Νοητική υστέρηση: Ποιές διαφορές υπάρχουν μεταξύ αυτής και της ψυχικής ασθένειας

Ακρόαση άρθρου......

Λίγα λόγια για την Νοητική Υστέρηση (ΝΥ)

Η νοητική υστέρηση αποτελεί μια πολύμορφη παθολογική κατάσταση, η οποία συνυφαίνεται με σημαντικούς περιορισμούς στη νοητική λειτουργικότητα και στη προσαρμοστική ικανότητα του ατόμου. Εκδηλώνεται κατά την αναπτυξιακή περίοδο και συγκεκριμένα πριν την ηλικία των 18 ετών. Ο βαθμός της νοητικής υστέρησης διαπιστώνεται μέσω της μέτρησης της νοημοσύνης του ατόμου με την χορήγηση σταθμισμένων τεστ, που σκοπό έχουν να εκφράσουν αριθμητικά το δείκτη νοημοσύνης του (ΙQ τεστ).

Η νοητική υστέρηση μπορεί να προκαλείται από οργανικές επιδράσεις, δηλαδή από μια ενδεχόμενη εγκεφαλική παράλυση, αλλά ακόμη μπορεί να οφείλεται και σε ενδογενείς παράγοντες όπως αποστερημένα από ερεθίσματα και ευκαιρίες εκπαιδευτικά περιβάλλοντα. Επιπρόσθετα μπορεί να παρουσιαστεί μετά από ένα γενικότερο αποστερημένο κοινωνικό-πολιτισμικό πλαίσιο, από ατυχήματα ή από κάποιο ιατρικό λάθος κατά την διάρκεια της γέννησης και από ελλιπή προγεννητική φροντίδα ενώ τέλος μπορεί να συνυπάρχει με κάποια ψυχική ασθένεια.

Επίπεδα Νοητικής Υστέρησης

Υπάρχουν, σύμφωνα με το Διαγνωστικό Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών τέσσερα (4) επίπεδα νοητικής υστέρησης, τα οποία αντιστοιχούν παράλληλα και σε συγκεκριμένους δείκτες νοημοσύνης.

Αναφέρονται παρακάτω τα εξής επίπεδα:

1. Ελαφριά/Ήπια ΝΥ (Δείκτης Νοημοσύνης IQ: 50-55 έως 70 περίπου)

2. Μέτρια ΝΥ (Δείκτης Νοημοσύνης IQ: 35-40 έως 50-55)

3. Βαριά ΝΥ (Δείκτης Νοημοσύνης IQ: 20-25 έως 35-40)

4. Βαθιά ή πολύ βαριά ΝΥ (Δείκτης Νοημοσύνης IQ: 20-25 και κάτω)

Ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ Νοητικής Υστέρησης & Ψυχικής Ασθένειας;

Η νοητική υστέρηση και η ψυχική ασθένεια παρόλο που αποτελούν κλινικά δύο διαφορετικές διαταραχές, πολύ εύκολα συγχέονται μεταξύ τους, γι αυτό τον λόγο κρίνεται επιτακτική η ανάγκη του άμεσου διαχωρισμού τους. Η σύγχυση μεταξύ αυτών των δύο παθήσεων δημιουργείται κατά κύριο λόγο συνήθως εξαιτίας της ταυτόχρονης εμφάνισης τους στο άτομο.

Αρχικά, αυτό που πρέπει να αποσαφηνιστεί είναι πως στη νοητική υστέρηση δεν παρατηρούνται ραγδαίες και απότομες αλλαγές στη ζωή και στην καθημερινότητα των ανθρώπων, όπως ούτε και στη γνωστική και προσαρμοστική συμπεριφοριστική του ανάπτυξη. Παρόλο που υπάρχουν αρκετές ιδιαιτερότητες λόγω των νοητικών δυσκολιών τους, η κατάσταση τους είναι αρκετά σταθερή στο χρόνο. Αντιθέτως στην ψυχική ασθένεια μπορούν τα συμπτώματα να εμφανιστούν απότομα, ανεξάρτητα από την ηλικία του ατόμου, τα οποία με την σειρά τους ενδέχεται να κλονίσουν ραγδαία και σε σημαντικό βαθμό την σωματική υγεία και την ψυχική του ισορροπία.

Εκτός από τα παραπάνω, η νοητική υστέρηση, κυρίως, δεν αποτελεί μια ιάσιμη περίπτωση πάθησης, όμως μπορούν να σημειωθούν αν και μακροπρόθεσμα κάποιες βελτιώσεις με σταδιακούς και αργούς ρυθμούς τόσο στο γνωστική, όσο και στη συμπεριφοριστική ανάπτυξη ενός ατόμου, σε συνάρτηση όμως πάντα με την αντίστοιχη εξειδικευμένη διεπιστημονική προσέγγιση που έχει προγραμματιστεί, βάσει του βαθμού σοβαρότητας της διαταραχής.

Επιπλέον, οι διαφορές που υπάρχουν μεταξύ τους σχετίζονται με την ηλικία έναρξης των δύο διαταραχών στη ζωή ενός ατόμου. Προπάντων, η νοητική υστέρηση είναι μία εκ γενετής και εφόρου ζωής διαταραχή, όπου τα αντίστοιχα συμπτώματα της εκδηλώνονται ήδη από την στιγμή της γέννησης των ανθρώπων. Τα κλινικά της χαρακτηριστικά-συμπτώματα εστιάζονται στον βαθμό νοητικής ικανότητας και στα ελλείμματα που σχετίζονται με την προσαρμοστική συμπεριφορά, τα οποία διαταράζουν όλους τους τομείς της αναπτυξιακής πορείας των ατόμων με την συγκεκριμένη διαταραχή.

Απεναντίας, η ψυχική ασθένεια μπορεί να παρουσιαστεί οποιαδήποτε χρονολογική στιγμή και αποτελεί μια θεραπεύσιμη διαταραχή. Συγκεκριμένα προσδιορίζεται από διαταραχές στο θυμικό-συναισθηματικό τομέα με εκρήξεις θυμού, επιθετικότητας, μελαγχολίας, απόσυρσης και δυσκολίας σύναψης και διατήρησης διαπροσωπικών σχέσεων, χωρίς όμως αυτές οι δυσλειτουργίες να εμποδίζουν την ομαλή φυσιολογική ανάπτυξη του ατόμου. Υπάρχουν όμως πιθανότητες η παρελθοντική ψυχική ασθένεια να ξανά εμφανιστεί, αν η συμβουλευτική και θεραπευτική αγωγή δεν επιτύχει, με αυτό να έχει ως αντίκτυπο τα συμπτώματα της να επεκταθούν και να προκαλέσουν δυσκολίες στην προσωπική, γνωστική και προσαρμοστική ανάπτυξη των ατόμων που έχουν χρησθεί ως να ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία.

Επίλογος

Ανακεφαλαιώνοντας, η νοητική υστέρηση, όπως προαναφέρθηκε, εξαιτίας του υψηλού βαθμού συννοσηρότητας με άλλες διαταραχές μπορεί πολύ εύκολα να συνυπάρχει με μια ψυχική ασθένεια, προκαλώντας στα άτομα καταθλιπτικές και παθολογικές στάσεις. Ειδικότερα, οι άνθρωποι με νοητική υστέρηση λόγω της κοινωνικής τους περιθωριοποίησης και της μη συμπεριληπτικής τους διαχείρισης στο σχολικό και περιβαλλοντικό συγκείμενο, υιοθετούν στάσεις ηττοπάθειας και κατωτερότητας, με αποτέλεσμα στην συνέχεια να εκδηλώνονται σημαντικές διακυμάνσεις στην ψυχική τους ανάπτυξη.

Επομένως, μέσα από την έγκαιρη διεπιστημονική και διαγνωστική διαδικασία μπορούν να προληφθούν, αλλά και να αντιμετωπιστούν με τον κατάλληλο προγραμματισμό και οι δύο περιπτώσεις είτε ως μεμονωμένες, είτε ως καταστάσεις συννοσηρότητας. Ο τρόπος αυτός μπορεί να αποτελέσει την καλύτερη οδό παροχής της απαραίτητης υλικής, εκπαιδευτικής και ψυχικής υποστήριξης σε κάθε παιδί αλλά και ενήλικο, προκειμένου να αποκτήσουν, στον βαθμό που τους είναι δυνατόν, μια καλύτερη, πιο λειτουργική και ποιοτική ζωή.

Βιβλιογραφικές Αναφορές

1. Παρασκευόπουλος, Ι. Ν. (1980). Νοητική Καθυστέρηση: Διαφορική Διάγνωση, αιτιολογία-πρόληψη, ψυχοπαιδαγωγική αντιμετώπιση. Αθήνα: αυτοέκδοση.

2. Στασινός, Δ. (2016). Η ειδική εκπαίδευση 2020plus. Για μια συμπεριληπτική ή ολική εκπαίδευση στο νέο – ψηφιακό σχολείο με ψηφιακούς πρωταθλητές. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση.