Στρες στον εργασιακό χώρο: Αιτίες, Συνέπειες & Τρόποι αντιμετώπισής του

Ακρόαση άρθρου......

Στoυς σύγχρονους καιρούς το στρες αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας. Η αντίδρασή μας στην καθημερινή έκθεση στο στρες, καθορίζει την ποιότητα της ζωής καθώς και την υγεία μας.
Ο λατινικός όρος «stress» χρησιμοποιήθηκε το 17ο αιώνα ως συνώνυμο της αντιξοότητας και της κακουχίας, ενώ το 18ο αιώνα ο όρος υποδήλωνε την πίεση που ασκείται όταν κάποιος καταπονείται σωματικά και πνευματικά (Hinkle, 1973).

Τι είναι το stress

Σήμερα, ο όρος «stress» υποδηλώνει το σύμπλεγμα των συναισθηματικών, φυσιολογικών και ψυχολογικών συμπτωμάτων που προκύπτουν ως αντίδραση στην επιρροή που ασκούν πάνω μας ορισμένες πράξεις ή καταστάσεις (Greenberg & Baron, 1997; Hellriegel et al., 1986).                                                                         

Η έλλειψη της όρεξης, η αϋπνία, ο πονοκέφαλος, οι μυϊκοί σπασμοί, η δυσκολία συγκέντρωσης, η κατάθλιψη, το άσθμα και οι δερματικές παθήσεις αποτελούν ορισμένα από τα ψυχοσωματικά συμπτώματα που προκαλούνται από το στρες. 

Έρευνες έχουν καταλήξει πως οι απαιτήσεις που προκύπτουν από τις οικογενειακές, φιλικές, διαπροσωπικές και εργασιακές σχέσεις μπορούν να προκαλέσουν έντονο στρες. Όσο περισσότερες είναι οι απαιτήσεις τόσο πιο πιθανό το ενδεχόμενο να εκτεθεί κανείς σε κατάσταση διαρκούς στρες.  

Η εργασία αποτελεί μια από από τις πιο βασικές πηγές του στρες. Ενδεικτικά είναι τα αποτελέσματα της έρευνας της εταιρίας Νorthwestern National Life Insurance το 1991 (NIOSH, 1999) σύμφωνα με τα οποία, το ¼ των εργαζομένων έβλεπαν την εργασία τους ως τη νούμερο ένα πηγή στρες στη ζωή τους. Το  «εργασιακό» στρες δεν είναι άλλο από τις φυσιολογικές και συναισθηματικές αντιδράσεις στις απαιτήσεις μιας εργασίας, οι οποίες υπερβαίνουν τα όρια των σωματικών, πνευματικών και συναισθηματικών δυνατοτήτων του εργαζόμενου. 

Που οφείλεται το Εργασιακό Στρες

Το «εργασιακό» στρες οφείλεται σε δύο παράγοντες:

1) To εργασιακό περιβάλλον: οι συνθήκες εργασίας, η επαγγελματική εξέλιξη, η ανάληψη ευθυνών, οι υπερβολικές απαιτήσεις, το εξαντλητικό ωράριο, η φύση της εργασίας, η έλλειψη επαίνου και αναγνώρισης, ο μισθός, η έλλειψη εξοπλισμού κ.ο.κ.

2) Τον τύπο προσωπικότητας του κάθε ατόμου: o απαισιόδοξος, ο αγχώδης, ο ανταγωνιστικός, ο οργανωτικός, ο καταναγκαστικός, ο εργασιομανής, ο ευαίσθητος και ο τελειομανής. 
  

Όταν σε έναν εργασιακό χώρο, το στρες των εργαζομένων γίνεται ολοένα πιο αισθητό, τότε εμφανίζονται προβλήματα όπως έλλειψη ικανοποίησης με την εργασία, μειωμένη απόδοση και παραγωγικότητα, προστριβές ανάμεσα στους εργαζόμενους και απουσία ή παραίτηση από την εργασία.

Κατά συνέπεια,  η αναζήτηση τρόπων αντιμετώπισης των δυσάρεστων καταστάσεων στον εργασιακό χώρο αποτελεί επιτακτική ανάγκη.

Αντιμετώπιση Εργασιακού Στρες

Ο στωικός φιλόσοφος  Επίκτητος είχε πει:  "Δεν είναι τα πράγματα που με κάνουν να πονώ αλλά η άποψη που έχω εγώ για τα πράγματα…" 

Σε ατομικό επίπεδο, η αντίληψη που έχει ο καθένας μας για πράγματα και καταστάσεις παίζει καταλυτικό ρόλο στον τρόπο που τα βιώνουμε.  Ο εργαζόμενος κατά συνέπεια, μπορεί να ακολουθήσει ορισμένες ατομικές τεχνικές για να αποβάλλει το στρες, όπως υιοθετώντας έναν θετικό τρόπο σκέψης, κάνοντας σωματική άσκηση και υγιεινή διατροφή, χρησιμοποιώντας το χιούμορ ως μηχανισμό απώθησης δυσάρεστων καταστάσεων και αποκτώντας μια ευχάριστη και δημιουργική ενασχόληση.

Ο εργοδότης με τη σειρά του, θα πρέπει να δημιουργήσει το κατάλληλο εργασιακό περιβάλλον για τους εργαζόμενούς του. Ο συνδυασμός των  απαιτήσεων της δουλειάς με τις δυνατότητες των υπαλλήλων, η παροχή κινήτρων, η θετική ενίσχυση, η εκπαίδευση των υπαλλήλων σε θέματα διαχείρισης στρες (Stress Management programs) και η ασφάλεια στην εργασία αποτελούν βασικές προτεραιότητες  όταν μια επιχείρηση θέτει ως στόχο την καταπολέμηση του στρες των υπαλλήλων της.

Tόσο οι ατομικές τεχνικές όσο και η θετική παρέμβαση του εργοδότη μπορούν να συμβάλλουν θεαματικά στη μείωση του στρες και να οδηγήσουν στη δημιουργία ενός «υγιούς» εργασιακού περιβάλλοντος ελεύθερο από εντάσεις, απώλειες και καταστάσεις κρίσης.

Αποτελεί και μία από τις βασικές αρχές της Φιλοσοφικής Ψυχολογίας και Ψυχοθεραπείας: "Δεν είναι τα πράγματα που με κάνουν να πονώ αλλά η άποψη που  έχω εγώ για τα πράγματα.