Η ζωή χαρίζει ευχάριστες στιγμές, αλλά παράλληλα μας δίνει και πολλές αντιξοότητες, όπου καλούμαστε να ξεπεράσουμε. Απ’ όσα, όμως, θεωρούμε ότι χρειαζόμαστε, ποτέ δεν θα γνωρίσουμε αρκετά, ώστε να αδιαφορήσουμε.

Με αφορμή το πρόσφατο σεμινάριό μου πάνω στη «Διαχείριση αρνητικών ανθρώπων», θα μοιραστώ τα πιο σημαντικά σημεία για ένα θέμα που απασχολεί πολλούς, δυσκολεύει ακόμα περισσότερους και εκνευρίζει επίσης κάποιους άλλους. Ο λόγος για τη διαχείριση αρνητικών ανθρώπων- πώς γίνεται στην πράξη τελικά.

Η σχέση μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου είναι πολύτιμη κι ιδιαίτερη. Είναι μια σύνδεση που αποτελεί τον απαραίτητο και ανεκτίμητο μοχλό της θεραπευτικής αλλαγής.

Το πιο γνωστό κείμενο ιατρικής δεοντολογίας είναι ο όρκος του Ιπποκράτη. Το 1948, η Δεύτερη Γενική Συνέλευση της Παγκόσμιας Ιατρικής Ένωσης υιοθέτησε τη λεγόμενη Διακήρυξη της Γενεύης ως αντίστοιχο βασικό κείμενο ιατρικών αρχών.

H ενσυναίσθηση μπορεί να μας βοηθήσει να ανταπεξέλθουμε σε όλες τις δύσκολες καταστάσεις, όπως είναι και αυτή που διανύουμε τώρα με τον εγκλεισμό στην πανδημία. Η ενσυναίσθηση προέρχεται από το εν και συναίσθηση που δημιουργήθηκε από τους Herman Lotze και Robert Vischer και μεταφράστηκε στα αγγλικά ως empathy.

Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε τι ακριβώς σημαίνει.

Πόσο εύκολο είναι να αποδέχεται ένας θεραπευτής άνευ όρων ένα θεραπευόμενο; Πόση σχέση έχει η αποδοχή με την ενσυναίσθηση; Αν θέλαμε να ορίσουμε την ενσυναίσθηση θα λέγαμε ότι είναι ο τρόπος με τον οποίο ανταποκρινόμαστε στα συναισθήματα του άλλου, στις αντιδράσεις του και στις επιλογές του και είναι μια συνεχής διαδικασία που μεταβάλλεται μέσα στο χρόνο (τα επίπεδα της ενσυναίσθησης μας αλλάζουν σε διαφορετικές φάσεις της ζωής μας και εξαρτώνται από την ψυχολογική μας κατάσταση) και από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί η ευαισθητοποίηση σχετικά με τη σημασία της ψυχικής υγείας, ειδικά στα σχολεία, όπου η εκπαίδευση των δασκάλων και οι πρωτοβουλίες προώθησης της ψυχικής ευημερίας έχουν γίνει πιο συνηθισμένες.

Η διαμόρφωση της ποιότητας των συντροφικών σχέσεων που δημιουργούμε, συνδέεται με το είδος της σχέσης που είχαμε με τους γονείς μας, αλλά και με το είδος της σχέσης των γονιών μας μεταξύ τους. 

Ο ρόλος ενός γονέα είναι συχνά απαιτητικός και μοιάζει με ένα δύσβατο μονοπάτι, άλλοτε ενός, άλλοτε δύο ατόμων. Ο ορισμός του "τέλειου γονιού" είναι μακρινός και σίγουρα όχι στα πλαίσια του πραγματικού. Παρόλα αυτά, η επιρροή που ασκείται στο παιδί από μια μητρική ή/και μια πατρική φιγούρα, είναι σε μεγάλο ποσοστό σημαντική για την μετέπειτα ανάπτυξη του παιδιού.

Την πραγματικότητα τη φτιάχνουμε, δεν την ανακαλύπτουμε. Κάνοντας την αυτοαναφορά μας, συνειδητοποιούμε το πως βλέπουμε τον κόσμο, ποια είναι τα «φίλτρα» μας, από τα οποία περνάμε συμπεριφορές, καταστάσεις ακόμα και τις σχέσεις μας.

Υπάρχουν πλείστα δυσάρεστα γεγονότα που συγκλονίζουν και εισβάλλουν με τις εικόνες τους σε κάθε σπίτι. Μας γεμίζουν με συναισθήματα που δυσκολευόμαστε να διαχειριστούμε μέσα μας. Μέσα από την ασφάλεια της απόστασης, χαμένοι στην παραίσθηση της βολικής πραγματικότητας, επανερχόμαστε στην καθημερινότητα μας.

Το Τμήμα Επιμέλειας και Σύνταξης του Psychology.gr επικοινώνησε με συνεργάτες-ειδικούς ψυχικής υγείας θέτοντας το ερώτημα αν η ηλικία αποτελεί κριτήριο επιλογής για ένα θεραπευόμενο που ενδιαφέρεται να ξεκινήσει ψυχοθεραπεία.

Έχει υποστηριχθεί ότι η θεραπευτική σχέση είναι ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες στην ψυχοθεραπεία. Επί του παρόντος, η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία και η αξία της θεραπευτικής σχέσης λαμβάνουν ολοένα και περισσότερη προσοχή στη βιβλιογραφία και στην έρευνα.

Τα εμπόδια για τη θεραπευτική σχέση και η σημαντικότητά της.
Αναμφισβήτητα η θεραπευτική σχέση στην ψυχοθεραπεία μεταξύ θεραπευομένου/θεραπευτή είναι μια πολύ ιδιαίτερη και μοναδική σχέση.

Έχετε ένα τεράστιο πλεονέκτημα έναντι του μωρού σας: Ξέρετε περίπου τι να περιμένετε όταν θα γίνετε γονέας. Θα έχετε δει τους γονείς σας να φροντιζουν τα μικρότερα αδέρφια, θα έχετε παρατηρήσει άλλους γονείς με τα παιδιά τους, ίσως να θυμάστε πώς νιώθατε ως παιδί, μπορεί να έχετε διαβάσει βιβλία για γονείς και, κυρίως κάποτε ήσαστε μωρό. Η εμπειρία σας, αν και αποθηκευμένη στο ασυνείδητο, εξακολουθεί να είναι εκεί.

H σχέση με τους γονείς είναι δομική και θεμελιώδης για την προσωπικότητα που θα οικοδομήσει o κάθε άνθρωπος στην μετέπειτα ζωή του καθώς επίσης και για το είδος των σχέσεων κοινωνικών, επαγγελματικών, συντροφικών τις οποίες θα αναπτύξει στο μέλλον.

Από τα πανάρχαια χρόνια ήταν γνωστό ότι οι ανθρώπινες επαφές και σχέσεις έχουν τη δύναμη να ανακουφίσουν τον ψυχικό πόνο, να αλλάξουν τον τρόπο συμπεριφοράς, να μεταβάλουν την εσωτερική εικόνα του εαυτού ή και του κόσμου και, γενικά, να συμβάλουν στη λύση των ψυχικών προβλημάτων.

Πρώτο απόγευμα Δεκέμβρη, μέρα Παρασκευή, γυρνώ από τη δουλειά και αλαφιασμένη μπαίνω στο λεωφορείο για το σπίτι, γεμάτη κούραση μετά την τελευταία συνεδρία μου. Βρίσκω ένα κάθισμα και κάθομαι νιώθοντας τυχερή και ανακουφισμένη γιατί η διαδρομή είναι αρκετά μεγάλη. Σε λίγο ξεκινώ να χαζεύω στο κινητό μου, ψάχνοντας συνταγές για το μενού του Σαββάτου που είναι η γιορτή της μεγάλης μου κόρης, της Νικολέτας.

Τη μικρότερη μοναξιά από όλους νιώθουν οι άνθρωποι 60 έως 70 ετών, ενώ τη μεγαλύτερη εκείνοι μεταξύ 20 έως 30 ετών, σύμφωνα με μία νέα αμερικανική έρευνα. Μία σχετική αύξηση της μοναξιάς εμφανίζεται, επίσης, στους ανθρώπους 40 έως 50 ετών.

Η μοναξιά στην ψυχοθεραπευτική σχέση (Μέρος 2ο - Η μοναξιά του θεραπευτή

Εκτός από τον θεραπευόμενο και ο θεραπευτής νιώθει μοναξιά, βιώνει δηλαδή την εμπειρία ότι είναι μόνος, απομονωμένος, αποκομμένος από τους άλλους (περισσότερα για τη μοναξιά βλ. Γαλανάκη, 2014α). Βρίσκεται ενώπιον του αιτήματος του θεραπευόμενου, πιθανώς και της οικογένειάς του.