Πρακτικές συμβουλές για τη βελτίωση των δεξιοτήτων οργάνωσης

Ακρόαση άρθρου......

Η οργάνωση και ο προγραμματισμός αποτελούν βασικές δεξιότητες για ενήλικες και παιδιά κατά τη διαχείριση των απαιτήσεων της καθημερινότητας. Όσο εύστροφος και ικανός να είναι κανείς, αν δεν μπορεί να οργανώσει τις εργασίες που πρέπει να φέρει εις πέρας, η απόδοσή του θα είναι μειωμένη, η αυτοπεποίθηση και η αυτοεκτίμησή του θα είναι χαμηλές και ο κοινωνικός του περίγυρος θα είναι δυσαρεστημένος.

Οι δυσκολίες στην οργάνωση και τον προγραμματισμό οδηγούν συχνά σε αναβλητικότητα, εύκολη παραίτηση, υψηλό άγχος, ενοχές, αισθήματα ματαίωσης και απογοήτευσης, καθώς και χαμηλή αίσθηση αυτοαποτελεσματικότητας.

Οι δυσκολίες αυτές μπορεί να οφείλονται σε διάφορες αιτίες.

Σε κάποιους υπάρχει μία εγγενής δυσκολία στην αποτελεσματική οργάνωση του χρόνου τους που οφείλεται σε ελλείμματα που έχουν στην αίσθηση του χρόνου, τη διατήρηση της συγκέντρωσης της προσοχής τους ή την αναστολή των παρορμήσεών τους. Σε άλλους, ψυχοσυναισθηματικοί παράγοντες όπως το υψηλό τους άγχος ή η χαμηλή τους διάθεση παρεμποδίζουν την ικανότητά τους να οργανωθούν αποτελεσματικά. Αφού εντοπίσετε την αιτία της δικής σας δυσκολίας να οργανωθείτε, προσπαθήστε να αλλάξετε τις στρατηγικές που ακολουθούσατε έως τώρα, ώστε να διαχειρίζεστε πια πιο αποτελεσματικά τις απαιτήσεις της καθημερινότητάς σας. 

Κανένα σύστημα οργάνωσης δεν είναι εγγενώς τέλειο.

Ο καθένας μας πρέπει να διαμορφώσει για τον εαυτό του το σύστημα οργάνωσης που του ταιριάζει καλύτερα, που θα του είναι πιο εύχρηστο και βοηθητικό.

Προτού απορρίψουμε, όμως, ένα σύστημα οργάνωσης ως αναποτελεσματικό, είναι σημαντικό να το ακολουθήσουμε για ένα εύλογο χρονικό διάστημα και να μην βγάλουμε βιαστικά λανθασμένα, ίσως, συμπεράσματα. Παρακάτω ακολουθούν κάποιες πρακτικές συμβουλές για το πως μπορείτε να διαμορφώσετε ένα επιτυχημένο σύστημα οργάνωσης:

1) Χρησιμοποιείστε ημερολόγιο ή ατζέντα σε καθημερινή βάση, όπου θα σημειώνετε όλα τα ραντεβού και τις υποχρεώσεις σας. Το ημερολόγιο αυτό μπορεί να είναι έντυπο ή ηλεκτρονικό (π.χ. κάποια ανάλογη εφαρμογή στο κινητό σας τηλέφωνο).

2) Διαμορφώστε μία κύρια λίστα υποχρεώσεων, στην οποία τοποθετείστε όλες τις εργασίες που πρέπει να εκπληρώσετε την τρέχουσα περίοδο. Εάν κάτι δεν ολοκληρωθεί, δεν πρέπει να το σβήσετε από τη λίστα σας.

3) Διαμορφώστε μία ημερήσια λίστα εργασιών. Στη λίστα αυτή θα συμπεριλάβετε πράγματα που πρέπει να εκπληρώσετε την τρέχουσα ημέρα. Εάν κάτι από την ημερήσια λίστα δεν πραγματοποιηθεί, θα πρέπει να το επαναπρογραμματίσετε για την επόμενη ημέρα.

4) Στην περίπτωση που έχετε να φέρετε εις πέρας πολλαπλές εργασίες, χρησιμοποιείστε την «αξιολόγηση Α-Β-Γ» προκειμένου να θέσετε προτεραιότητες. Αφού έχετε διαμορφώσει την κύρια και την ημερήσια λίστα εργασιών, αξιολογείστε κάθε μία από αυτές με Α, Β ή Γ ανάλογα με το βαθμό προτεραιότητάς που έχουν (όπου Α αυτές που πρέπει να γίνουν πρώτα, Β αυτές που πρέπει να κάνετε αφού ολοκληρώσετε τις «Α» και Γ αυτές που δεν επείγουν και μπορούν να πραγματοποιηθούν τελευταίες, αφού τελειώσετε με τις «Α» και τις «Β»). Δεν πρέπει να αξιολογήσετε με Α περισσότερες από 3-4 εργασίες, ώστε να μπορείτε να τις πραγματοποιήσετε. Επίσης, εάν οι «Α» εργασίες δεν ολοκληρωθούν, δεν πρέπει να προχωρήσετε στις «Β», κ.ο.κ.

5) Διαιρέστε τις σύνθετες εργασίες σε μικρότερα κομμάτια.

Όταν μία εργασία είναι πολύπλοκη, πραγματοποιείστε την τμηματικά ακολουθώντας τα εξής βήματα:

• χωρίστε την εργασία αυτή στα επιμέρους βήματα που πρέπει να γίνουν προκειμένου να ολοκληρωθεί,
• βεβαιωθείτε ότι το κάθε βήμα είναι ρεαλιστικό και ότι μπορεί να εφαρμοστεί,
• προσθέστε το κάθε βήμα στην κύρια και την ημερήσια λίστα υποχρεώσεών σας και
• εφαρμόστε ένα-ένα τα βήματα.

6) Χρησιμοποιείστε την τεχνική των 5-βημάτων για την επίλυση των προβλημάτων:

Όταν αντιμετωπίζετε κάποιο πρόβλημα και δυσκολεύεστε στην επίλυσή του, ακολουθήστε τα εξής βήματα:

• περιγράψτε με σαφήνεια ποιο ακριβώς είναι το πρόβλημα που αντιμετωπίζετε,
• διαμορφώστε μία λίστα με όλες τις εναλλακτικές λύσεις, συμπεριλαμβανομένου και αυτών που εκ πρώτης όψεως σας φαίνονται αδύνατες ή ακατάλληλες,
• αξιολογείστε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα κάθε λύσης,
• επιλέξτε την κατάλληλη λύση και εφαρμόστε την και
• αξιολογείστε το αποτέλεσμα. Αν το πρόβλημά σας επιλύθηκε, επιβραβεύστε τον εαυτό σας γι’ αυτό και, αν όχι, επιστρέψτε στο τέταρτο βήμα και επαναλάβετε την ίδια διαδικασία.

Ανεξάρτητα από το ποια από τις παραπάνω τεχνικές θα ακολουθήσετε, ΜΗΝ ΑΜΕΛΗΣΕΤΕ να επιβραβεύσετε τον εαυτό σας για την προσπάθεια που κάνατε! Θέστε ρεαλιστικούς στόχους! Κάθε αρχή και δύσκολη!

Είναι σημαντικό να είστε προσγειωμένοι ότι καμία τεχνική δεν επιφέρει ριζικές αλλαγές αυτόματα. Αν επιδείξετε, όμως, επιμονή και συνεχίσετε να προσπαθείτε, ο στόχος σας θα επιτευχθεί, τουλάχιστον σε μεγάλο βαθμό. Χωρίς επιμονή και προσπάθεια, τίποτα δεν θα διορθωθεί από μόνο του!

Βιβλιογραφία: 

Safren, S.A, Sprich, S.E., Perlman, C.A., & Otto, M.W. (2017). Mastering your Adult ADHD. A Cognitive-Behavioral Treatment Program, 2hd ed. Therapist Guide. Oxford University Press: Canada.