Μνήμη: Πόσο ακριβής είναι;

Ακρόαση άρθρου......

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ένα λειτουργικό μέσο που επιτρέπει, μέσω των γνωστικών λειτουργιών, την κατανόηση, την επεξεργασία, τη μεταφορά και την ανάκτηση πληροφοριών που προέρχονται από τις εμπειρίες του κάθε ατόμου.

Μια από τις γνωστικές διεργασίες είναι και η μνήμη, της οποίας οι λειτουργίες αφορούν στην αποθήκευση και ανάκτηση πληροφοριών. Η αξιοπιστία της μνήμης δοκιμάζεται συχνά ερευνητικά, ενώ νέα στοιχεία μας δείχνουν ότι ίσως οι αναμνήσεις μας είναι πιο έγκυρες από όσο είχαμε προβλέψει ως τώρα.    

Έρευνες για την μνήμη

Το Psychological Science δημοσίευσε νέα, ενδιαφέροντα αποτελέσματα για τη μνήμη: Οι αναμνήσεις των καθημερινών εμπειριών μπορούν και ανταποκρίνονται σε αρκετά υψηλό βαθμό στο τι συνέβη πραγματικά. Μάλιστα, ήταν ακόμη πιο ακριβής από τις προβλέψεις άλλων ερευνητών. Αυτό είναι αρκετά εντυπωσιακό, αν υπολογισθεί ότι οι δυνατότητες της μνήμης συχνά αμφισβητούνται.                                                                

Στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια ο Nicholas B. Diamond και οι συνεργάτες του προσπάθησαν να προσεγγίσουν μέσω της μελέτης τους αυτό το φαινόμενο. 74 συμμετέχοντες ανακάλεσαν όσο το δυνατό περισσότερες λεπτομέρειες από μια ξενάγηση σε τοπική γκαλερί τέχνης που είχαν ολοκληρώσει ως μέρος της έρευνας.

Η εκδήλωση αυτή ήταν μέρος του σχεδίου έρευνας, συνεπώς οι μελετητές γνώριζαν τι ακριβώς έγινε με κάθε λεπτομέρεια και έτσι θα μπορούσαν να επιβεβαιώσουν τα λεγόμενα των συμμετεχόντων. Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να ανακαλέσουν τι συνέβη δύο μέρες μετά, ωστόσο, ένα δεύτερο γεγονός παρέμβαλε, το οποίο προκάλεσε καθυστέρηση αρκετών μηνών. Με αυτόν τον τρόπο, η εγκυρότητα των αποτελεσμάτων επανεξετάζεται.

Καθένας από τους συμμετέχοντες μπορούσε να ανακαλέσει πάνω από 50 λεπτομέρειες από την εκδήλωση στη γκαλερί τέχνης.

Σε ποσοστό πάνω του 90% οι αναμνήσεις των συμμετεχόντων ήταν ακριβείς και η καθυστέρηση που μεσολάβησε δε φάνηκε να επηρεάζει ιδιαίτερα το αποτέλεσμα. Ωστόσο, όταν επανεξετάστηκαν με μεγαλύτερη καθυστέρηση, οι λεπτομέρειες που συγκράτησαν ήταν αισθητά λιγότερες. Όμως εκείνες που συντηρήθηκαν ήταν ξανά ακριβείς.  

Οι ψυχολόγοι που ειδικεύονταν στη μνήμη, είχαν προσπαθήσει να προσεγγίσουν το ποσοστό ακρίβειας λεπτομερειών πριν την έναρξη της έρευνας.

Αυτές οι προβλέψεις βασίζονται σε προηγούμενο ερευνητικό υλικό και πληροφορίες που έχουμε για το εκάστοτε θέμα, αλλά και αναλόγως των πειραματικών μεθόδων. Οι εκτιμήσεις της ομάδας ειδικών ψυχολόγων δεν είχε προβλέψει αυτό το ποσοστό. Μάλιστα, είχε προβλέψει ένα πολύ μικρότερο ποσοστό ακρίβειας, που έφτανε το 40%. Η διαφορά είναι αξιοσημείωτη και μας θυμίζει πόσα ακόμη χρειάζεται να μάθουμε για τον εγκέφαλο και τις  λειτουργίες του.  

10 Βιωματικά Εργαστήρια για Γονείς (Νοέμβριος 2024 – Απρίλιος 2025) | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR | Συμμετοχή: 35 ευρώ για εγγραφές που θα γίνουν έως Κυριακή 17 Νοεμβρίου. Με αυτό το κόστος, έχετε πρόσβαση στο σύνολο των 10 σεμιναρίων που θα διεξαχθούν.

Τελικά η ανθρώπινη μνήμη μπορεί να αποδώσει πληροφορίες που επεξεργάστηκε με μεγάλη ακρίβεια.

Υπάρχουν όμως και τρόποι αλλοίωσης μνήμης, όπως αν υπάρχει έντονο συναισθηματικό γεγονός που τις συνοδεύει.

Ένα παράδειγμα είναι και σε περιπτώσεις ληστείας με όπλο, όπου οι υπάλληλοι καταστημάτων που είναι θύματα δε μπορούν να ανακαλέσουν εύκολα λεπτομέρειες και χαρακτηριστικά των ληστών, όπως τατουάζ και άλλα που είναι σημαντικά στη διαδικασία αναγνώρισης ενόχων.

Διαβάστε ακόμη το άρθρο: Ψευδείς αναμνήσεις: Εσύ έχεις χαθεί στο εμπορικό κέντρο ως παιδί;

Υπάρχουν διάφορα σφάλματα που θα μπορούσαν να δημιουργηθούν γενικότερα για τις λειτουργίες του εγκεφάλου. Συνολικά όμως, η μνήμη δε μπορεί να χαρακτηριστεί ως αναξιόπιστη μόνο για αυτά τα σφάλματα, αφού τα ποσοστά ακρίβειάς της είναι εξαιρετικά υψηλά. Από την άλλη, τα γεγονότα που συνέβησαν ήταν μεμονωμένα, κάτι που μπορεί να ενισχύει τη μνήμη.

Αν τα γεγονότα ήταν καθημερινά και επαναλαμβανόμενα, θα μπορούσε πιο εύκολα να υπάρξει σύγχυση μεταξύ των πληροφοριών. Φυσικά, η μνήμη, όπως και όλος ο εγκέφαλος διεγείρεται διαφορετικά στα νέα και πιο ενδιαφέροντα ερεθίσματα, Αυτή η ενεργοποίηση εξυπηρετεί σε μεγάλο βαθμό, αντίθετα με τις αναμνήσεις από επαναλαμβανόμενα γεγονότα, που πιθανότατα ο εγκέφαλος να ομαδοποιεί, για να διευκολύνει τη μνήμη.