Γιατί ο Επαγγελματικός Προσανατολισμός, εν έτει 2020, είναι απαραίτητος;

Ακρόαση άρθρου......

«Ένα επάγγελμα για μια ζωή». Η αντίληψη που έγινε αξία και στόχος για το άτομο εδώ και δεκαετίες τείνει πλέον να εκλείψει, καθώς η σταδιοδρομία απομακρύνεται ολοένα και περισσότερο από το παλαιότερο, γραμμικό μοντέλο και οδεύουμε σε μια άλλη πραγματικότητα, όπου το άτομο θα χρειαστεί να μεταπηδά από τον ένα επαγγελματικό χώρο στον άλλο (Cameron, 2009).

Οι σύγχρονες προκλήσεις στην αγορά εργασίας

Η παγκοσμιοποίηση, η τεχνολογική πρόοδος και οι δημογραφικές αλλαγές, οι οποίες έχουν μεταβάλλει σημαντικά την αγορά εργασίας και τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα, επηρεάζουν την προετοιμασία των νέων που ετοιμάζονται να εισέλθουν στην αγορά εργασίας, με αποτέλεσμα το ερώτημα «Tι θέλει κάποιος να κάνει στην επαγγελματική του ζωή» να είναι όλο και πιο πολύπλοκο να απαντηθεί. Η επαγγελματική ζωή δεν αρχίζει και δεν τελειώνει πλέον με την ίδια δουλειά, ενώ η εκπαίδευση και η κατάρτιση δεν τελειώνουν με την απόκτηση κάποιου ακαδημαϊκού τίτλου ή διπλώματος.

Η συνεχής εκπαίδευση, η δια βίου μάθηση, η διαρκής κατάρτιση και η καλλιέργεια δεξιοτήτων θεωρούνται αναγκαία συστατικά στοιχεία της εποχής, καθώς καθιστούν το άτομο ικανό να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της αγοράς εργασίας και να διαχειριστεί τις μεταβαλλόμενες κοινωνικές συνθήκες.

Ευελιξία και προσαρμοστικότητα

Η ύφεση της οικονομίας που επέφερε η πανδημία ενέτεινε την αβεβαιότητα και την περιπλοκότητα της σύγχρονης αγοράς εργασίας.

Οι μελλοντικοί εργαζόμενοι, λοιπόν, είναι απαραίτητο να διαθέτουν μεγαλύτερη ευελιξία, ισχυρότερη αυτοπροβολή και προσωπική πρωτοβουλία, συνεργατικές ικανότητες, δυνατότητα να αξιοποιούν ευκαιρίες και να υιοθετούν δημιουργικούς τρόπους σκέψης, θετική αντιμετώπιση των προκλήσεων και διάθεση για καινοτομία. (Guichard, 2015)

Ακόμη, ισχυρότατος παράγοντας για τη διασφάλιση της απασχόλησης αποδεικνύνεται η προσαρμοστικότητα των εργαζομένων στις απαιτήσεις της εξελισσόμενης τεχνολογίας παραγωγής, η ανεπτυγμένη συναισθηματική νοημοσύνη, η διαχείριση της πολυπλοκότητας που φαίνεται να υπάρχει στη σχέση εργασίας – ζωής, η ευαισθησία στην πολυπολιτισμικότητα καθώς και η υιοθέτηση δυναμικών ικανοτήτων και λειτουργιών όπως η συμμετοχικότητα στην εξεύρεση λύσεων (Κρίβας, 2006).

Συνεπώς, οι «υβριδικές» αυτές δεξιότητες καθίστανται απολύτως αναγκαίες για την επιβίωση των νέων ανθρώπων που αναλαμβάνουν θέσεις εργασίας.

Η συμβολή του επαγγελματικού συμβούλου

Με τη βοήθεια ενός επαγγελματικού συμβούλου, ο νέος θα είναι σε θέση να λάβει μια επαγγελματική απόφαση αντιμετωπίζοντας επιτυχώς τις δυσκολίες που αυτή ενέχει, να διαμορφώσει την προσωπική και επαγγελματική του ταυτότητα, την άποψη που έχει για τον κόσμο, τα ζητήματα που καθοδηγούν τις επιλογές του, τα επαγγελματικά σχέδια που θέλει να εκπληρώσει και τα επαγγελματικά μονοπάτια που επιλέγει να ακολουθήσει.

• Θα ασκηθεί στη δημιουργία και διατήρηση καλών σχέσεων («Πώς να δικτυωθώ;», «Πώς να συνεργαστώ;», «Πώς να διαχειριστώ την εξέλιξή μου;»),
• θα καλλιεργήσει τις δεξιότητες του καθορισμού στόχων («Τι προσφέρεται και τι θέλω;», «Τι είδους ισορροπία μεταξύ δουλειάς και προσωπικής ζωής επιθυμώ;»),
• της ευελιξίας να προσαρμόζεται στις αλλαγές και να διαχειρίζεται την αβεβαιότητα («Πώς να μεταφέρω τις δεξιότητες που έχω σε άλλον επαγγελματικό τομέα;», «Πώς να διαχειριστώ αποτελεσματικά την απώλεια ή την αλλαγή;») και
• της έκφρασης της δημιουργικότητας («Πώς να αποφασίσω να κάνω το άλμα από την τρέχουσα δουλειά μου στην αυτοαπασχόληση;»).

Σκοπός της επαγγελματικής συμβουλευτικής

Η παροχή υπηρεσιών επαγγελματικού προσανατολισμού στους εφήβους κατά τη διάρκεια και στο πλαίσιο της υποχρεωτικής εκπαίδευσης είναι σημαντικό να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις προσδοκίες τους και να ενδυναμώνει τη δεξιότητά τους να λαμβάνουν αποφάσεις και να διαχειρίζονται οι ίδιοι τη σταδιοδρομία τους.

Βασικός σκοπός της Επαγγελματικής Συμβουλευτικής είναι άλλωστε να βοηθήσει το άτομο να εξασφαλίσει τέτοιου βαθμού αυτογνωσία και τέτοιου βαθμού αυτοέλεγχο, ώστε να εξελιχθεί σε ένα πρόσωπο αυτοελεγχόμενο, που μέσω της δικής του βούλησης να ελέγχει την πορεία του στη ζωή και αυτά που του συμβαίνουν, να πρωταγωνιστεί στη ζωή του, να προγραμματίζει τις ενέργειές του και να θέτει στόχους, να αποφασίζει για τον εαυτό του, να τον αποδέχεται και να αντισταθμίζει αποτελεσματικά τυχόν αδυναμίες του, ώστε να οδηγηθεί στη μερική και ολική αυτοπραγμάτωσή του.

Ο επαγγελματικός προσανατολισμός, πέρα από την ψυχική ενδυνάμωση, καλείται να διευκολύνει τη λήψη επαγγελματικών αποφάσεων των εφήβων και να στηρίξει το νέο άτομο στη διεκδίκηση προοπτικών για το μέλλον του παρέχοντάς του πρόσβαση σε πληροφορίες για τη σταδιοδρομία, τη μάθηση και την ανάπτυξη καθώς και προπόνηση σε τεχνικές εξεύρεσης εργασίας, συμπεριλαμβανομένης της σύνταξης βιογραφικού σημειώματος και της εξάσκησης στη συνέντευξη, που μπορεί να γίνει σε ατομική ή ομαδική δράση.

Καταληκτικά, στη σημερινή παγκόσμια κοινωνία της πολυπολιτισμικότητας και της πληθυσμιακής κινητικότητας ο επαγγελματικός σύμβουλος έχει χρέος να εξελίσσεται συνεχώς πολιτισμικά και να αντιμετωπίζει την πρόκληση της ενσωμάτωσης μιας ποικιλίας απόψεων και θεωρήσεων για τον κόσμο και ενός επαναπροσδιορισμού των αξιών που έχει κληρονομήσει και των νέων αξιών που συνεχώς αναδύονται.   

Βιβλιογραφία:

1.     Επιθεώρηση Συμβουλευτικής – Προσανατολισμού, τεύχος 115, 2018, σσ. 25

2.     Εισαγωγή στη Συμβουλευτική, John McLeod, Μεταίχμιο, Αθήνα, 2003

3.     Επαγγελματικός Προσανατολισμός και Λήψη Επαγγελματικών Αποφάσεων, Αργυροπούλου Π. Κατερίνα, Γρηγόρη, Αθήνα, 2019

4.     Επαγγελματική Συμβουλευτική, Robert Nathan, Linda Hill, Μεταίχμιο, Αθήνα, 2006