Αντικαταθλιπτικά Φάρμακα, πλήρης οδηγός

Ακρόαση άρθρου......

Tα αντικαταθλιπτικά φάρμακα περιλαμβάνουν κυρίως τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (αμιτριπτυλίνη, νορτριπτυλίνη, ιμιπραμίνη, χλωριμιπραμίνη, δοξεπίνη), τα τετρακυκλικά αντικαταθλιπτικά (μιανσερίνη, μαπροτιλίνη), τους αναστολείς της μονοαμινοξειδάσης (MAO), τους εκλεκτικούς αναστολείς της επαναπρόσληψης σεροτονίνης (φλουοξετίνη, φλουβοξαμίνη, σιταλοπράμη, παροξετίνη), τους αναστολείς της επαναπρόσληψης σεροτονίνης και νοραδρεναλίνης (βενλαφαξίνη), τα νοραδρενεργικά και ειδικά σεροτονινεργικά (μιρταζαπίνη) και άλλα (τραζοδόνη, νεφαζοδόνη).

Ενδείξεις Αντικαταθλιπτικών Φαρμάκων

Eκτός από την κατάθλιψη, ορισμένα αντικαταθλιπτικά είναι αποτελεσματικά και στη διαταραχή πανικού με ή χωρίς αγοραφοβία, στην ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (η κλομιπραμίνη και οι εκλεκτικοί σεροτονινεργικοί αναστολείς) καθώς και σε άλλες καταστάσεις, όπως νυκτερινή ενουρήση, βουλιμία, επώδυνα σύνδρομα κ.ά. Λιγότερο αποτελεσματικά είναι στη χρόνια κατάθλιψη (δυσθυμία) και στις διαταραχές προσαρμογής με καταθλιπτική διάθεση.

H κύρια ένδειξη των αντικαταθλιπτικών είναι η μείζων κατάθλιψη, μονοπολική ή διπολική. Στην παραληρητική μορφή απαιτείται ταυτόχρονη χορήγηση αντιψυχωσικού, ενώ η άτυπη κατάθλιψη ανταποκρίνεται καλύτερα στη θεραπεία με αναστολείς της MAO.

Tα αντικαταθλιπτικά είναι αποτελεσματικά σε ποσοστό 70-80% των περιπτώσεων με μείζονα κατάθλιψη. Στο υπόλοιπο ποσοστό, το αντικαταθλιπτικό τους αποτέλεσμα μπορεί να ενισχυθεί με προσθήκη αλάτων λιθίου, καρβαμαζεπίνης, τριιωδοθυρονίνης (T3)

Συχνή αιτία αποτυχίας της αντικαταθλιπτικής θεραπείας είναι η ανεπαρκής δοσολογία και ο ανεπαρκής χρόνος θεραπείας.

Kατά τη χορήγηση της αντικαταθλιπτικής θεραπείας ο ασθενής θα πρέπει να ενημερώνεται και να εφησυχάζεται για τις αναμενόμενες ανεπιθύμητες ενέργειες, που μπορεί να είναι ενοχλητικές, ιδίως στην αρχή της θεραπείας, καθώς και για τον απαιτούμενο χρόνο εμφάνισης θεραπευτικού αποτελέσματος (2-4 εβδομάδες).

Κίνδυνοι κατά τη χορήγηση τρικυκλικών σε ασθενείς

Aπαιτείται προσοχή όταν χορηγούνται τρικυκλικά σε ασθενείς με κίνδυνο αυτοκτονίας, λόγω καρδιοτοξικότητας, όταν ληφθούν σε μεγάλες δόσεις. Oρισμένα αντικαταθλιπτικά που στερούνται ή έχουν ελαφρές αντιχολινεργικές ιδιότητες είναι περισσότερο ασφαλή (τραζοδόνη, μιανσερίνη) καθώς και τα νεώτερα αντικαταθλιπτικά, όπως οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης, οι αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης και νοραδρεναλίνης κ.ά. δεν παρουσιάζουν σημαντική τοξικότητα. Πρέπει να γίνεται προσεκτική εκτίμηση για το ενδεχόμενο κινδύνου απόπειρας αυτοκτονίας, τόσο στην αρχή όσο και στην πορεία της θεραπείας.

Mετά την υποχώρηση της καταθλιπτικής συμπτωματολογίας η θεραπεία θα πρέπει να συνεχίζεται τουλάχιστον για 4-6 μήνες στην ίδια δοσολογία, και σε μειωμένη δόση συντήρησης για ακόμη 6 εως 12 μήνες ή και μακροχρονιότερα ενώ στην περιοδική κατάθλιψη με συχνές υποτροπές η θεραπεία συντήρησης θα πρέπει να συνεχίζεται για 5 περίπου χρόνια.

Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα χρησιμοποιούνται και στη θεραπεία των αγχωδών διαταραχών και ιδιαίτερα της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής, της διαταραχής πανικού και της γενικευμένης αγχώδους διαταραχής. Επίσης χρησιμοποιούνται στη θεραπεία της ψυχογενούς βουλιμίας.

Ανεπιθύμητες ενέργειες των αντικαταθλιπτικών φαρμάκων

Μερικές από τις πιο σημαντικές παρενέργειες που προκαλούν τα κλασικά αντικαταθλιπτικά είναι ξηροστομία, στεγνά μάτια, καρδιακές αρρυθμίες, κούραση, ατονία, υπνηλία, νευρικότητα, μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας, δυσλειτουργία στύσης και εκσπερμάτισης καθώς και μείωση της συγκέντρωσης.

Γενικότερα η συγκεκριμένη κατηγορία φαρμάκων θεωρείται κατασταλτική για τον οργανισμό γι' αυτό το λόγο συστήνεται η λήψη τους τις βράδυνες ώρες πριν τον ύπνο.
Τα νεότερα αντικαταθλιπτικά προκαλούν άγχος, αϋπνία, μείωση της όρεξης, ανεσταλμένο οργασμό, καθυστέρηση εκσπερμάτισης, ανοργασμία, μειωμένη ερωτική επιθυμία.

Ευαίσθητες κατηγορίες στη χρήση αντικαταθλιπτικών

Οι ηλικίες άνω των 65 ετών
Γυναίκες σε περίοδο εγκυμοσύνης
Έφηβοι και νέοι
Άνθρωποι με διπολική διαταραχή

Στερητικά Συμπτώματα από τη χρήση αντικαταθλιπτικων

Τα αντικαταθλιπτικά χάπια επειδή είναι γνωστό ότι προκαλούν εξάρτηση ψυχολογική κι όχι σωματικό εθισμό, είναι πολύ σημαντικό να μειώνεται σταδιακά η δοσολογία τους και πάντα με τη σύσταση του θεράποντος ιατρού συνήθως ψυχιάτρου.

Δραστική Ουσία - Εμπορικές Ονομασίες

• citalopram:  Acelopram, A-Depress-Therapy, Atinorm, Belmazol, Bivien, Celius, Citalopram, Citaloprol, Ecloram, Entact, Erlicon, Exenadil, Goldamit, Kylipram, Lodeprem, Lopracil, Lopraxer, Loptar, Malicon, Pralotam, Pramital, Prefucet, Pricital, Renevil, Ropramin, Selon, Seproc, Seretover, Seropram, Tasonade, Unstress, Varom, Verus, Vesema, Xadorek, Zanipram, Zeclidid
• clomipramine: Anafranil
• venlafaxine: Deprevix, Efexor, Memomax-S, Tudor, Ven-Fax, Xadevil, Arvivax
• moclobemide: Aurorix
• mirtazapine: Azapin, Depreram, Mirtazapine, Remeron
• amitriptyline: Stelminal, Maxivalet, Minitran, Saroten
• fluoxetine: Sofelin, Stephadilat-S, Stressless, Thiramil, Zinovat, Dagrilan, Dinalexin, Exostrept, Flonital, Fluocalm, Fluoxetine, Fokeston, Fluxadir, Hapilux, Orthon, Sartuzin, Sofelin