Ο ρόλος της δραματοθεραπείας στην επεξεργασία του τραύματος στον πρωταρχικό δεσμό

Ακρόαση άρθρου......

Τι σημαίνει τραύμα στον πρωταρχικό δεσμό:  Η λέξη «τραύμα» προέρχεται από το αρχαίο ρήμα τιτρώσκω που σημαίνει διατρυπώ και φανερώνει μια κάκωση-σημάδι που προέρχεται από εξωτερική βία και διαρρηγνύει το προστατευτικό σύστημα του ψυχισμού, προκαλώντας ένα ρήγμα και μια ασυνέχεια τόσο στην ψυχή όσο και στο σώμα.

Η πρώιμη έκθεση του παιδιού σε τραυματικά γεγονότα κατά την διάρκεια δόμησης του ψυχισμού επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις στην ενήλικη ζωή-απομόνωση, απόσυρση από την κοινωνική ζωή, κατάθλιψη, απώλεια της αίσθησης ελέγχου και της εμπιστοσύνης, ψυχωσική συνδρομή, αγχώδεις διαταραχές.

Ο Winnicott (2003) υποστηρίζει πως ένα βρέφος δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την μητρική φροντίδα. Αρχικά το βρέφος και η μητρική φροντίδα αποτελούν μια μονάδα. Το βρέφος μαθαίνει να αντιλαμβάνεται, να ορίζει και να ελέγχει το περιβάλλον και τον εαυτό του μέσα από την μητέρα του. Το αδύναμο βρεφικό εγώ υποστηρίζεται από το μητρικό εγώ έτσι ώστε από μια φάση απόλυτης εξάρτησης και συγχώνευσης με την μητέρα να οδηγηθεί σε μια φάση ανεξαρτησίας και ψυχικής απαρτίωσης.

Η ψυχική απαρτίωση συνίσταται στον διαχωρισμό του «εγώ» και του «μη-εγώ»,χρησιμοποιώντας το δέρμα ως όριο και την «ενοίκηση»/εδραίωση της ψυχής στο σώμα και επιτυγχάνεται μέσω της σταθερής μητρικής φροντίδας.

Η ικανοποιητική μητρική φροντίδα ξεκινά με την φάση του κρατήματος- που σχετίζεται με την παροχή σταθερής φροντίδας, ασφάλειας και προστασίας καθώς και ικανοποίηση των αναγκών του μωρού μέσω της ενσυναίσθησης, του χειρισμού- που αφορά σε ένα αρκετά καλό, ενεργό και προσαρμοσμένο στις ανάγκες του μωρού περιβάλλον, του καθρεφτίσματος –μέσα από το βλέμμα της μητέρας το μωρό αναγνωρίζει τον εαυτό και την ύπαρξη του, της παρουσίασης αντικειμένων – η μητέρα παρουσιάζει τα αντικείμενα με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να ενισχύει την ψευδαίσθηση της παντοδυναμίας του μωρού ,το οποίο θεωρεί ότι δημιουργεί αυτό που έχει ανάγκη και της σταδιακής περιβαλλοντικής αποτυχίας να ικανοποιηθούν οι ανάγκες του μωρού.

Η μη- αποτελεσματική μητρική φροντίδα και η αδυναμία της μητέρας να επεξεργαστεί και να κωδικοποιήσει τις αποτυχίες της στο βρέφος δημιουργούν ασυνέχειες και τραύματα στην εικόνα του σώματος του, η οποία φανερώνει το σύνολο των συγκινησιακών εμπειριών του ατόμου, των διαπροσωπικών σχέσεων του και κυριότερα την πρωταρχική σχέση, μέσα από την ικανοποίηση των εκάστοτε ερωτογενών ζωνών.

Τα οφέλη της δραματοθεραπευτικής προσέγγισης

Το σώμα στο θέατρο όσο και στην δραματοθεραπεία έχει κυρίαρχη θέση, καθώς αποτελεί το μέσο της επικοινωνίας του ατόμου με τους άλλους, είναι σύμφυτο με την ταυτότητα του ατόμου καθώς ο εαυτός γίνεται αντιληπτός μέσα από το σώμα και συνδέει την εσωτερική και την εξωτερική πραγματικότητα του.

Η δραματοθεραπεία επικεντρώνεται στην χρήση του δραματικού σώματος -το σώμα που συμμετέχει στην δραματική πράξη και συνδυάζει την φαντασία με την πραγματικότητα ως μέσο αλλαγής και μεταμόρφωσης του ατόμου (Jones,2003).

Αρχικά, επικεντρώνεται στην ανάπτυξη του δυνητικού σώματος του θεραπευόμενου έτσι ώστε να «κατοικήσει» στο σώμα του, ανακαλύπτοντας τις ικανότητες του και τον τρόπο να επικοινωνεί μέσω αυτού.

Σε ένα δεύτερο επίπεδο μέσω της δραματοθεραπευτικής διαδικασίας και της εμπλοκής του ατόμου σε δράσεις επιδιώκεται η μεταμόρφωση του σώματος μέσω της υιοθέτησης και υπόδυσης διαφορετικών χαρακτήρων και ρόλων και διευρύνοντας το ρεπερτόριο του και στην ζωή του(σύνδεση ζωής και δράματος).

Τέλος, η δυνατότητα που παρέχεται στον θεραπευόμενο να αλλάζει και να υποδύεται διαφορετικούς χαρακτήρες σε συνδυασμό με την έννοια της απόστασης τον βοηθά να ανακαλύψει πτυχές του εαυτού που δεν γνώριζε και τραύματα που σχετίζονται με την πρώιμη ηλικία.

Η ανακάλυψη του τραύματος μέσω της δραματοθεραπευτικής διεργασίας οδηγεί στην επεξεργασία και στην αποδοχή του και σε μια εκ νέου σχέση με το σώμα αρά και με τον εαυτό.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Dolto, F.(2011).Η ασυνείδητη εικόνα σώματος. Αθήνα:Εστία
2. Jones, P.(2003).Δραματοθεραπεία, το θέατρο ως τρόπο ζωής και θεραπείας. Αθήνα:Ελληνικά Γράμματα
3. Winnicot, D.W.(2000).Το παιδί, το παιχνίδι και η πραγματικότητα. Αθήνα:Καστανιώτη
4. Winnicot,D.W.(2001). Το παιδί, η οικογένεια και ο εξωτερικός του κόσμος. Αθήνα:Καστανιώτη
5. Winnicot ,D.W.(2003).Διαδικασίες ωρίμανσης και διευκολυντικό περιβάλλον.   Αθήνα:Ελληνικά Γράμματα
6. Winnicot, D.W. (2010).Φόβος κατάρρευσης. Αθήνα:Άγρα