Πρώτη μέρα στο σχολείο

Ακρόαση άρθρου......

Ο Σεπτέμβρης έχει μπει για τα καλά και μαζί με αυτόν και η νέα σχολική χρονιά! Η προετοιμασία των παιδιών που θα πάνε πρώτη φορά στο σχολείο μοιραία έχει ξεκινήσει από το καλοκαίρι, όμως τώρα το σχολείο αποτελεί μία πραγματικότητα.  

Η έναρξη της σχολικής ζωής αποτελεί σημείο ορόσημο στον κύκλο ζωής τόσο των ίδιων των παιδιών όσο και την οικογένειας γενικότερα, αφού το κάθε μέλος έρχεται αντιμέτωπο με προκλήσεις, νέες εμπειρίες και έντοντα συναισθήματα.

Για τα παιδιά νηπιακής ηλικίας η έναρξη του σχολείου αποτελεί την πρώτη μεγάλη έξοδο από τους κόλπους της οικογένειας. Θα πρέπει πρώτα από όλα να βιώσουν και εν τέλει να διαχειριστούν τον αποχωρισμό από τους γονείς και σταδιακά να αναπτύξουν κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες τόσο με τους συνομηλίκους τους όσο και με άλλους ενήλικες. 

Τί σημαίνει για τους γονείς η έναρξη της σχολικής χρονιάς

Για τους γονείς η έναρξη του σχολείου αποτελεί μία μεγάλη αλλαγή στον τρόπο ζωής αλλά και στη σχέση τους με το παιδί τους. Κατά τα προηγούμενα χρόνια το παιδί ήταν εξαρτημένο σε πολύ μεγάλο βαθμό από τους ίδιους. Η έναρξη της σχολικής ζωής σηματοδοτεί την σταδιακή αυτονομία του παιδιού. Ο γονιός πλέον παύει να είναι το άπαν στη ζωή του παιδιού του, στην οποία σιγά σιγά θα μπουν φίλοι, δάσκαλοι, γονείς συμμαθητών, κλπ. 

Πολλές φορές παρατηρούμε δυσκολίες στον αποχωρισμό κατά το πρώτο τρίμηνο -συνήθως- της σχολικής χρονιάς, οι οποίες λανθασμένα αποδίδονται εξολοκλήρου στα παιδιά. Τα παιδιά είναι αυτά που εκφράζουν με έντονο τρόπο τη δυσκολία που βιώνουν, ωστόσο το σημαντικότερο ρόλο στον αποχωρισμό παίζει ο ενήλικας γονιός-φροντιστής. Συχνά, οι γονείς βιώνουν έντονο άγχος και ενοχές κατά τον αποχωρισμό (Herbert, 1998). Αν παρατηρήσουμε τη μη λεκτική επικοινωνία ένα πρωινό στην πόρτα του σχολείου, θα δούμε γονείς να στέκονται στα κάγκελα και να διατηρούν βλεμματική επαφή ακόμα και να μιλούν στα παιδιά τους, όταν αυτά θα πρέπει να γυρίσουν την πλάτη και να ακολουθήσουν την ομάδα και τον/την εκπαιδευτικό. Πολλές φορές, δε, θα δούμε τους γονείς να επιστρέφουν στα κάγκελα και κατά τη διάρκεια του διαλείμματος, αποσπώντας τα παιδιά από την ομάδα των συνομηλίκων. Μία τέτοια στάση, από την πλευρά των γονέων, δυσχεραίνει εξαιρετικά τον αποχωρισμό και δημιουργεί την αίσθηση στο παιδί ότι ο γονιός υποφέρει με την απουσία του παιδιού. Έτσι, το παιδί διχάζεται ανάμεσα σε αυτό που ρητά ειπώνεται «Πρέπει να πας στο σχολείο» και στο συναισθηματικό μήνυμα που μεταδίδεται «Μην φεύγεις, δεν το αντέχω».

Ένα τέτοιο διπλό μήνυμα ενδέχεται να έχει επιπτώσεις στη γενικότερη αίσθηση ασφάλειας του παιδιού μέσα στο δεσμό με το γονέα και μελλοντικά με άλλους ανθρώπους (Blizard, 2003; Καφέτσιος, 2005), καθώς προσπαθώντας να ανταποκριθεί και στα δύο αντικρουόμενα αιτήματα, μοιραία βγαίνει πάντα χαμένο καθώς με τον έναν ή τον άλλο τρόπο απογοητεύει το γονέα.

Τί χρειάζεται να κάνουν οι γονείς, ώστε να είναι ανώδυνη η συνθήκη του αποχωρισμού

Για τη διευκόλυνση, λοιπόν, της συνθήκης του αποχωρισμού θα πρέπει οι γονείς αρχικά να δουλέψουν με τον εαυτό τους την αναγκαιότητα να αφήσουν το παιδί τους να βγει στον έξω κόσμο.  Το έντονο άγχος και οι ενοχές αποτελούν φυσιολογικά συναισθήματα που συνοδεύουν αυτό το εξελικτικό στάδιο. Ωστόσο, όπως κάθε στάδιο που συνοδεύεται και από μία «κρίση» έρχεται για να μετακινήσει την οικογένεια σε ένα ανώτερο επίπεδο λειτουργίας και συναισθηματικής ωριμότητας. 

Σε αυτή τη φάση είναι χρήσιμο για τους γονείς να έρθουν ξανά σε επαφή με ρόλους που τα προηγούμενα χρόνια είχαν αφήσει σε δεύτερη μοίρα, όπως αυτό του συντρόφου, του εργαζόμενοι, του φίλου, κλπ. Δίνοντας χώρο και σε άλλες πτυχές της ζωής και αναπλαισιώνοντας την απουσία του παιδιού με χρόνο προς προσωπική ανάπτυξη και δραστηριοποίηση, διευκολύνεται ο αποχωρισμός. Το μήνυμα που λαμβάνει το παιδί είναι ότι οι γονείς παραμένουν καλά κατά απουσία του, ότι ο αποχωρισμός δεν είναι εγκατάλειψη, ότι η επανασύνδεση ενέχει χαρά και όχι αγωνία και η αυτονομία του παιδιού είναι ζητούμενο για τους γονείς.

Τέλος, η σωστή προετοιμασία του παιδιού για την είσοδό του στη σχολική ζωή είναι απαραίτητη για την ομαλή προσαρμογή του παιδιού (Herbert, 1998). Ένα παιδί που έχει σαφή εικόνα για το «σχολείο», ως φυσική τοποθεσία αλλά και ως ένα μέρος στο οποίο θα γνωρίσει συνομηλίκους, θα κάνει φίλους, θα μάθει νέα και ενδιαφέροντα πράγματα, θα καταφέρει να προσαρμοστεί πιο γρήγορα από ένα παιδί που δεν έχει προετοιμαστεί κατάλληλα, έχει ασαφή εικόνα για το σχολείο ή η εικόνα που έχει διαμορφώσει έχει επενδυθεί με δυσφορικά συναισθήματα (φόβο, αγωνία).

Η έναρξη της σχολικής ζωής αποτελεί μία πρόκληση για όλη την οικογένεια και το κάθε μέλος ενδέχεται να έχει τον δικό του τρόπο και χρόνο για να διαχειριστεί την αλλαγή και τα έντονα συναισθήματα που την συνοδεύουν. Είναι σημαντικό να υπάρχει σεβασμός στους χρόνους του κάθε μέλους και επιτρεπτικότητα στο λάθος τόσο των άλλων όσο και του εαυτού. 

Εμπιστευθείτε τα παιδιά σας και τον εαυτό σας και θα σας καταπλήξουν!

Βιβλιογραφία:

1. Blizard, R. (2003). Disorganized Attachment, Development of Dissociated Self States, and a Relational Approach to Treatment. Journal of Trauma and Dissociation, 4(3), pp. 27-50

2. Herbert, M. (1998). Ψυχολογικά προβλήματα παιδικής ηλικίας. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

3. Καφέτσιος, Κ. (2005). Δεσμός, Συναίσθημα και Διαπροσωπικές Σχέσεις. Αθήνα: Τυπωθήτω.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Αντιγόνη Γαρυφαλλάκη - Ψυχολόγος

Αντιγόνη Γαρυφαλλάκη: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχολόγος (Ε.Κ.Π.Α.), Εκπαιδευτική Ψυχολόγος, MEd. Psychology of Education (University of Manchester, UK)- Εξειδίκευση στην Ειδική Αγωγή (ΕΚΠΑ- Κέντρο Έρευνας & Μελέτης Ψυχοφυσιολογίας). Εκπαίδευση στη Συστημική Οικογενειακή Θεραπεία (Ε.Δ.Α.Σ).

6939402042

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού