Η άρνηση την εποχή της πανδημίας

Ακρόαση άρθρου......

Η αρνητική στάση κάποιων ανθρώπων απέναντι στην πανδημία έχει γίνει  αντικείμενο προβληματισμού. Η εξήγηση του φαινομένου είναι δύσκολο να δοθεί αιτιοκρατικά, καθώς η μορφή της άρνησης, σαν να μιμείται τον ίδιο τον ιό, μεταλλάσσεται: άρνηση του κορωνοϊού, άρνηση του εμβολιασμού, άρνηση της διασωλήνωσης.

Επίσης και οι αρνητές δεν αποτελούν μία ομοιογενή ομάδα, αλλά μπορεί να διαφέρουν ριζικά μεταξύ τους : από μετριοπαθείς σκεπτικιστές, ως «επαγγελματίες» δικαιωματιστές με φανέλες διαφορετικών χρωμάτων και έως «ψεκασμένους».

Το να δοθεί  λοιπόν μια - μόνη εξήγηση είναι κάτι απλοϊκό και δεν μπορεί να συμπεριλάβει τις διαφορετικές πτυχές του φαινομένου.

Υπάρχει ποιοτική διαφορά ανάμεσα σε κάποιον που αποφεύγει μια ιατρική πράξη από  φόβο και αυτού που υιοθετεί θεωρίες συνωμοσίας.

Θα προσπαθήσουμε εδώ να θεωρήσουμε το φαινόμενο της άρνησης μέσα από τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά της εποχής που ζούμε, όχι για να δώσουμε μία εξήγηση που να απαντάει σε όλα, αλλά για να ρίξουμε φως σε κάποιες πτυχές που ίσως διευρύνουν την κατανόηση του φαινομένου.

Η ναρκισσιστική μας εποχή

Ο μύθος του Νάρκισσου αναφέρεται σε έναν όμορφο νέο που βλέποντας τον εαυτό του να καθρεφτίζεται στα νερά μιας πηγής, ερωτεύτηκε το είδωλό του και μαράζωσε καθηλωμένος εκεί, στην προσπάθειά του να το αγγίξει και να το αιχμαλωτίσει. Όπως συμβαίνει και με άλλους μύθους, ο μύθος του Νάρκισσου προσεγγίζει ένα στοιχείο της ανθρώπινης φύσης στην υπερβολή του.

Στην ψυχανάλυση γίνεται χρήση του όρου Ναρκισσισμός για να γίνει αναφορά στην αγάπη που απευθύνεται στην εικόνα του ίδιου του εαυτού. Ας σημειώσουμε ότι ο ναρκισσισμός κυμαίνεται σε ένα φάσμα από την υγιή αυτοεκτίμηση έως τον παθολογικό εγωκεντρισμό.

Ο μαθητής του Φρόιντ, Βίλχελμ Ράιχ αναφέρεται στον Ναρκισσιστικό Χαρακτήρα, για να περιγράψει μία δομή προσωπικότητας που το επιφαινόμενο είναι ενός ανθρώπου με ικανότητες κι επιτυχίες, που διακατέχεται από  δίψα για εξουσία και δύναμη, με ικανότητα να χειρίζεται τους άλλους ανθρώπους και να συνάπτει εύκολο και γρήγορα σχέσεις - αν και ρηχές.

Ενός ανθρώπου που έχει  μία πίστη ότι ο ίδιος είναι κάτι ιδιαίτερο και ότι μπορεί να σχετίζεται μόνο με ιδίους, μία πίστη ότι είναι άξιος ιδιαίτερου θαυμασμού και ειδικής μεταχείρισης και ενός ανθρώπου με απουσία ενσυναίσθησης. Αν οι ναρκισσιστικές αυτές άμυνες καταρρεύσουν από κάτω βρίσκεται ένα βαθύ αίσθημα αδυναμίας και τρωτότητας.

 Αν θέλουμε να σκιαγραφήσουμε με ψυχολογικούς όρους τον «χαρακτήρα» της εποχής που ζούμε θα μπορούσαμε εύκολα να την χαρακτηρίσουμε ως ναρκισσιστική.

Αποφεύγοντας κάθε πρόθεση ηθικολογίας, η αιχμαλώτιση μας στην εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας και στην εικόνα δίνουμε στους άλλους, μας κάνει να ενδιαφερόμαστε μόνο για αυτήν, και να έχουμε μια εγωκεντρική θεώρηση των πραγμάτων, δίνοντας λιγότερη σημασία στους άλλους και στην εξωτερική πραγματικότητα.

Ως εικόνα δεν νοείται μόνο η εξωτερική εμφάνιση -που αποθεώνεται στην εποχή μας μέσω των selfies- αλλά η εξωτερική εντύπωση που δίνουμε στους άλλους για το ποιοι είμαστε. Κι αν αυτή η εικόνα μας δεν συνάδει στην πραγματικότητα με κάτι εξαιρετικό, αυτή η έλλειψη υπεραναπληρώνεται από  κάποιο αβάσιμο αίσθημα προσωπικής ανωτερότητας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ναρκισσιστικές πεποιθήσεις του «είμαι ανώτερος» μπορούν εύκολα να γεννηθούν.

Εμποτισμένοι με μια εσάνς ναρκισσισμού δυσκολευόμαστε πολλές φορές να ξεφύγουμε από τον εγωκεντρισμό και να λειτουργήσουμε με υπευθυνότητα μέσα στο κοινωνικό σύνολο, μέσα στα όρια που η εξωτερική πραγματικότητα υπαγορεύει.

Ως προς το την αρνητική στάση απέναντι στην πανδημία, είτε μέσα από τη μετριοπαθή πεποίθηση του ότι μπορώ να καταλάβω κάτι που ο μέσος άνθρωπος δεν μπορεί να συλλάβει, είτε φορώντας τη φανέλα του δικαιωματιστή που αρνείται να συμμορφωθεί ως ενήλικας στις επιστημονικές και κρατικές επιταγές, είτε φτάνοντας στον ακραίο ναρκισσισμό  πχ μιας θεωρίας συνωμοσίας - που η επαφή με την εξωτερική πραγματικότητα έχει πληγεί πραγματικά-  η ναρκισσιστική εκδοχή του «είμαι καλύτερος από», παιδί ενός ανώτερου Θεού, μπορεί να υποβόσκει.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Κατερίνα Παπανικολάου - Ψυχολόγος

Κατερίνα Παπανικολάου: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Η Κατερίνα Παπανικολάου είναι Κλινική Ψυχολόγος (MSc) και  Σωματική Ψυχοθεραπεύτρια.  Ασχολείται με τη βραχεία ψυχοθεραπεία - συμβουλευτική και την ψυχοθεραπεία βάθους. Η προσέγγισή της  στηρίζεται στη Σωματική Ψυχοθεραπεία - Ανάλυση του Χαρακτήρα.

6937157360

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού