Πώς συμφιλιώνομαι με τα συναισθήματά μου;

Ακρόαση άρθρου......

Υπάρχουν πολλές λαϊκές ρήσεις για το πόσο αποτελεσματικές είναι κάποιες πρακτικές μας που έχουν να κάνουν με την αυθόρμητη διαχείριση των συναισθημάτων («Άντε ούρλιαξε δυνατά και θα σου περάσει!»).

Η έκφραση των συναισθημάτων γενικά θεωρείται αποδεκτή, υπό τον όρο να γίνεται μέσα σε κατάλληλες συνθήκες: να απευθυνθούμε σε κάποιον που είναι διαθέσιμος, αυτός να έχει τις ίδιες πολιτισμικές αναφορές μ' εμάς, να είναι σαφή αυτά που λέμε κ.λπ.

Έκφραση Vs Καταπίεση συναισθημάτων

Το να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας πάση θυσία δεν είναι πάντα η κατάλληλη αντίδραση. Η ένταση της έκφρασης μπορεί να φοβίσει τον άλλο, οπότε η μέθοδος αυτή ίσως να μην είναι τόσο αποτελεσματική.

Από την άλλη, η καταπίεση των συναισθημάτων δεν θεωρείται σωστή, ειδικά όταν πρόκειται για συναισθηματικές εξάρσεις μεγάλης έντασης. Δεν είναι ένα παροδικό συναίσθημα που συνδέεται με κούραση ή έλλειψη ύπνου, αλλά μάλλον ένα συναίσθημα που διαρκεί στο χρόνο, είναι συχνό και έντονο.

Σε μια τέτοια περίπτωση, το να στρέφουμε αλλού την προσοχή μας για να ξεχάσουμε τα συναισθήματά μας δεν είναι καθόλου χρήσιμο. Όσο για την απώθηση/αναστολή, τη στρατηγική της καταπίεσης των συναισθημάτων, αυτή είναι ακόμα πιο επώδυνη («Μην το σκέφτεσαι, μην ανησυχείς»).

Τα συναισθήματα επανεμφανίζονται, όπως ακριβώς συμβαίνει και όταν προσπαθούμε να αποδιώξουμε τις σκέψεις μας: πάντα ξαναγυρίζουν...

Ενημερωθείτε λεπτομερώς για το ασύγχρονο σεμινάριο Διαχείριση αρνητικών συναισθημάτων από την πλατφόρμα του PSYVERSITY

Ρυθμίζοντας τα συναισθήματά μας

Για να ρυθμίσουμε τα συναισθήματά μας, πρέπει πρώτα να καταλάβουμε καλύτερα πώς γίνεται η ενεργοποίησή τους και να αναρωτηθούμε για τη χρησιμότητά της (ναι, είναι χρήσιμο να δείξω ενοχλημένος αν κάποιος μου πατήσει το πόδι, ή να νιώθω δυσαρεστημένη αν δεν πέρασα το μάθημα).

Στη συνέχεια είναι σημαντικό να καταστρώσουμε ένα σχέδιο δράσης για να απαντήσουμε στο πρόβλημα που αυτό το συναίσθημα μας έδειξε ότι υπάρχει (τραβώ το πόδι μου ή ετοιμάζομαι καλύτερα για την επόμενη εξέταση).

Διότι, ναι, αυτό το συναίσθημα είναι έξυπνο, μας λέει κάποια πράγματα που ίσως δεν συνειδητοποιούμε. Ακόμη κι αν δεν το αφουγκραστούμε εμείς, αυτό θα προσπαθήσει να ακουστεί με κάθε τρόπο.

Το να έχουμε συναισθήματα είναι σωτήριο, και δεν υπάρχουν καλύτερα ή χειρότερα συναισθήματα.

Στην πραγματικότητα, η ευεξία μας σημαίνει ότι νιώθουμε λίγο περισσότερα θετικά απ' ό,τι αρνητικά συναισθήματα (κι αυτό μπορεί να έχει κάποια σκαμπανεβάσματα -αν και όχι σοβαρά- στη διάρκεια μιας μέρας).

Το σημαντικότερο σχετικά με τα συναισθήματα, όπως ακριβώς και με τις σκέψεις, είναι να δεχτούμε να εκτεθούμε σε αυτά, να τα κοιτάξουμε κατάματα, να τα ακούσουμε και να τα νιώσουμε.

Η πρώτη φάση προϋποθέτει να προσέξουμε ακριβώς αυτά που αισθανόμαστε στο σώμα μας. Με αυτό τον τρόπο ανοίγουμε μια πόρτα που μας επιτρέπει να εκτεθούμε και να νιώθουμε «κάπου» τα συναισθήματά μας. Αυτό το «κάπου» συχνά επανέρχεται: τα χέρια που τρέμουν, η ζέστη που ανεβαίνει από την κοιλιά προς το κεφάλι, το «μικρό ασανσέρ» μέσα στο στομάχι... Νιώστε τα συναισθήματά σας στο σώμα σας, διότι εκεί είναι πραγματικά.

Αντιμετωπίζοντάς τα σταδιακά, ακόμη και τα πιο τρομαχτικά θα πάψουν να σας φαίνονται επικίνδυνα. Θα διαπιστώσετε ότι μπορείτε «να επιζήσετε» με αυτά (ακόμη και με τα πιο δύσκολα). Αυτή η εργασία έκθεσης στα συναισθήματα μας επιτρέπει να έχουμε λιγότερο έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις. Μετά τη φάση του εντοπισμού, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε πολλούς τρόπους για να εντάξετε κάθε συναίσθημα στο ρεπερτόριό σας. Ένας από τους πλέον αποτελεσματικούς τρόπους είναι να γράφετε κάθε μέρα αυτό που νιώθετε.

Μπορείτε να προχωρήσετε ακόμη περισσότερο στη συναισθηματική σφαίρα και να εμβαθύνετε στα συναισθήματά σας.

Αποδεχτείτε τα συναισθήματά σας

Μερικοί άνθρωποι δεν δέχονται ότι μπορεί να έχουν δυσάρεστα συναισθήματα. Όταν βιώνουν αρνητικά συναισθήματα -ενοχές, σύγχυση, ντροπή- νιώθουν πραγματικό πανικό. Ίσως σκέφτονται ότι, αν αποδεχτούν τα συναισθήματά τους, δεν θα μπορέσουν να κάνουν τίποτα για να απαλλαγούν από αυτά. Αλλά αν δεν αποδεχτούμε τα συναισθήματά μας, θα είναι πολύ δύσκολο να τους δώσουμε ένα νόημα και να τα αντιμετωπίσουμε.

Χρησιμοποιήστε τα συναισθήματά σας για να γνωρίσετε τι είναι ακριβώς αυτό που έχετε ανάγκη.

Τα συναισθήματά σας περιέχουν πληροφορίες. Ο φόβος είναι πιθανό να προσπαθεί να σας στείλει ένα μήνυμα γύρω από τις ανάγκες σας, αλλά εσείς δεν τον ακούτε...

Ζήστε τα συναισθήματά σας. Για να αποδεχτείτε τα συναισθήματά σας, πρέπει να τα νιώσετε ολοκληρωτικά.

Τα περισσότερα συναισθήματα καταγράφονται στο σώμα: εντάσεις, ξέφρενοι χτύποι της καρδιάς, τρέμουλο, εφίδρωση. Νιώστε τα στο σώμα σας. Αυτό θα σας οδηγήσει στα συναισθήματά σας. Και μη σταματάτε σε ένα και μόνο συναίσθημα. Εξερευνήστε πολλά.

Χρησιμοποιήστε εικόνες για να δημιουργήσετε συναισθήματα. Όταν νιώθετε ένα συναίσθημα, προσπαθήστε να φτιάξετε μια οπτική εικόνα που να του ταιριάζει. Η οπτική απεικόνιση ενός συναισθήματος μπορεί να αλλάξει το ίδιο το συναίσθημα. Αυτή η τεχνική της «μεταγραφής σε εικόνες» έχει μεγάλη σημασία. Όταν αναπαριστάνετε με εικόνα τους συναισθηματικούς σας φόβους, τους βιώνετε και τους δίνετε αξία. Με αυτή την τεχνική μαθαίνετε επίσης να τους εξαφανίζετε. Έτσι, αυτό που φοβόμαστε περισσότερο καταλήγει να μην είναι και τόσο απειλητικό.

Αποδεχτείτε τα αντιφατικά σας συναισθήματα. Φανερώνουν σε ποιο βαθμό ο άνθρωπος είναι σύνθετο ον. Δεν είναι όλα τα πράγματα άσπρα ή μαύρα.

Αν σκέφτεστε με απόλυτους όρους, τότε είναι φυσικό να είστε ανήσυχοι και να αναμασάτε τα ίδια και τα ίδια... Μπορεί να είναι δύσκολο να αποδεχτείτε τις αντιφάσεις και την αμφισημία. Κάνοντάς το όμως θα αισθανθείτε φυσιολογικοί, όπως όλος ο κόσμος, όπως κάθε ανθρώπινο ον πάνω στη Γη, και δεν θα σας κατατρέχουν τα δυσάρεστα συναισθήματα.

Ας είστε παράλογοι! Νομίζετε ότι πρέπει να είστε πάντα λογικοί, ότι όλα πρέπει να είναι λογικά. Θεωρείτε τα συναισθήματα συγκεχυμένες και ανώριμες εκδηλώσεις. Αλλά όσο επιμένετε να είστε πάντα λογικοί, τόσο πιο απογοητευμένοι θα νιώθετε. Είναι σαν να αρνείστε ότι πεινάτε επειδή δεν είναι η ώρα να φάτε. Αν το παιδί σας ή ένας φίλος σας θέλει να κλάψει, τι κάνετε; Θα του πείτε να σταματήσει να κλαίει ή να μοιραστεί τα συναισθήματά του μ' εσάς;

Αυτή είναι η δύναμη της συναισθηματικής νοημοσύνης: να κάνουμε καλή χρήση των συναισθημάτων μας, έτσι ώστε να γίνουν -όπως η λογική- ένας καλός οδηγός για τον τρόπο που χειριζόμαστε την ύπαρξή μας και ζούμε τη ζωή μας.

Το παρόν άρθρο αποτελεί αδειοδοτημένο απόσπασμα από το βιβλίο Νίκησε το στρες που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πεδίο.