Μάργκαρετ Μάχλερ (Margaret Mahler 1897-1985)

Ακρόαση άρθρου......

Ουγγρικής καταγωγής γιατρός και ψυχίατρος που εστίασε το ερευνητικό της ενδιαφέρον στις διαδικασίες της κανονικής ανάπτυξης του παιδιού. Είναι ιδιαίτερα γνωστή για τον κεντρικό ρόλο που έπαιξε στο πεδίο της ψυχανάλυσης και για την ανάπτυξη της θεωρίας του χωρισμού και της εξατομίκευσης.

Προσωπική ζωή
Η Margaret Mahler γεννήθηκε σε μία μικρή πόλη της Ουγγαρίας στις 10 Μαΐου του 1897. Αυτή και η αδερφή της βίωσαν δύσκολα παιδικά χρόνια εξαιτίας του προβληματικού γάμου των γονιών τους. Άρχισε να ενδιαφέρεται για την ψυχανάλυση όταν ως έφηβη συνάντησε τον Σαντόρ Φερέντσι. Το 1916 ξεκίνησε να σπουδάζει ιστορία της τέχνης στο πανεπιστήμιο της Βουδαπέστης, ωστόσο, στις αρχές του 1917, αποφάσισε να αλλάξει σταδιοδρομία και να σπουδάσει ιατρική. Το 1920 μεταφέρθηκε στο πανεπιστήμιο της Ιένα στη Γερμανία όπου ασχολήθηκε με την παιδιατρική.

Αποφοίτησε το 1922 και εγκαταστάθηκε στη Βιέννη. Το 1926 ξεκίνησε την ψυχαναλυτική της εκπαίδευση και μετά από επτά χρόνια, το 1933, πιστοποιήθηκε ως αναλύτρια. Το 1936 παντρεύτηκε τον Πολ Μάλερ και εξαιτίας της ανόδου των Ναζί στην εξουσία εγκατέλειψαν την Αυστρία. Αρχικά, εγκαταστάθηκαν στη Βρετανία και το 1938 μετακόμισαν στη Νέα Υόρκη. Πέθανε στις 2 Οκτωβρίου το 1985 στη Νέα Υόρκη σε ηλικία 88 ετών.

Επαγγελματική διαδρομή
Άνοιξε δικό της ιατρείο και συνεργάστηκε με ειδικούς όπως ο Μπέντζαμιν Σποκ. Δίδαξε στον τομέα της παιδικής θεραπείας και ήταν μέλος της Ψυχαναλυτικής Εταιρείας της Νέας Υόρκης καθώς και του Ινστιτούτου Ανθρώπινης Ανάπτυξης. Ασχολήθηκε ενεργά με την έρευνα που αφορά το πεδίο της παιδιατρικής ψυχικής υγείας. Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια κατά την περίοδο 1941-1955 και υπηρέτησε ως κλινική καθηγήτρια ψυχιατρικής στο Κολλέγιο Ιατρικής Άλμπερτ Αϊνστάιν έως το 1974.

Πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της καριέρας της ασχολούμενη με ψυχολογικά διαταραγμένα παιδιά. Ήταν από τους πρώτους ψυχολόγους που ειδικεύτηκε στον τομέα της θεραπείας ψυχωτικών παιδιών και η σχετική έρευνά της οδήγησε στη συγγραφή του βιβλίου: «The Psychological Birth of the Human Infant: Symbiosis and Individuation». Επιπλέον, συμμετείχε στην ίδρυση του Masters Children's Centre, όπου δημιούργησε και δίδαξε το τριαδικό μοντέλο θεραπείας, μία θεραπευτική προσέγγιση που περιλαμβάνει τόσο το παιδί όσο και τη μητέρα.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας της έλαβε πολλά βραβεία για το έργο της, συμπεριλαμβανομένου του Μεταλλίου Διάκρισης Barnard του ομώνυμου κολλεγίου.

Συμβολή στην ψυχολογία
Η πιο σημαντική προσφορά της στον τομέα της ψυχολογίας είναι η θεωρία του χωρισμού και της εξατομίκευσης. Πίστευε ότι τα παιδιά βιώνουν μία συμβιωτική φάση μέχρι να φτάσουν στην ηλικία των έξι μηνών. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το παιδί αγνοεί το περιβάλλον του και τους άλλους, αναγνωρίζοντας μόνο τον εαυτό του ως ένα με τη μητέρα του, χωρίς να βλέπει πέρα από αυτή τη σχέση. Περίπου μετά την ηλικία των έξι μηνών, ξεκινά η φάση χωρισμού - εξατομίκευσης όπου το παιδί αρχίζει να αναγνωρίζει τον εαυτό του ως ξεχωριστή ύπαρξη από τη μητέρα του, αναπτύσσοντας έτσι το εγώ και μία εξατομικευμένη ταυτότητα. Επίσης, κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, το παιδί αρχίζει να αναπτύσσει γνωστικές δεξιότητες και να αποκτά την ικανότητα της επικοινωνίας με τους άλλους.

Για την Margaret Mahler, αυτή η «ψυχολογική γέννηση» προχωρά σύμφωνα με ένα προβλέψιμο μοντέλο:

• Η κανονική αυτιστική φάση βιώνεται κατά τη διάρκεια των πρώτων εβδομάδων της ζωής και παρουσιάζει μικρή κοινωνική δέσμευση. Αργότερα, η Μάλερ έπαψε να υποστηρίζει τη φάση αυτή.
• Η κανονική συμβιωτική φάση βιώνεται κατά τους πρώτους έξι μήνες της ζωής και εμφανίζεται όταν το παιδί αποκτά επίγνωση των ατόμων που το φροντίζουν, χωρίς να διαθέτει όμως καμία αίσθηση ατομικότητας. 
• Η φάση του χωρισμού και της εξατομίκευσης βιώνεται περίπου στους τέσσερις ή πέντε μήνες, καθώς το παιδί αρχίζει να αναπτύσσει μια αίσθηση του εαυτού χωριστά από τη μητέρα. Η εν λόγω φάση μπορεί να διαχωριστεί σε μικρότερες φάσεις που ακολουθούν μία συγκεκριμένη σειρά: 

-- Διαφοροποίηση ή επώαση: βιώνεται όταν το παιδί συνειδητοποιεί ότι είναι ξεχωριστό ον από τη μητέρα.

-- Εξάσκηση: βιώνεται όταν το παιδί αρχίζει να κινείται μόνο του και να εξερευνά τον κόσμο χωρίς τη βοήθεια των ατόμων που το φροντίζουν.

-- Επαναπροσέγγιση: βιώνεται όταν το παιδί κάνει πίσω κατά τον χωρισμό από τη μητέρα, γεγονός που του δημιουργεί ανησυχία και γι’ αυτό προσπαθεί να επανακτήσει την αρχική στενή σχέση που είχε με τη μητέρα του. Η κατάσταση αυτή μπορεί να προκαλέσει άγχος για τον αποχωρισμό και φόβους εγκατάλειψης. Καθώς όμως το παιδί αναπτύσσει γλωσσικές δεξιότητες ξεπερνά τη φάση αυτή.

Η Margaret Mahler υποστήριξε ότι στα αρχικά στάδια της ανάπτυξης το παιδί δεν αντιλαμβάνεται την έννοια της σταθερότητας του αντικειμένου για τη μητέρα, κάτι που σημαίνει ότι όταν η μητέρα εξαφανίζεται, παύει να υπάρχει. Η έννοια αυτή είναι παρόμοια με τη θεωρία του Ζαν Πιαζέ για τη μονιμότητα του αντικειμένου.

Καθώς το παιδί ωριμάζει, η αντίληψη που έχει για τη μητέρα του αρχίζει να εξελίσσεται και το παιδί εσωτερικεύει την εικόνα της. Τα παιδιά που διαθέτουν θετικές εσωτερικές εικόνες για τις μητέρες τους εξακολουθούν να αισθάνονται υποστήριξη και κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής τους, ενώ τα παιδιά που δεν διαθέτουν θετικές εσωτερικές εικόνες για τις μητέρες τους μπορεί να παλεύουν με ανασφάλειες που σχετίζονται με τις αντιλήψεις της παιδικής τους ηλικίας και στην ενήλικη ζωή τους. Σύμφωνα με την Μάλερ, διαταραχές στη φυσιολογική αναπτυξιακή τροχιά θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην εμφάνιση δυσπροσαρμοστικών συμπεριφορών, συμπεριλαμβανομένης της παιδικής ψύχωσης.

Με την έρευνά της έριξε φως στα φυσιολογικά και στα μη φυσιολογικά χαρακτηριστικά της αναπτυξιακής ψυχολογίας του εγώ και μελέτησε τη συμπεριφορά ψυχωσικών παιδιών σε μία εποχή κατά την οποία η ψύχωση δεν είχε καλυφθεί ακόμα από την ψυχαναλυτική θεραπευτική προσέγγιση.

Είπε: «Στο τέλος, το να δημιουργείς σημαίνει να πιστεύεις ότι αυτό που λες θα έχει σημασία.»

Βιβλία

• On human symbiosis and the vicissitudes of individuation, 1969.
• The psychological birth of the human infant : symbiosis and individuation, 1975.
• Infantile psychosis and early contributions
• Rapprochement - critical subphase, separation - individuation
• Separation - individuation