Αξιολόγηση της νοημοσύνης

Ακρόαση άρθρου......

Η νοημοσύνη είναι η ικανότητα του ατόμου να αφομοιώνει νέες πληροφορίες, να επωφελείται από τις εμπειρίες του και να προσαρμόζεται σε νέες καταστάσεις, επιλύοντας με λογικό τρόπο κάθε είδους προβλήματα που τον απασχολούν.

Το ενδιαφέρον για τη μέτρηση της νοημοσύνης άρχισε να αναπτύσσεται το 19ο αιώνα ως συνέπεια της ανάγκης να διαγνωστούν και να εκπαιδευτούν νοητικώς καθυστερημένα άτομα. Τα άτομα αυτά παραμελούνταν και γινόταν αντικείμενο χλευασμού έως τον 19ο αιώνα που παρατηρήθηκε αφύπνιση του ενδιαφέροντος για την ανθρωπιστική αντιμετώπισή τους.

Catell και ο Piaget, οι πρώτοι θεωρητικοί της νοημοσύνης

Σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του θέματος περί νοημοσύνης έπαιξε ο ψυχολόγος James McKeen Cattell. Ο ίδιος ανέπτυξε και διατύπωσε τη ρευστή νοημοσύνη ως ικανότητα λογικής σκέψης και λύσης προβλημάτων σε νέες καταστάσεις, ανάλυσης νέων προβλημάτων, αναγνώρισης πλαισίων και σχέσεων που υπάρχουν πίσω από αυτά τα προβλήματα καθώς και την αποκρυσταλλωμένη νοημοσύνη ως την ικανότητα να χρησιμοποιεί το άτομο δεξιότητες, γνώσεις και την εμπειρία.

Ο J. Piaget, βιολόγος και γνωστικός ψυχολόγος, θεώρησε ότι η ανθρώπινη ανάπτυξη στο σύνολό της κυριαρχείται από τη γνωστική ανάπτυξη. Αυτός προσδιόρισε τη νοημοσύνη κυρίως ως τη διαρκή ικανότητα προσαρμογής του ατόμου στο συνεχώς μεταβαλλόμενο εξωτερικό του περιβάλλον.

Πιο συγκεκριμένα, κάθε άνθρωπος, μέσα από διαδοχικές νοητικές προσαρμογές και με βάση τις συνθήκες του περιβάλλοντός του, τείνει προς μια κατάσταση γνωστικής ισορροπίας, η οποία όμως μεταβάλλεται αμέσως μόλις αλλάξουν οι εξωτερικές συνθήκες.

Η πρώτη κλίμακα για τη μέτρηση της γενικής νοημοσύνης

Ο ψυχολόγος Alfred Binet μαζί με τον συνεργάτη του Simon κατασκεύασαν την πρώτη κλίμακα μέτρησης της γενικής νοημοσύνης το 1905. Σύμφωνα με αυτή, νοημοσύνη είναι μια ενιαία γενική ικανότητα που έχουν οι άνθρωποι, ανεξάρτητη από τις σχολικές ή τις περιβαλλοντικές γνώσεις, η οποία περιλαμβάνει την κοινή λογική, το πρακτικό πνεύμα, την πρωτοβουλία και την ικανότητα προσαρμογής.

Η κλίμακα Stanford-Binet αναπροσαρμόστηκε και σταθμίστηκε εκ νέου στις Η.Π.Α. Χορηγείται σε άτομα ηλικίας 2-23 και θεωρείται από τις καλύτερες κλίμακες για την αξιολόγηση της νοημοσύνης. Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν έχει σταθμιστεί κι έτσι δε μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ελληνικό δείγμα.

Επίσης, ο Spearman (1904) διερεύνησε ότι υπάρχει ένας παράγοντας (g) που ερμηνεύει τα αποτελέσματα στα τεστ και συγκεκριμένες δεξιότητες (s) που έχουν αποκτηθεί μέσω μάθησης που επηρεάζουν τις επιδόσεις στα τεστ. Ακόμη, ο Thurstone (1938) διερεύνησε ότι η νοημοσύνη αποτελείται από επτά κύριες νοητικές ικανότητες και ο Guilford (1967) ότι η νοημοσύνη αποτελείται από 150 ανεξάρτητες δεξιότητες.

Πολλαπλή νοημοσύνη

Ο Η. Gardner εισήγαγε τη θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης (1983) και υποστήριξε ότι η νοημοσύνη είναι ένα σύνολο από ικανότητες και σχετικά αυτόνομα ταλέντα και νοητικές δεξιότητες.

Αξιοποιώντας τα αποτελέσματα νευροφυσιολογικών μελετών για τον εγκέφαλο, διαιρεί την ανθρώπινη νοημοσύνη σε οκτώ είδη, το καθένα από τα οποία αντιστοιχεί σε οκτώ διαφορετικά πεδία της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Όπως υποστήριξε μάλιστα, τα οκτώ αυτά είδη εδράζονται και σε ξεχωριστό κέντρο του εγκεφάλου.

Αποκτήστε το βιβλίο του D. Goleman Συναισθηματική νοημοσύνη, από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας του Psychology.gr

Η σημασία της συναισθηματικής νοημοσύνης

Ο D. Goleman, το 1995, δημοσιεύει το βιβλίο του Συναισθηματική Νοημοσύνη, όπου μεταξύ άλλων αναφέρει ότι το νοητικό πηλίκο (IQ) επηρεάζει κατά 20% μόνο τη συνολική επιτυχία του ατόμου.

Αντίθετα, ένα σύνολο από άλλους παράγοντες, ανάμεσα στους οποίους κεντρικό ρόλο κατέχει η Συναισθηματική Νοημοσύνη παίζουν σύμφωνα με τον ίδιο το μεγαλύτερο ρόλο για μια επιτυχημένη πορεία ζωής.

Μελέτες έχουν δείξει ότι τα άτομα με υψηλό δείκτη συναισθηματικής νοημοσύνης έχουν γενικότερα καλύτερη ψυχική υγεία, επικοινωνούν πιο αποτελεσματικά κι έχουν καλύτερη απόδοση στην εργασία τους καθώς και αρχηγικές ικανότητες.

Κλίμακες νοημοσύνης του Wechsler

Ο Αμερικανός ψυχολόγος David Wechsler αναφέρει τη νοημοσύνη ως η γενική ικανότητα του ανθρώπου να δρα σκόπιμα, να σκέφτεται λογικά και να αντιμετωπίζει με αποτελεσματικότητα το περιβάλλον του.

Στην Ελλάδα έχουν σταθμιστεί και χορηγούνται οι κλίμακες νοημοσύνης του Wechsler.

1) η κλίμακα νοημοσύνης WAIS-III (Wechsler Adult Intelligence Scale) κατάλληλη για τη μέτρηση της νοημοσύνης των ενηλίκων,

2) η κλίμακα νοημοσύνης WISC-III (Wechsler Intelligence Scale for Children) κατάλληλη για τη μέτρηση της νοημοσύνης παιδιών και εφήβων (6-15 ετών), και

3) η κλίμακα νοημοσύνης WPPSI (Wechsler Preschool and Primary Scale of Intelligence) κατάλληλη για τη μέτρηση της νοημοσύνης παιδιών προσχολικής ηλικίας.

Οι κλίμακες νοημοσύνης Wechsler αποτελούνται από λεκτικές και πρακτικές κλίμακες, οπότε προκύπτει ένας λεκτικός δείκτης νοημοσύνης, ένας πρακτικός δείκτης νοημοσύνης και ένας συνολικός δείκτης νοημοσύνης (συνδυασμός του λεκτικού και του πρακτικού δείκτη νοημοσύνης).

Η χορήγησή τους είναι εξατομικευμένη και, ουσιαστικά, παρέχουν το «νοητικό προφίλ» του εξεταζόμενου.

Οι δεξιότητες που μετρούνται στο WISC-III είναι:

• Λεκτική Νοημοσύνη
• Γενικές γνώσεις
• Αφαιρετική σκέψη
• Ακουστική αντίληψη
• Ικανότητα μαθηματικών υπολογισμών
• Βραχύχρονη ακουστική μνήμη
• Ικανότητα για συγκέντρωση
• Ανάπτυξη της γλώσσας
• Γνώση της σημασίας λέξεων
• Κοινωνική κρίση
• Γνώση συμβατικών κανόνων συμπεριφοράς
• Κοινή λογική
• Πρακτική Νοημοσύνη
• Οπτική αντίληψη
• Παρατηρητικότητα
• Ψυχοκινητική ταχύτητα
• Οπτικο-κινητικός συντονισμός
• Γενική ταχύτητα
• Οπτική σειροθέτηση
• Συνθετική ικανότητα
• Εννοια χρόνου
• Ικανότητα σειροθέτησης βάση χρόνου
• Στρατηγικός σχεδιασμός
• Συλλογιστική ικανότητα
• Ανάλυση του όλου σε επιμέρους στοιχεία

Ανάλογα με τα αποτελέσματα καθορίζεται το Επίπεδο Νοητικής Λειτουργίας σε Ανώτατο (130 και άνω) σε Ανώτερο (120-129) σε Ανώτερο φυσιολογικό (110-119) σε Μέσο φυσιολογικό (90-109) σε Χαµηλό φυσιολογικό (80-89) σε Οριακό (70-79)  και σε Νοητική Υστέρηση (69 και κάτω όπου κατηγοριοποιείται σε ελαφρά, μέτρια, σοβαρή και βαριά).

Ένα ακόμη τεστ που χρησιμοποιείται στην Ελλάδα είναι το test προοδευτικών μητρών του Raven. Το συγκεκριμένο ψυχομετρικό εργαλείο είναι μη λεκτικό και  μας δείχνει την αναλυτική ικανότητα τού εξεταζόμενου, σε συνδυασμό με την αίσθηση της όρασης, την αίσθηση της συμμετρίας, καθώς επίσης και την ικανότητα του ατόμου να συσχετίζει σύμβολα και σχήματα μεταξύ τους.

Πηγές:

Μόττη - Στεφανίδη Φρόσω (1999). Αξιολόγηση της νοημοσύνης παιδιών σχολικής ηλικίας και εφήβων. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Αγγελίδου Ασημίνα - Ψυχολόγος

Αγγελίδου Ασημίνα: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχολόγος, Εξειδικευμένη σε πρόγραμμα ψυχοθεραπείας - Γνωστική-Συμπεριφορική Θεραπεία, μεταπτυχιακά στη Ψυχολογία Υγείας και Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων.

2510.211540

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού