αναζητά να βρει τον δικό του ρόλο.

Μεγάλες προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες θα ξεπροβάλλουν καθ' όλη την ροή της καλπάζουσας εποχής που διανύουμε.

Μία 4η Ανθρωπιστική Επανάσταση είναι απαραίτητη για να ενισχύσει και να εξορθολογήσει τον ρόλο του ανθρώπου και να τον βάλει στο κέντρο της ραγδαίας και ταχύτατης εξέλιξης της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης. Απαραίτητη όταν παράλληλα η ψυχική υγεία τείνει να γίνει μία από τις μεγάλες προκλήσεις της ανθρωπότητας και ακόμα περισσότερο του ανεπτυγμένου κόσμου.

Σύμφωνα με τον Δείκτη Ψυχικής Υγείας Headway 2023, ήπια έως μέτρια προβλήματα ψυχικής υγείας επηρεάζουν έως και το 20% του πληθυσμού σε εργάσιμη ηλικία, καθώς και το 70% του εργαζόμενου πληθυσμού, με σημαντικές επιπτώσεις την ικανότητα των ατόμων να εργαστούν και με σημαντικές απώλειες στο ΑΕΠ πολλών ευρωπαϊκών χωρών.

Η δυναμική και ο αντίκτυπος της 4ης Βιομηχανικής απαιτεί μία ανάλογη Ανθρωπιστική Επανάσταση με ιστορική και εξελικτική βαρύτητα όπως εκείνη στην Αρχαία Αθήνα με την Δημοκρατία, στην Φλωρεντία με την Αναγέννηση, στο Παρίσι με τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό.

Σαφές πρέπει να γίνει πως ο άνθρωπος είναι ο τελικός αποδέκτης και η τεχνολογική εξέλιξη το μέσο για την πραγμάτωση του σκοπού που δεν είναι άλλος από την ανθρώπινη ύπαρξη και την ικανοποίηση αυτής σε όλες τις πτυχές της.

Η καθολική αποδοχή πως η ανθρωπιστική εξέλιξη – επανάσταση πρέπει να είναι ευρύτερη της βιομηχανικής και η τελευταία να είναι κομμάτι της πρώτης, αποτελεί απαραίτητη συνθήκη για την κοινωνική ευημερία.

Πρέπει λοιπόν να ξανά ορίσουμε τα σύνολα και τα υποσύνολα, τους σκοπούς και τα μέσα. Για παράδειγμα πρέπει να είναι ξεκάθαρο πως η οικονομική (υποσύνολο, μέσο) είναι μέρος της κοινωνικής ευημερίας (σύνολο, σκοπός).

Η 4η Ανθρωπιστική Επανάσταση είναι μια έκκληση και για τις επιχειρήσεις να συμμετέχουν στην οικοδόμηση κοινοτήτων όπου όλοι μας μπορούμε να ευημερήσουμε, απαιτεί την δημιουργική δύναμη των επιχειρηματικών μυαλών και των εμπορικών οργανώσεων που συνεργάζονται για τη βελτίωση της κοινωνίας τώρα και για το μέλλον.

Για να αποκτήσουν οι εταιρείες νέους πελάτες, να αυξήσουν τα κέρδη και να προσελκύσουν σπουδαίους υπαλλήλους, πρέπει να υπάρχουν σε σταθερές κοινότητες όπου οι πελάτες ανθίζουν, ο νέος πλούτος δημιουργείται και τα μεγάλα ταλέντα αναπτύσσονται γρήγορα.

Οι νέες μορφές εργασίας

Οι επιχειρήσεις μέχρι τώρα απαιτούσαν, σχεδόν σε καθολικό βαθμό, την φυσική παρουσία των εργαζομένων στους χώρους εργασίας. Με την έξαρση της πανδημίας και τα μέτρα που πήραν οι εκάστοτε κυβερνήσεις, η απασχόληση των εργαζομένων άλλαξε μορφή και σε συνάρτηση με την 4η Βιομηχανική Επανάσταση ισχύουν πλέον νέα δεδομένα στην εργασία.

Κάποια νέα μοντέλα εργασίας, που εφαρμόζονται πλέον όλο και περισσότερο είναι η τηλεργασία ή εργασία εξ' αποστάσεως, το υβριδικό μοντέλο απασχόλησης, οι ψηφιακοί νομάδες, η εργασία σε περιβάλλον εικονικής πραγματικότητας.

Πλεονεκτήματα νέων μορφών εργασίας:

• Αύξηση της παραγωγικότητας των εργαζομένων.
• Εξάλειψη του χρόνου μετάβασης στον χώρο εργασίας, με συνέπεια σε πολλές περιπτώσεις αύξηση του ωραρίου εργασίας.
• Μείωση λειτουργικών εξόδων (πρώτες ύλες, γραφεία, ενοίκιο κλπ) των επιχειρήσεων.
• Μείωση του άγχους των εργαζομένων.
• Μείωση κυκλοφοριακού προβλήματος.
• Ευελιξία στην καθημερινότητα και γενικότερα στον τρόπο ζωής των εργαζομένων.
• Ευκαιρίες επανένταξης στην αγορά εργασίας ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων (μακροχρόνια άνεργοι, νέοι, γυναίκες, απολυθέντες άνω των 45-50).

Μειονεκτήματα νέων μορφών εργασίας:

• Κόστος εξοπλισμού και εκπαίδευσης των εργαζομένων.
• Συντονισμός και επίβλεψη των εργασιών.
• Έλλειψη κοινής κουλτούρας στην επιχείρηση.
• Προβλήματα επικοινωνίας μεταξύ των εργαζομένων και της διοίκησης λόγω της απόστασης που υπάρχει.
• Προβλήματα τεχνικής φύσης.
• Προβλήματα εμπιστοσύνης και ακεραιότητας των εργαζομένων.
• Δυσκολία διαχωρισμού της προσωπικής – επαγγελματικής ζωής.
• Αποξένωση των εργαζομένων σε προσωπικό επίπεδο – συρρίκνωση της κοινωνικότητας.
• Εξάλειψη των κοινωνικοεργασιακών προνομίων (άδεια διακοπών, γονική άδεια, υπερωρίες κ.λπ).
• Σε ορισμένες περιπτώσεις δημιουργείται ανασφάλεια και άγχος όταν πρόκειται για περιστασιακή εργασία με χαμηλό εισόδημα και περιορισμένη κοινωνική προστασία.

Νέες διαδικασίες αξιολόγησης της απόδοσης των εργαζομένων

Οι νέες μορφές εργασίας θα φέρουν στο προσκήνιο νέες διαδικασίες αξιολόγησης της απόδοσης των εργαζομένων. Διαδικασίες οι οποίες θα έχουν έντονο το τεχνολογικό στοιχείο, καθώς οι εργαζόμενοι θα αλληλεπιδρούν με υπολογιστές και αλγόριθμους μέσω βιομετρικών δεδομένων και τεχνητής νοημοσύνης, ώστε να υπάρχει όσο ποτέ άλλοτε just in time, ακριβής και δίκαιη αξιολόγηση της απόδοσης.

Η ανάλυση της απόδοσης μέσω βιομετρικής παρακολούθησης και τεχνητής νοημοσύνης χρησιμοποιεί μια ποικιλία συσκευών Internet of Things (IoT), συσκευών δηλαδή που επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω του διαδικτύου, που μπορούν να εξοπλιστούν με αισθητήρες, οι οποίοι καταγράφουν διάφορες φυσικές και συναισθηματικές καταστάσεις.

Για παράδειγμα, οι καρδιακοί παλμοί, η παρακολούθηση του βλέμματος και οι αισθητήρες θερμοκρασίας μπορούν να υποδεικνύουν επίπεδα άγχους, κούρασης και πολλά άλλα.

Η αποθήκευση, επεξεργασία και προσπέλαση των βιομετρικών στοιχείων των εργαζομένων απαιτεί την συγκατάθεση των ίδιων, καθώς και προσαρμογή της νομοθεσίας περί προσωπικών δεδομένων.

Επίσης απαραίτητα είναι:

• η δημιουργία περιβάλλοντος εμπιστοσύνης από τις επιχειρήσεις.
• τα εργαλεία ψηφιακής επιτήρησης, καταγραφής και παρακολούθησης να οδηγήσουν σε σημαντική αύξηση της παραγωγικότητας.
• τα οφέλη να υπερτερούν των κινδύνων, οι οποίοι είναι: παραβίαση ιδιωτικότητας, ψηφιακή απάτη, ακούσια κακή χρήση, εγκλωβισμός εργαζομένου.
• νομικές προεκτάσεις γύρω από το GPRD.
• ηθική των επιχειρήσεων και αντιμετώπιση των παραπάνω κινδύνων.

Θεωρητικά είναι η πρώτη ευκαιρία του ανθρώπου να αποδεσμευτεί από την γραμμή και τον φόρτο παραγωγής και να αφιερωθεί σε θέματα της 4ης Ανθρωπιστικής Επανάστασης και επίσης να έχει την δυνατότητα για αυτοβελτίωση και πιο δίκαιη αξιολόγηση στην εργασία του, πάντα με τεχνολογικούς όρους της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης.

Βιβλιογραφία:

Types of Biometrics

How should the humanitarian sector respond to the Fourth Industrial Revolution? - Elaine Weidman-Grunewald Jan 18, 2018.

«Digital Humanitarianism». World Bank Group. Retrieved 6 January 2017.

Barnett, Michael (2011). Empire of Humanity. Ithaca: Cornell University Press.

«The Fourth Industrial Revolution: what it means and how to respond». World Economic Forum. Retrieved 20 March 2018.

Marr, Bernard. «Why Everyone Must Get Ready For The 4th Industrial Revolution». Forbes. Retrieved 14 February 2018.