Το 2019, η βίβλος της υγείας και των ασθενειών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, το γνωστό εγχειρίδιο «Διεθνής ταξινόμηση νόσων και συναφών προβλημάτων υγείας», συμπεριέλαβε για πρώτη φορά στις σελίδες του το σύνδρομο burnout ή υπερκόπωσης.
Burnout στην κυριολεξία σημαίνει «κάψιμο». Πρόκειται για ένα φαινόμενο που προκύπτει από το χρόνιο εργασιακό στρες και εκδηλώνεται με αίσθηση απώλειας ενέργειας, κούραση, αποστασιοποίηση, αρνητισμό ή / και κυνισμό για τη δουλειά και μειωμένη απόδοση.
Ίσως ακούγεται παράξενο που η επαγγελματική εξουθένωση άργησε τόσο να αναγνωριστεί επίσημα, αλλά αυτό συμβαίνει συχνά με τις αόρατες ασθένειες – η ιατρική θεωρία και πράξη αργούν να συμβαδίσουν με τις ανθρώπινες εμπειρίες.
Η υπερκόπωση συμπεριλήφθηκε στην κατηγορία των «παραγόντων που επηρεάζουν την κατάσταση υγείας» και δεν χωράει καμία αμφιβολία για αυτό.
«Έχω δουλέψει με ανθρώπους που τους πήρε χρόνια να συνέλθουν, που εκδήλωσαν μία σειρά από σχετιζόμενα προβλήματα υγείας, που έχασαν τη δουλειά τους, που τους κατέστρεψε τις σχέσεις και τη ζωή», γράφει η Dr. Meg Arroll στο νέο της βιβλίο με τίτλο «Μικρά Τραύματα» που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα.
Αν και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνδέει την υπερκόπωση με το εργασιακό στρες, υπάρχουν αμέτρητες άλλες καταστάσεις που μπορεί να την προκαλέσουν, όπως όταν προσπαθούμε να ικανοποιούμε τους πάντες, να αντεπεξέλθουμε στις προσδοκίες των άλλων ή και όταν απλώς δεν ταιριάζουμε με το περιβάλλον μας. Είναι, λοιπόν, σημαντικό να γνωρίζουμε τα σημάδια αυτού του συνδρόμου για να το εντοπίσουμε προτού προκύψουν σοβαρά προβλήματα υγείας.
Αν τα παρακάτω σας ακούγονται οικεία, ίσως βρίσκεστε στα πρόθυρα της υπερκόπωσης:
- Ακυρώνετε σχέδια την τελευταία στιγμή, ολοένα και πιο συχνά.
- Ποτέ, μα ποτέ, δεν αισθάνεστε ότι οποιαδήποτε εργασία ολοκληρώνεται τόσο καλά όσο θα θέλατε ιδανικά και κατακεραυνώνετε τον εαυτό σας που δεν επιτυγχάνει αυτό το πρότυπο.
- Νιώθετε ότι δεν έχετε αρκετό χρόνο στη μέρα για τους φίλους, τα χόμπι σας ή / και άλλες ευχάριστες δραστηριότητες.
- Αισθάνεστε συνεχώς την ανάγκη να κάνετε πολλά πράγματα ταυτόχρονα – «Μα ποιος κάνει ένα μόνο πράγμα τη φορά;».
- Δεν αφιερώνετε καθόλου χρόνο στον εαυτό σας – «αυτοφροντίδα… τι πάει να πει αυτό όταν είμαι στο σπίτι, ε;».
10 Σημάδια ότι ίσως πάσχετε ήδη από επαγγελματική εξουθένωση:
Αν τα παρακάτω σας ακούγονται οικεία, ίσως πάσχετε ήδη από εργασιακό burnout:
- Νευριάζεται εύκολα και ξεσπάτε συχνά στα αγαπημένα σας πρόσωπα, στην οικογένειά σας ή στον σκύλο σας.
- Αισθάνεστε υπερβολικά συναισθηματικά για θέματα που κάποτε δεν σας επηρέαζαν, π.χ. κλαίτε με μία διαφήμιση.
- Νιώθετε καταβεβλημένοι και ότι δεν μπορείτε να αντεπεξέλθετε σε καταστάσεις που διαχειριζόσασταν άψογα στο παρελθόν.
- Κάποια γνωστικά προβλήματα, όπως να ξεχνάτε γιατί πήγατε σε ένα δωμάτιο ή να δυσκολεύεστε να μείνετε συγκεντρωμένοι για ώρα ακόμα και σε μία σαχλή τηλεοπτική εκπομπή.
- Μειωμένη απόδοση στη δουλειά.
- Κακός ύπνος – δυσκολεύεστε να αποκοιμηθείτε, ξυπνάτε το βράδι και δεν σας ξαναπαίρνει ο ύπνος ή και τα δύο.
- Τις περισσότερες μέρες νιώθετε κούραση και υπερένταση μαζί.
- Παρότι νιώθετε κουρέλια, εξουθενωμένοι, δεν μπορείτε να σταματήσετε να σκέφτεστε.
- Κατανάλωση φαγητού και αλκοόλ από συναισθηματική φόρτιση, στρες ή δίχως να το καταλαβαίνετε, ιδιαίτερα γλυκών και τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες, όπως μπισκότα, μακαρόνια και σοκολάτα. Όσοι πίνουν αλκοόλ, το «ένα ποτήρι το βράδυ» γίνεται ένα μπουκάλι.
- Διακυμάνσεις βάρους (είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω, αλλά εμφανείς για εσάς).
Το άρθρο αποτελεί απόσπασμα από το βιβλίο «Μικρά Τραύματα» που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις «Εκδόσεις Διόπτρα» και μπορείτε να το προμηθευτείτε με έκπτωση από το Εξειδικευμένο Βιβλιοπωλείο Ψυχολογίας με ένα κλικ εδώ.
Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου
Τμήμα Σύνταξης της Πύλης Ψυχολογίας.
Μετάφραση ξενόγλωσσου περιεχομένου, επιμέλεια άρθρων.