Αγάπη και Επιθετικότητα

Ακρόαση άρθρου......

Δεν μπορεί κανείς να μιλήσει για αγάπη, χωρίς να αναφερθεί ταυτόχρονα και στην επιθετικότητα. Είναι δύο μορφές της λίμπιντο που λειτουργούν παράλληλα και δεν αναιρεί η μία την άλλη.

Πρωταρχικός σκοπός του ανθρώπου, αλλά και κάθε ζώου είναι η διαιώνιση του είδους του (ένστικτο επιβίωσης), προτού μετατραπούμε σε ανόργανη ύπαρξη (ένστικτο θανάτου). Ετσι, θα ήταν ασφαλές να ισχυριστούμε πως η τεκνοποιία είναι μια νίκη κατά του θανάτου. Τα γονίδια μου συνεχίζονται πέρα, έξω και μακριά από εμένα. Κομμάτια μου θα ζουν ακόμα και, όταν θα έχω νεκρωθεί. 

Είναι σημαντικό να διακρίνουμε πως το ένστικτο της επιβίωσης έρχεται ταυτόχρονα με την απόλαυση και την ευχαρίστηση. Τρώμε για να επιβιώσουμε, αλλά ταυτόχρονα το ευχαριστιόμαστε (αρχή της ηδονής).

Η ικανοποίηση και η απόλαυση θα πρέπει να εξετάζονται ως κίνητρα για την ίδια την επιβίωσή μας.

Από τη γέννηση του το βρέφος, λοιπόν προσεγγίζει το στήθος ενστικτωδώς. Ταυτόχρονα όμως, ο μαστός μετατρέπεται σε καλό ή κακό αντικείμενο, εάν ταΐζει επαρκώς, όχι μονο την τροφή αλλά και, εάν προσφέρει την συναισθηματική αποδοχή, συναισθηματική κάλυψη και τρυφερότητα.

Το στόμα ικανοποιείται, ενώ βασανίζει το στήθος, καθώς, δεν το πιπιλίζει μόνο, αλλά και το δαγκώνει. Το βρέφος, έχοντας καταβροχθιστικές ιδιότητες, επιθυμεί να το κάνει δικό του, να το φάει. 

Έτσι, διαπιστώνουμε πως από βρεφική ηλικία οι άνθρωποι δεν επιθυμούν την ετερότητα.

Το παιδί, κυρίως κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής του, θέλει να γίνει ένα με τη μητέρα του, να συγχωνευτεί και να αφομοιωθεί. Είναι η λεγόμενη συμβιωτική φάση βρέφους και μητέρας.

Η δε απομάκρυνση του παιδιού από τη μητέρα του είναι μια ιδιαιτέρως τραυματική εμπειρία, η οποία είναι πιθανό να οδηγήσει σε νευρωτική σχάση. Αυτή στην ενήλικη ζωή μορφοποιείται με το ότι δεν μπορούν να συμβαδίσουν οι ιδιότητες του καλού και του κακού σε ένα άλλο άτομο.

Με απλά λόγια, το άτομο με νευρωτική σχάση δεν μπορεί να αγαπήσει, να επιθυμήσει και να θυμώσει με ένα άλλο άτομο. Θα συμβεί είτε το ένα (θα το αγαπήσει) είτε οτ άλλο (θα μισήσει). Ο Φρόυντ στην “Εισαγωγή Στην Ψυχανάλυση” αναφέρει σχετικά “...όσοι αγαπούν δεν επιθυμούν και όσοι επιθυμούν δεν αγαπούν.”

Ήδη, δηλαδή, από τις πρώτες κιόλας στιγμές της ζωής, παρατηρείται ότι έχει σχηματιστεί το δίπολο αγάπης και επιθετικότητας, καθώς από τη γέννηση συνυπάρχει το ένστικτο επιβίωσης και θανάτου.

Αξίζει να σημειωθεί βέβαια, πως η απομάκρυνση του παιδιού από τη μητέρα του, δε συμβαίνει πάντα ή αποκλειστικά από εξωγενείς παράγοντες, όπως υποχρεώσεις της καθημερινότητας, επιστροφή στην εργασία ή οικονομικούς λόγους. Ενδέχεται να  κρύβει μια επιθετικότητα σε ασυνείδητο επίπεδο της μάνας προς το παιδι. 

Ομοίως η λίμπιντο, (όπως την εννοούμε ως αγάπη και σεξουαλική ενέργεια/ διάθεση), πέρα από το ενστικτώδη φύση της, είναι γεγονός ότι υπόκειται και σε κοινωνικό έλεγχο. Υπάρχει μια προτεραιοποίηση στη σύγχρονη ζωή, που συνήθως ακολουθεί τη διαδρομή δουλειά, λεφτά, οικογένεια.

Παρατηρούμε δηλαδή, ότι υπάρχει ένας έλεγχος της σεξουαλικότητας και της αγάπης της ίδιας κατ’ επέκταση, με αποτέλεσμα οι γυναίκες να αναγκάζονται να καταψύξουν τα ωάρια, να καταψύξουν την αγάπη συμβολικά και να την ξαναζεστάνουν και να τη θρέψουν αργότερα, όταν θα είναι ώριμες οι συνθήκες, σύμφωνα με το κοινωνικό γίγνεσθαι.

Κατά ανάλογο τρόπο, στην ενήλικη ζωή η σεξουαλική προσέγγιση του άλλου καταλήγει σε μια βίαιη πράξη πόνου και ηδονής.

Ακόμα και η αγάπη στην πραγματικότητα είναι εγωιστική. Εκείνος που αγαπάει, τα θέλει όλα. Η αγάπη μόνο σε υπερβατικές μορφές είναι αλτρουιστική.

Κατά κύριο λόγο, διατυπώνουμε στους γύρω μας ένα κυρίαρχο αίτημα: να αγαπηθούμε ολοκληρωτικά, να γίνουμε ένα με τον άλλον, να τον καταβροχθίσουμε.

Πολύ συχνά βέβαια ο άλλος είτε δεν είναι έτοιμος για την ολοκληρωτική αγάπη είτε δε τη θέλει.

Ζητάμε να αγαπηθούμε συνήθως, διότι δεν το μάθαμε. Διεκδικούμε δε συχνά με λάθος τρόπο να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε, τη στιγμή που δε μπορούμε καν να αγαπήσουμε τον εαυτό μας, να αγαπήσουμε εμείς εμάς.

Είναι πλέον φανερό πως παράλληλα με τη λίμπιντο (επιθυμία για παιδιά, σεξουαλική επιθυμία, αγάπη προς εμάς και προς τον άλλον) εκφράζεται και μια επιθετικότητα. Έρως και θάνατος πάνε χέρι χέρι.