Ψυχολογία. Η εξέλιξη της επιστήμης σήμερα, οι κλάδοι της Ψυχολογίας

Ακρόαση άρθρου......

Η σύγχρονη ψυχολογία ως επιστήμη, θα μπορούσε να οριστεί ως "η πολύπλευρη μελέτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς και αναζήτησης των αιτιών της".

Ο επιστημονικός όρος ψυχολογία είναι σύνθετος και προέρχεται από τις λέξεις "ψυχή" και "λόγος", δηλαδή, "μελέτη της ψυχής". Οι αναφορές που υπάρχουν, δείχνουν πως πρωτοχρησιμοποιήθηκε ως όρος, περίπου το 1300-1500, από τους Μελάγχθων και Γεώργιο Πλήθωνα.

Ως τίτλο βιβλίου, συναντούμε πρώτη φορά τον όρο ψυχολογία (Psychologia), το 1590, από τον Rudolf Goclenius και 2 χρόνια αργότερα, στο Psychologia Anthropologica, από τον Otto Casmann.

Η Ψυχολογία κατά τους αρχαίους χρόνους

Σε πιο παλιά χρόνια, η Ψυχολογία αποτελούσε μέρος της φιλοσοφίας. Στην αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία, συναντούμε τις πρώτες απόπειρες για την κατανόηση του ανθρώπου. Ο Πλάτωνας, θεωρούσε την ψυχή "Θεϊκή και αυθύπαρκτη" και τη διέκρινε σε τρία μέρη: επιθυμητικό, λογιστικό, θυμοειδές (Ο άνθρωπος επιθυμεί, λογίζεται, αισθάνεται).

Ο Αριστοτέλης -που κατά πολλούς θεωρείται ο πατέρας της επιστήμης της Ψυχολογίας- έγραψε το βιβλίο "περί ψυχής" και σε αντίθεση με τον Πλάτωνα, συσχέτιζε την ψυχή με ότι ονομάζουμε ζωή, δίνοντας μια βιολογική ερμηνεία στην έννοια της ψυχής. Απέρριψε τη διάκριση της ψυχής σε τρία μέρη και έδωσε έναν ιδιαίτερα εμπειρικό χαρακτήρα στην θεώρηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς, με βάση την παρατήρηση και τη σύγκριση.

Η εξέλιξη της επιστήμης της Ψυχολογίας

Τον περασμένο αιώνα, θετικοί επιστήμονες όπως ο Fehner και ο Wundt ήταν αυτοί οι οποίοι προσπάθησαν με πειράματα να εξηγήσουν διάφορα ψυχολογικά φαινόμενα.

Μάλιστα, το 1879, ο φυσιολόγος Wundt ίδρυσε το πρώτο εργαστήριο Ψυχολογίας στη Λειψία και καθιερώθηκε ως ο θεμελιωτής της Πειραματικής Ψυχολογίας. Οι μαθητές του, γρήγορα διέδωσαν τη μέθοδο έρευνας του Wundt. Λίγο αργότερα, ο Wundt παρουσίασε και το δεκάτομο έργο του" Η Ψυχολογία των λαών".

Ήταν η εποχή που ουσιαστικά η ψυχολογία άρχισε να αυτονομείται ως επιστήμη και να διαχωρίζεται οριστικά από την φιλοσοφία.

Νέα ώθηση στην επιστήμη, έδωσαν εκείνη την εποχή και οι έρευνες του Sigmund Freud, ο οποίος εισήγαγε την έννοια του υποσυνείδητου, ξεχασμένων δηλαδή γεγονότων και εμπειριών που επιδρούν στο εδώ και τώρα, στη συμπεριφορά του ατόμου.

Ο Freud υπήρξε ο θεμελιωτής της Ψυχανάλυσης. Με το έργο του -το οποίο άσκησε τεράστια επιρροή στην επιστήμη της ψυχολογίας μέχρι σήμερα- επεδίωξε να απελευθερώσει το άτομο από τα ταμπού του και να του δώσει τη δυνατότητα να απαλλαγεί από προβληματικές ψυχολογικές καταστάσεις.

Την ίδια εποχή, πειράματα σε Αμερική και Ρωσία, δίνουν νέες διαστάσεις στην Ψυχολογία. Ο Pavlof ανακαλύπτει τα εξαρτημένα αντανακλαστικά, ο Watson μελετά την ανθρώπινη συμπεριφορά, επιχειρώντας να την κατανοήσει με όρους αντικειμενικότητας ενώ ο Kelher, σε πειράματα που πραγματοποιεί με χιμπατζήδες, επισημαίνει τον ρόλο της νοημοσύνης καθώς και την επεξεργασία των ερεθισμάτων του περιβάλλοντος στη συμπεριφορά (Μορφολογική Ψυχολογία).

Ο Lewin μελετά την επίδραση των κοινωνικών παραγόντων στην ανθρώπινη συμπεριφορά και ο Piajet αναλύει τις εξελικτικές νοητικές διεργασίες. 

Αναφέραμε επιγραμματικά επιστήμονες που καθόρισαν σημαντικά την εξέλιξη της επιστήμης της ψυχολογίας. Με την συμβολή τους, η ψυχολογία άρχισε πια να εδραιώνεται ως αυτόνομη επιστήμη αλλά και ως επάγγελμα. Μέσα στην αυτονομία της, άρχισε σιγά-σιγά να τοποθετείται στο μέσο του άξονα των κοινωνικών και των βιολογικών επιστημών. 

Οι Ψυχολόγοι ωστόσο δεν είναι στο σύνολο τους σύμφωνοι με το αντικείμενο της επιστήμης της ψυχολογίας. Οι συμπεριφοριστές για παράδειγμα, αποδέχονται μόνο την εξωτερική συμπεριφορά ως το αντικείμενο της ψυχολογίας ενώ άλλες σχολές, δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στον βιολογικό παράγοντα.

Σύμφωνα με τον Benecsh, "η ψυχολογία εκτείνεται σε μια απέραντη περιοχή από τα ηλεκτροχημικά στοιχεία μέχρι τα μη υλικά σημασιολογικά πρότυπα του πνευματικού μας κόσμου".

Η Επιστήμη της Ψυχολογίας σήμερα

Σε αντίθεση λοιπόν με την παλαιότερη θεώρηση της Ψυχολογίας ως μέρος της Φιλοσοφίας, η Ψυχολογία σήμερα είναι όχι μόνο αυτόνομη, αλλά συνδέεται με επιστήμες όπως η Φυσιολογία, η Βιολογία, η Εθολογία, η Ιατρική και η Κοινωνιολογία και αποτελεί ένα γνωστικό τομέα που λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος μεταξύ όλων αυτών των βιολογικών και των κοινωνικών επιστημών.

Ως επιστήμη, μεθοδολογικά, στηρίζεται σε δύο άξονες: στην εμπειρική παρατήρηση και στο πείραμα.

Οι τομείς του γνωστικού αντικειμένου της, σύμφωνα με την πιο πρόσφατα ταξινόμηση της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας είναι οι παρακάτω:

Γνωστική ψυχολογία

Το γιγνώσκειν είναι ο γενικός όρος που δίνουμε στις νοητικές δραστηριότητες, όπως η μνήμη, ο σχηματισμός εννοιών, η χρήση της γλώσσας ή η προσοχή. Κατά τα πρώτα χρόνια της ύπαρξής της, η ψυχολογία οριζόταν ως η μελέτη του νου, και οι πρώτοι ερευνητές, όπως ο Wilhelm Wundt (1862), μελέτησαν νοητικά χαρακτηριστικά όπως η μνήμη, η προσοχή και η λειτουργία της σκέψης.

Η γνωστική ψυχολογία έχει πολλές όψεις. Ορισμένες από τις κύριες περιοχές της είναι η αντίληψη, η αναπαράσταση, η μνήμη και η γλώσσα.

Η μελέτη της αντίληψης είναι η εξέταση του πώς ερμηνεύονται και κατανοούνται οι πληροφορίες που προσλαμβάνονται μέσω των αισθήσεων. Αυτό περιλαμβάνει την αποκωδικοποίηση από τον εγκέφαλο και τη νοηματοδότηση των πληροφοριών που προσλαμβάνονται, έτσι ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν και/ή να αποθηκευτούν.

Η αναπαράσταση αναφέρεται στον τρόπο κωδικοποίησης των πληροφοριών που χρησιμοποιούνται στις νοητικές διεργασίες. Παραδείγματος χάρη, είναι απίθανο να σκέφτεστε το γείτονα της διπλανής πόρτας χρησιμοποιώντας νοερώς αυτές τις λέξεις. Στην πραγματικότητα θα έχετε κάποιο είδος στιγμιαίας νοερής εικόνας, η οποία τον αναπαριστά με τέτοιο τρόπο που γνωρίζετε επακριβώς τι εννοείτε.

Όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά τι είναι η μνήμη: το πώς αποθηκεύουμε πληροφορίες και τις αναπλάθουμε αργότερα. Μεγάλος μέρος της ψυχολογικής έρευνας στη μνήμη έχει προσφέρει συγκεκριμένα και σαφή δεδομένα για τις συνέπειες της μνήμης σε συνθήκες πραγματικής ζωής, όπως είναι η επανάληψη για εξετάσεις ή η ανάμνηση αυτού που συνέβη σε ένα ατύχημα.

Όπως με τη μνήμη, οι γνωστικές λειτουργίες, δηλαδή η σκέψη, η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο σχηματίζουμε το νόημα στη ζωή μας, και συχνά δεν είναι τόσο αξιόπιστες όσο πιστεύουμε ότι είναι.

Η γλώσσα συνιστά ένα σημαντικό μέρος των περισσότερων ανθρώπινων δραστηριοτήτων, γι' αυτό αποτελεί σημαντική γέφυρα μεταξύ της γνωστικής και της κοινωνικής ψυχολογίας. Η γλώσσα μάς βοηθάει να αναπτύσσουμε και να μεταδίδουμε πολύπλοκες έννοιες και ιδέες. Διαδραματίζει, επίσης, σημαντικό ρόλο στην οργάνωση και δόμηση της ανθρώπινης σκέψης.

Για παράδειγμα, οι αναμνήσεις συχνά κωδικοποιούνται μέσω λεκτικών συμβόλων και οι νοητικές διεργασίες είναι δυνατόν να επηρεάζονται με ποικίλους τρόπους ανάλογα με τη γλώσσα που χρησιμοποιούμε.

Όλες αυτές οι γνωστικές διεργασίες μαζί διαμορφώνουν τη βάση της ανθρώπινης γνώσης και προσδιορίζουν την αφετηρία για πιο πολύπλοκες αλληλεπιδράσεις μέσα στον κόσμο. Αλλά η λειτουργία του γνωστικού συστήματος δεν είναι μια μηχανιστική διαδικασία επεξεργασίας δεδομένων. Λειτουργεί συγχρόνως και σε συνεργασία με άλλες περιοχές της ανθρώπινης ψυχολογίας. Για παράδειγμα, αν αγνοήσουμε το ρόλο των κοινωνικών παραγόντων στο γνωστικό σύστημα, είναι αδύνατο να κατανοήσουμε τις περισσότερες από τις ενέργειες των ανθρώπων κατά τη λήψη αποφάσεων.

Αν ο στόχος μας είναι να κατανοήσουμε τους ανθρώπους και το πώς λειτουργούν, θα πρέπει να εξετάσουμε και άλλες περιοχές της ψυχολογίας.

Εξελικτική ή αναπτυξιακή ψυχολογία

Αυτός ο κλάδος της ψυχολογίας ασχολείται με τα στάδια ανάπτυξης των ανθρώπων καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής τους, από τη βρεφική ηλικία έως την τρίτη ηλικία. Έχουν προταθεί αρκετές διαφορετικές αναπτυξιακές θεωρίες, συχνά από πολύ διάσημους ψυχολόγους όπως ο Freud ή ο Piaget, για να εξηγήσουν και να αποσαφηνίζουν τι συμβαίνει όταν ένα παιδί εξελίσσεται σε έναν ενήλικο. Οι συνέπειες της καθεμιάς από τις κυριότερες θεωρητικές προσεγγίσεις είναι πολύ διαφορειτκές.

Μεγάλο μέρος της εξελικτικής ψυχολογίας αφορά τη γλώσσα και τη γνωστική ανάπτυξη, παρότι αυτό δεν εξαντλεί το εύρος του συγκεκριμένου κλάδου. Η εξελικτική ψυχολογία ασχολείται σχεδόν με κάθε πλευρά της ψυχολογικής ή κοινωνικής ανάπτυξης, γι' αυτό και έχει συμπεριλάβει ειδικές περιοχές μελέτης από όλα τα πεδία της ψυχολογίας, όπως η ανάπτυξη της νοημοσύνης ή η ανάπτυξη της κοινωνικής κατανόησης.

Οι άνθρωποι δεν παύουν να αναπτύσσονται ακόμη και μετά την εφηβεία. Συνεχίζουν να αλλάζουν καθ΄όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Έτσι, η εξελικτική ψυχολογία μελετά την ανάπτυξη σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου. Οι άνθρωποι αλλάζουν σε μεγάλο βαθμό καθώς μεγαλώνουν και η κάθε αναπτυξιακή φάση έχει διαφορετικές ψυχολογικές απαιτήσεις.

Κατ΄αναλογία, ένα σημαντικό μέρος της πρόσφατης έρευνας διερευνά τη φύση αυτών των ψυχολογικών απαιτήσεων και το πώς οι άνθρωποι ανταποκρίνονται σε αυτές.

Κλινική ψυχολογία

Σύμφωνα με τη Βρετανική Ψυχολογική Εταιρεία, η κλινική ψυχολογία αποτελεί εκείνο τον κλάδο της εφαρμοσμένης ψυχολογίας που αποβλέπι στη μείωση της ψυχολογικής δυσφορίας και στη βελτίωση και την προαγωγή της ψυχολογικής ευημερίας των ατόμων.

Ο κλινικός ψυχολόγος μπορεί να επιληφθεί περιπτώσεων οι οποίες αντιμετωπίζουν ένα ευρύ φάσμα ψυχολογικών δυσκολιών που εκτείνονται από τις αγχώδεις διαταραχές (π.χ. διαταραχές πανικού, αγοραφοβία, γενικευμένη αγχώδης διαταραχή), τις συναισθηματικές διαταραχές (π.χ. κατάθλιψη), τις διαταραχές στην προσληψη τροφής (π.χ. ψυχογενής ανορεξία, βουλιμία), τις διαταραχές τις σχετιζόμενες με ουσίες (π.χ. αλκοόλ, οπιοειδή), τις σεξουαλικές διαταραχές, τα προβλήματα διαπροσωπικών σχέσεων, τις μαθησιακές δυσκολίες, μέχρι τις ψυχωτικές διαταραχές.

Εργάζεται με νήπια, παιδιά, εφήβους, ενηλίκους, και με άτομα τρίτης ηλικίας. Για την ψυχολογική εκτίμηση του ατόμου, ο κλινικός ψυχολόγος προβαίνει σε κλινική αξιολόγηση με τη χρήση μεθόδων όπως τα ψυχομετρικά τεστ, η συνέντευξη και η άμεση παρατήρηση της συμπεριφοράς. Η ψυχολογική αξιολόγηση μπορεί να οδηγήσει στην εφαρμογή κάποιας ψυχολογικής αρέμβασης (π.χ. συμβουλευτική, ψυχοθεραπεία).

Σύμφωνα με την Αυστραλιανή Ψυχολογική Εταιρεία, κλινικός ψυχολόγος, εκτός από την ψυχολογική εκτίμηση και θεραπεία των ψυχολογικών προβλημάτων και διαταραχών, μπορεί να συμβάλει στη διάγνωση αυτών των προβλημάτων. Επίσης, μπορεί να συμμετάσχει στο σχεδιασμό και την εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής της ψυχικής υγείας. Η κλινική εποπτεία, η διεπαγγελματική συμβουλευτική, η έρευνα και η εκπαίδευση αποτελούν πρόσθετους τομείς δράσης του κλινικού ψυχολόγου.

Ο ρόλος του στα πλαίσια της πρωτοβάθμιας ιατρικής φροντίδας είναι επίσης σημαντικός. Όσον αφορά το ψυχοθεραπευτικό έργο του κλινικού ψυχολόγου, τα τελευταία χρόνια γίνεται μεγάλη συζήτηση σχετικά με το ποια μορφή ψυχοθεραπείας είναι πιο βοηθητική για τις διάφορες κατηγορίες ψυχολογικών προβλημάτων.

Κοινωνική ψυχολογία

Κοινωνική ψυχολογία ονομάζεται η μελέτη των τρόπων αλληλεπίδρασης των ανθρώπων και επίσης των τρόπων με τους οποίους τα άτομα κατανοούν ό,τι συμβαίνει στον κοιννωικό τους περίγυρο. Ένα μεγάλο μέρος της κοινωνικής ψυχολογίας αφορά τη μελέτη της κοινωνικής συμπεριφοράς, και ιδιαίτερα τη συμμόρφωση προς τους κοινωνικούς κανόνες, την υπακοή στην εξουσία και τη συμπεριφορά των ατόμων μέσα σε μεγάλες ομάδες, όπως είναι τα πλήθη.

Η  κοινωνική ψυχολογία ενδιαφέρεται όλο και περισσότερο για κοινωνικές ιδέες και για το πώς οι άνθρωποι ερμηνεύουν αυτό που συμβαίνει γύρω τους. Οι υποθέσεις που κάνουμε και οι λόγοι στους οποίους αποδίδουμε τις πράξεις των άλλων ανθρώπων καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό το πώς συμπεριφερόμαστε.

Συνεπώς, οι κοινωνικοί ψυχολόγοι θεωρούν σημαντικό το να γνωρίζουν τις διεργασίες τις οποίες χρησιμοποιούν οι άνθρωποι προκειμένου να καταλήξουν σε κοινωνικές κρίσεις.

Έτσι, ασχολούνται με τη μελέτη των στάσεων και των προσωπικών αξιών, καθώς και των προκαταλήψεων των ατόμων. Η κοινωνική ψυχολογία μελετά, επίσης, τις ποικίλες όψεις των διαπροσωπικών σχέσεων: πώς γοητευόμαστε από άλλους ανθρώπους και τι είδους παράγοντες φαίνεται να μας επηρεάζουν ώστε να μας αρέσει κάποιος είτε όχι.

Η κοινωνική ψυχολογία έχει οριστεί ως η επιστημονική διερεύνηση του πώς οι σκέψεις, τα συναισθήματα και οι συμπεριφορές των ατόμων επηρεάζονται από την πραγματική, φανταστική ή υπαινισσόμενη παρουσία των άλλων, σύμφωνα με τον Allport.

Οι κοινωνικοί ψυχολόγοι μελέτουν τη συμπεριφορά γιατί η συμπεριφορά μπορεί να παρατηρηθεί και να μετρηθεί. Ωστόσο, η συμπεριφορά αφορά όχι μόνο κάποιες πολύ προφανείς κινητικές δραστηριότητες (όπως το να τρέχει, να φιλάει ή να πηδάει κανείς), αλλά και πιο διακριτικές ενέργειες, όπως ένα σηκωμένο φρύδι ή ένα χαμόγελο και, βέβαια, όσα λέμε και όσα γράφουμε. Με αυτή την έννοια, η συμπεριφορά είναι επαληθεύσιμη δημοσίως.

Ωστόσο, το νόημα που προσδίδεται στη συμπεριφορά είναι ζήτημα θεωρητικής προσέγγισης, πολιτιστικού υπόβαθρου ή προσωπικής ερμηνείας.

Οι κοινωνικοί ψυχολόγοι ενδιαφέρονται όχι μόνο για τη συμπεριφορά, αλλά επίσης για τα συναισθήματα, τις σκέψεις, τις πεποιθήσεις, τις στάσεις, τις προθέσεις και τους στόχους. Αυτό που κάνει την κοινωνική ψυχολογία κοινωνική είναι το ότι ασχολείται με το πώς τα άτομα επηρεάζονται από άλλα άτομα που είναι φυσικά παρόντα ή που είναι φαντασιακά παρόντα ή ακόμα, από άτομα των οποίων η παρουσία υπονοείται.

Η κοινωνική ψυχολογία είναι επιστήμη γιατί χρησιμοποιεί τη επιστημονική μέθοδο για να κατασκευάσει και να ελέγξει θεωρίες.

Συγκριτική ψυχολογία

Η συγκριτική ψυχολογία περιλαμβάνει μελέτες ζώων. Έχει πάρει το όνομά της από τον τρόπο που κάνουμε συγκρίσεις μεταξύ ζώων και ανθρώπων προκειμένου να ανακαλύψουμε περισσότερα σχετικά με το πώς λειτουργούν οι άνθρωποι. Από πολλές απόψεις αυτή είναι μια από τις πιο αμφισβητούμενες περιοχές της ψυχολογίας.

Η διαφωνία προκύπτει εν μέρει λογω της χρησιμοποίησης των ζώων στο εργαστήριο, παρότι μεγάλο μέρος της συγκριτικής ψυχολογίας είναι ηθολογικού χαρακτήρα και ασχολείται με το πώς συμπεριφέρονται τα ζώα στο φυσικό τους περιβάλλον.

Ορισμένοι θεωρητικοί όμως έχουν χρησιμοποιήσει ηθολογικές μελέτες για να αναπτύξουν θεωρίες σχετικές με την ανθρώπινη φύση. Αυτές οι θεωρίες αμφισβητούνται σοβαρά, επειδή γενικώς αγνοούν άλλα επίπεδα της ανθρώπινης λειτουργίας και επικεντρώνονται μόνο στη βιολογική.

Ο κύριος σύνδεσμος μεταξύ ανθρώπων και ζώων είναι η εξέλιξη των ειδών. Έτσι, διατυπώνεται η γενική ιδέα ότι, αφού οι άνθρωποι έχουν οργανικές ομοιότητες με τα άλλα ζώα μέσω της εξέλιξης των ειδών, αν μελετήσουμε το πώς αντιδρούν άλλα ζώα σε διάφορα ερεθίσματα ή πώς μαθαίνουν απλά έργα, μπορούμε να ανακαλύψουμε βασικές διεργασίες οι οποίες είναι κοινές σε ανθρώπους και ζώα.

Έρευνες της μητρικής και της κοινωνικής συμπεριφοράς στα ανώτερα θηλαστικά έχουν επίσης συμβάλει με τα αποτελέσματά τους στη διατύπωση θεωρίων για την ανθρώπινη φύση (αν και αυτές συχνά αμφισβητούνται έντονα, ιδιαιτέρως όσον αφορά θεωρίες για την επιθετικότητα ή τα σεξουαλικά στερεότυπα).

Άλλοι Κλάδοι Ψυχολογίας

• Γενική Πειραματική Ψυχολογία
• Εθολογία
• Διαπολιτισμική Ψυχολογία
• Πολιτική Ψυχολογία
• Παιδαγωγική Ψυχολογία
• Δικαστική Ψυχολογία
• Ψυχολογία της Υγείας
• Συμβουλευτική Ψυχολογία
• Αθλητική Ψυχολογία
• Οργανωτική - Ψυχολογία Εργασίας

Το εύρος της επιστήμης της ψυχολογίας

Πέραν των παραπάνω, μπορούμε να αναφέρουμε και άλλους, μικρότερης ίσως εμβέλειας κλάδους ή κατά μια άλλη ταξινόμηση, κλάδους που εμπεριέχονται στους παραπάνω. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι η Ψυχολογία της Υγείας η οποία κατά πολλούς, εμπεριέχει τις ενότητες της Ψυχοπαθολογίας και της Κλινικής Ψυχολογίας.

Η ευρεία ταξινόμηση που αναφέρθηκε, καταδεικνύει ουσιαστικά την εύρος της επιστήμης της ψυχολογίας αλλά και μια δυναμική εξέλιξη της επιστήμης, όπου ανάλογα με τις νέες εξελίξεις σε άλλες επιστήμες, αλλά και με τις ανάγκες που προκύπτουν, απαιτούνται τακτικά διευρύνσεις και επαναξιολογήσεις της σημαντικότητας των επιμέρους τομέων. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η Νευροψυχολογία η οποία τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται διαρκώς, αφορά ολοένα και περισσότερο τους ψυχολόγους, επιχειρώντας να συνδέσει την επιστήμη της ψυχολογίας με τις νευροεπιστήμες.

Οι ψυχολόγοι προσπαθούν να εξετάσουν την ανθρώπινη συμπεριφορά από πολλές διαφορετικές γωνίες, έτσι ώστε να σχηματίζουν μια όσο το δυνατόν πληρέστερη εικόνα γι' αυτούς. Ως εκ τούτου, έχουν εμφανιστεί πολλοί διαφορετικοί κλάδοι ψυχολογίας και ποικίλες περιοχές ενδιαφερόντων.

Πηγές:

1. Ν.Παπαδόπουλος - Λεξικό Ψυχολογίας, Σύγχρονη Εκδοτική
2. Ν.Παπαδόπουλος - Ψυχολογία.
3. Nicky Hayes - Εισαγωγή στην ψυχολογία Ά Τόμος, Εκδόσεις Πεδίο
4. Ποταμιάνος - Αναγνωστόπουλος - Κλινική ψυχολογία στην πράξη, εκδόσειες Ελληνικά Γράμματα