Απόλυτη μητρική αγάπη, ή μήπως όχι...

Ακρόαση άρθρου......

All you need is love! Ο,τι χρειάζεσαι είναι αγάπη" τραγούδησαν οι Beatles. Μήπως όμως η αγάπη είναι κι αυτή μια ανάγκη; Μήπως είναι απλά ο τρόπος για να ικανοποιήσουμε την ενδογενή μας ανάγκη για επιβίωση; Αυτής που ο Freud αλλά και οι συνεχιστές του έργου του αναγνώρισαν ως "ένστικτο της ζωής". Αν δεν αγαπηθώ, αν δεν συνδεθώ δεν θα επιζήσω. Αν δεν μάθω να αγαπώ και δεν το εκδηλώνω, δεν θα επιζήσω.

Υπάρχουν ιδιοτελή κίνητρα στην αγάπη και στη σχέτισή μας με τα σημαντικά πρόσωπα;

Η αγάπη που υμνούν οι ποιητές και συγγραφείς ανα τους αιώνες, είναι δυνατή κι απόλυτη αλλά κυρίως "χωρίς όρους", αγνή κι ανιδιοτελής. Βρίσκει την ακραία μορφή της, την τέλεια έκφρασή της στην μητρική αγάπη. Εκεί δεν υπάρχουν ανταλλάγματα, οι μητέρες αγαπούν τα παιδιά τους, ειλικρινά κι απόλυτα.

Είναι όμως αυτή η πραγματικότητα;

Πίσω από την γέννηση κάθε παιδιού, ακόμη ίσως και πριν τη σύλληψή του, υπάρχει ένα συναισθηματικό πλαίσιο μέσα στο οποίο οι γονείς αισθάνονται τόσο θετικά όσο και αρνητικά συναισθήματα για το παιδί που θα γεννηθεί. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό, είναι στη φύση του ανθρώπου να έχει σύνθετα συναισθήματα, πολλές φορές αντικορουόμενα μεταξύ τους.

Στις περισσότερες περιπτώσεις η ευτυχία, η χαρά και η αδημονία θα κυριαρχήσουν στο άκουσμα της μελλοντικής έλευσης του παιδιού. Υπάρχουν όμως και οι σκοτεινές πλευρές.

Αμφιβολία, φόβος και θυμός ίσως και απέχθεια είναι κάποια συναισθήματα που πιθανόν να προηγούνται της έλευσης του παιδιού στον κόσμο.

Μία μητέρα που δεν έχει εισπράξει την αγάπη όπως τη χρειάστηκε όταν ήταν βρέφος, θα διακατέχεται από συναισθήματα έλλειψης και θα έχει διαρκώς την ανάγκη να καλύψει την έλλειψη της αυτή. Πιθανόν θα αντιμετωπίσει ασυνείδητα μια σύγκρουση και μια δυσαρέσκεια αν μείνει έγκυος και νιώσει-σε ασυνείδητο επίπεδο- ότι η έλευση του παιδιού της θα την εμποδίσει από την κάλυψη της ανάγκης της να αγαπηθεί.

Αν η μητέρα, έχει βιώσει αρνητικά συναισθήματα για το παιδί που πρόκειται να γεννήσει, όταν το αντικρίσει και το κρατήσει για πρώτη φορά στα χέρια της, είναι πιθανό να τα μεταδώσει προς το παιδί με ασυνείδητο μύνημά της, ακόμη κι αν σε συνειδητό επίπεδο τα απωθήσει ή τα κρύψει με επιτυχία.

Οι ενοχές της τροφοδοτούμενες από την προσδοκία της κοινωνίας να εκπληρώσει με επιτυχία το ρόλο της ως μάνα, μπορεί να κινητοποιήσουν ένα μηχανισμό άμυνας γνωστό ως "σχηματισμό αντίδρασης", όπου θα παρουσιάσει τα ακριβώς αντίθετα με τα αρνητικά της συναισθήματα, δηλαδή θετικά συναισθήματα χαράς κι αγάπης προς το νεογέννητο.

Η κοινωνία προκειμένου να διασφαλίσει τη συνέχιση της, θα εξυψώσει τη θέση της μάνας και θα ενδυναμώσει το ρόλο της ως μορφή εξουσίας. Έτσι το παιδί μετατρέπεται σε αντικείμενο λατρείας και αφοσίωσης προκειμένου να καλυφθούν επιτυχώς οι ασυνείδητες αρνητικές σκέψεις και να εκδιωχθούν οι ενοχές για τα συναισθήματα που προκάλεσαν. Αν η μητέρα, έχει βιώσει αρνητικά συναισθήματα για το παιδί που πρόκειται να γεννήσει, όταν το αντικρίσει και το κρατήσει για πρώτη φορά στα χέρια της, είναι πιθανό να τα μεταδώσει προς το παιδί με ασυνείδητο μήνυμά της, ακόμη κι αν σε συνειδητό επίπεδο τα απωθήσει ή τα κρύψει με επιτυχία.

Η μητέρα εναποθέτει τη δική της ανάγκη για προστασία, επιβίωση κι ασφάλεια στο πρόσωπο του παιδιού της. Αυτό θα είναι το "σωσίβιό" της που της εξασφαλίζει τις μη καλυπτόμενες μέχρι τότε, ανάγκες της για ασφάλεια και συνέχιση της δικής της ζωής.

Η ναρκισσιστική κι απόλυτα ιδιοτελής στάση της, θα καλύπτεται κάτω από υπερβολική φροντίδα, έγνοια κι αφοσίωση στο αντικείμενο-παιδί που της εξασφαλίζει ρόλο άρα επιβίωση. Ο βαθμός καθήλωσής της σε ένα τέτοιο πρώιμο στάδιο ψυχικής ωρίμανσης, θα ενδυναμώνεται και θα διατηρείται από τη δύναμη της εξουσίας πάνω στο αβοήθητο βρέφος.

Η στάση αυτή είναι πολύ πιθανό, κι εφόσον η μητέρα δεν έχει μεταβεί με ομαλό τρόπο σε επόμενα στάδια ψυχικής ωρίμανσης, ή έχει καθηλωθεί σε ένα ή περισσότερα, να συνεχίζεται η σύνδεσή της με αυτόν τον καθόλου ανιδιοτελή τρόπο με το παιδί της, για τα επόμενα χρόνια-ίσως και για πάντα.

Το παιδί εξάλλου, μπορεί να συνδέεται ασυνείδητα με πρόσωπα ή καταστάσεις που έχουν τραυματίσει τη μητέρα και για το λόγο αυτό ή αντίδρασή της στην γέννησή του να είναι χρωματισμένη αρνητικά.

Ένα παιδί που ήρθε ως εμπόδιο στα σχέδια ζωής της μητέρας πχ. μετά από διακοπή των σπουδών της ή έναν γάμο που εξαναγκάστηκε να κάνει ενώ δεν ήθελε, αντιμετωπίζεται από τη μητέρα ως πρόβλημα κι ως τροχοπέδη στην πραγμάτωση των επιθυμιών και των στόχων της και ταυτίζεται με την πληγή της ματαίωσης τους.

Ακόμη, ένα παιδί που έρχεται από σύντροφο για τον οποίο η μητέρα δεν έχει θετικά συναισθήματα, είναι επόμενο να καταγράφεται στο υποσυνείδητο της μητέρας ως ανεπιθύμητο ή και μισητό και να εγείρει αρνητικά συναισθήματα που η μητέρα θα επιχειρήσει να απωθήσει με κάθε τρόπο και να αντιμετωπίσει με την αντικατάστασή τους από τα ακριβώς αντίθετα εκφρασμένα με την ανάλογη ένταση κι επιμονή.

Μοιραία η σχέση μητέρας-παιδιού δεν θα εξελιχθεί ικανοποιητικά, για κανένα από τα δύο μέρη. Η μητέρα θα επιχειρεί να διατηρεί τον έλεγχο στην ζωή του παιδιού της, ακόμη και μετά την ενηλικίωσή του και θα διακατέχεται από αμφιθυμία απέναντί του, αφού η ολοφάνερη και κατ' επίφαση ανιδιοτελής αγάπη της, θα έρχεται σε ασυνείδητη σύγκρουση με τα απωθημένα αρνητικά της συναισθήματα για το παιδί της.

Το παιδί απο την άλλη, είναι πιθανό να μην περάσει ομαλά τα δικά του στάδια ψυχικής ωρίμανσης και να τα αναπαράξει στο μέλλον, με τα δικά του παιδιά ή να υποφέρει από νευρώσεις.

Μόνο μετά από την κατάλληλη θεραπεία με την καθοδήγηση έμπειρου θεραπευτή, μπορεί η μητέρα να εντοπίσει και να επουλώσει τις πληγές που δημιούργησαν οι ασυνείδητες ανάγκες της και να οικοδομήσει μια καλύτερη σχέση με το παιδί και τους γύρω της.

Διαβάστε ακόμη το άρθρο: O μητρικός θηλασμός ως ρίζα ζωής 

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Ζωή Σκόρδα - Σύμβουλος Ψ.Υγείας

Είμαι Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας με μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών: MA in Counseling Psychology with a practicum απο το Βρεττανικό Πανεπιστήμιο: University of Sheffield, UK από όπου αποφοίτησα με διακριση (Distinction).

6932218481

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού