Ανθρώπινες Σχέσεις: Το κλειδί της ευτυχίας

Ακρόαση άρθρου......

Τι είναι η ευτυχία και πώς μπορεί κανείς να την κατακτήσει;
Αυτό είναι ένα ερώτημα που απασχολούν τον άνθρωπο και τις ανθρωπιστικές επιστήμες από τα πολύ αρχικά στάδια της εξέλιξής τους. Σήμερα, μας κατακλύζουν καθημερινά χιλιάδες πληροφορίες, διαφημίσεις και tips που διατείνονται ότι θα μας φέρουν πιο κοντά στην πραγματική ευτυχία.

Ασχολείται η επιστήμη με την ευτυχία; 

Τα τελευταία 20 χρόνια στην επιστήμη της ψυχολογίας έχει εμφανιστεί ένα δυναμικά αναπτυσσόμενο θεωρητικό και ερευνητικό ρεύμα, αυτό της θετικής ψυχολογίας. Οι κύριοι εμπνευστές του, όπως ο M. Seligman και η B. Fredrickson, στόχευαν στο να μετακινήσουν λίγο το ενδιαφέρον των ψυχολόγων από τα αρνητικά συναισθήματα και τα προβλήματα στις ικανότητες των ανθρώπων αλλά και σε όλα αυτά που τους κάνουν να αισθάνονται καλά, να προοδεύουν, να ανθίζουν.  

Τι μας κάνει τελικά ευτυχισμένους;

Συσσωρευτικά ερευνητικά ευρήματα προερχόμενα από ποικίλες μελέτες τείνουν να προσδιορίσουν 7 παράγοντες που φαίνεται να συσχετίζονται άμεσα με το κατά πόσο αισθάνεται κάποιος ευτυχισμένος:

Το πρώτο είναι οι ανθρώπινες σχέσεις, ακολουθούν οι πράξεις καλοσύνης, η άσκηση και η σωματική ευεξία, η ροή, το νόημα της ζωής και η πνευματικότητα,  οι αρετές και οι δυνάμεις και φυσικά ένας θετικός τρόπος αντιμετώπισης του κόσμου που περιλαμβάνει αισιοδοξία, ευγνωμοσύνη και αυτό – επίγνωση.

Όλα αυτά όμως φαντάζουν λίγο γενικά και ίσως περισσότερο ιδανικά παρά κάτι που μπορούμε να εφαρμόσουμε στην καθημερινή μας ζωή. Γι αυτό, ας κουβεντιάσουμε λίγο πιο συγκεκριμένα το καλό που μας κάνουν οι ανθρώπινες σχέσεις.

Πώς οι ανθρώπινες σχέσεις επηρεάζουν το πόσο ευτυχισμένοι αισθανόμαστε;

Η επιστημονική έρευνα γύρω από αυτό το θέμα μετράει περίπου 15 χρόνια με τα πρώτα ευρήματα να προέρχονται από μία μελέτη των Ed Diener και Martin Seligman. Οι δύο αυτοί πρωτοπόροι της θετικής ψυχολογίας διεξήγαγαν το 2002 μία έρευνα στους φοιτητές του Πανεπιστημίου του Illinois όπου μελετούσαν την προσωπική ευτυχία του καθένα. Στη συνέχεια, επέλεξαν το 10%  του συνολικού δείγματος που είχε συγκεντρώσει τις υψηλότερες βαθμολογίες και μελέτησαν ενδελεχώς διάφορες πλευρές της ζωής τους. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, οι φοιτητές, που δήλωναν πολύ ευτυχισμένοι και παρουσίαζαν τα λιγότερα συμπτώματα κατάθλιψης, ήταν αυτοί που είχαν ισχυρούς δεσμούς με τους φίλους και την οικογένειά τους και αφιέρωναν συστηματικά χρόνο σε αυτούς (Diener  & Seligman, 2002).

Σε μία άλλη παλαιότερη έρευνα, οι συμμετέχοντες ρωτήθηκαν σε τυχαίες περιστάσεις για τη διάθεσή τους. Βρέθηκε ότι ήταν πιο ευτυχισμένοι όταν βρίσκονταν με φίλους, όταν ήταν με μέλη της οικογένειας τους και λιγότερο όταν ήταν μόνοι  (Larson, Mannell, & Zuzanek, 1986). 

Έχει σημασία ή ποιότητα της σχέσης;

Φυσικά! Ποικίλα ερευνητικά ευρήματα δείχνουν ότι οι κοντινές σχέσεις είναι αυτές που κάνουν τη διαφορά. Σε μια μελέτη αναφορικά με την ποιότητα των σχέσεων, βρέθηκε ότι οι άνθρωποι χρειάζονται μία μόνο κοντινή σχέση προκειμένου να μην αισθάνονται μόνοι. Ωστόσο, για να δημιουργήσει κανείς μία κοντινή σχέση είναι απαραίτητο να αποκαλύπτει σταδιακά τον εαυτό του όλο και περισσότερο και να δείχνει τη διάθεση να μοιραστεί μυστικά και άλλα προσωπικά θέματα.  Αν αυτά τα στοιχεία απουσιάζουν τα άτομα δηλώνουν ότι αισθάνονται μοναξιά παρόλο που βρίσκονται μέσα σε σχέση (Jackson, Soderlind & Weiss, 2000. Horesh & Apter, 2006).

Μία παρόμοια έρευνα βρήκε ότι μερικοί φοιτητές που είχαν φίλους με τους οποίους περνούσαν αρκετό κοινό χρόνο, αισθάνονταν παρόλα αυτά μοναξιά.  Αυτό, βρέθηκε να σχετίζεται με την τάση τους να κουβεντιάζουν για απρόσωπα ζητήματα, όπως η μουσική και τα αθλητικά, αντί να μοιράζονται εμπειρίες της ζωής και της καθημερινότητάς τους. Τέλος, έχει φανεί ότι σημαντικό ρόλο στην ευτυχία που αισθάνεται κάποιος και στο πόσο ικανοποιημένος είναι από τη ζωή του παίζει τόσο το κοινωνικό δίκτυο στην εργασία όσο και μια καλή συζυγική σχέση (Ruesch et al. 2004).

Η ικανότητα να ακούμε με προσοχή και αποκρινόμαστε με τρόπο ενθαρρυντικό (Ενεργή – Δημιουργική Απόκριση / Active-Constructive Responding) είναι ο  πιο αποτελεσματικός τρόπος για να καλλιεργήσουμε θετικά συναισθήματα και  να κάνουμε τις σχέσεις μας πιο βαθιές και πιο κοντινές (Niederkrotenthaler, Gould, et al, 2016).

Για ποιους άλλους λόγους είναι σημαντικές οι ανθρώπινες σχέσεις και η κοινωνική υποστήριξη;

Η ευτυχία δεν προέρχεται μόνο από την κοινωνική υποστήριξη, ωστόσο η ύπαρξη κοινωνικής στήριξης έχει πολλαπλά οφέλη (Brown et al. 2003). Σε μία έρευνα μελετήθηκε το πώς η παρουσία κοινωνικής υποστήριξης επηρεάζει την ποιότητα ζωής και τη θνησιμότητα. Βρέθηκε ότι όσο περισσότερο κοινωνική στήριξη είχε κάποιος τόσο μειώνονταν οι δείκτες θνησιμότητας. Επίσης, φαίνεται ότι όταν οι άνθρωποι βιώνουν κοινωνικό αποκλεισμό και μοναξιά αυξάνεται η καταθλιπτική τους διάθεση και μειώνεται η αίσθηση τους ότι ζουν μία ζωή με νόημα (Stillman et al 2009).

Κάντε φίλους, λοιπόν, επενδύστε χρόνο στους κοντινούς σας ανθρώπους, μιλήστε γι αυτά που σας προβληματίζουν, σας απασχολούν αλλά και σας ευχαριστούν, προσκαλέστε τους άλλους να κάνουν το ίδιο και παραμείνετε ανοιχτοί για να αγκαλιάσετε κάθε «άνοιγμα». Έτσι, κάνετε  ένα βήμα πιο κοντά στους ανθρώπους και κάθε τέτοιο βήμα σας φέρνει πιο κοντά σε μία ευτυχισμένη και γεμάτη νόημα ζωή.

Βιβλιογραφία
1. Brown, S., Nesse,R.,  Vinokur, A. &  Smith, D. (2003). PROVIDING SOCIAL SUPPORT MAY BE MORE BENEFICIAL THAN RECEIVING IT: Results From a Prospective Study of Mortality. Psychological Science, 14, 320 -327.
2. Diener, E. & Seligman, M. (2002). Very Happy People. Psychological Science, 13: 1, 81 – 84.
3. Horesh, N., & Apter, A. (2006). Self-disclosure, depression, anxiety, and suicidal behavior in adolescent psychiatric inpatients. Crisis: The Journal of Crisis Intervention and Suicide Prevention, 27(2), 66-71.
4. Larson, R., Mannell, R., & Zuzanek, J. (1986). Daily well-being of older adults with friends and family. Psychology and Aging, 1(2), 117-126.
5. Jackson, T., Soderlind, A. & Weiss, K. (2000). Personality traits and quality of relationships as predictors of future loneliness among American college students. Social Behavior & Personality, 28, 463-470.
6. Niederkrotenthaler, T., Gould , M., Sonneck, G.,  Stack, S. & Till, B. (2016). Predictors of psychological improvement on non-professional suicide message boards: content analysis. Psychological Medicine, 46, 3429–3442.
7. Ruesch, J. (1965) Psychotherapy for the Well and Psychotherapy for the III. Psychotherapy Psychosomatic, 13, 68-81.
8. Stillman, T. F., Baumeister, R. F., Lambert, M. N., Crescioni, A. W., DeWall, C. N., & Fincham, F. D. (2009) Alone and without purpose: Life loses meaning following social exclusion. Journal of Experimental Psychology, 45, 686-694

Πηγή: pursuit-of-happiness.org 

Διαβάστε ακόμη το σχετικό άρθρο: Η επιστημονική αναζήτηση της ευτυχίας