Bullying στην εφηβεία - Σχολικός εκφοβισμός

Ακρόαση άρθρου......

Ο σχολικός εκφοβισμός είναι το φαινόμενο που έχει επικρατήσει με τον όρο bullying και τα τελευταία χρόνια παρατηρείται όλο και πιο συχνά στις σύγχρονες κοινωνίες. Αναφέρεται σε κάθε μορφή βίας που λαμβάνει χώρα στο σχολικό πλαίσιο.

Ο σχολικός εκφοβισμός αφορά ένα άτομο (θύμα) στο οποίο απευθύνεται η επιθετική συμπεριφορά και ένα δεύτερο άτομο (θύτη) το οποίο ασκεί τον εκφοβισμό.

 Το άτομο που εκφοβίζεται μπορεί να εκτεθεί κατ’ επανάληψη στην επιθετική συμπεριφορά από ένα ή περισσότερα άτομα. Να σημειωθεί πως πρέπει να διαχωρίζουμε το φαινόμενο του εκφοβισμού από το απλό πείραγμα, που γίνεται μεταξύ φίλων στην παρέα, δεν αποσκοπεί σε καμία πρόκληση σωματικού πόνου, είναι επιθυμητό και από τις δύο πλευρές και γίνεται για αστεϊσμό χωρίς να προκαλεί τρομοκράτηση.

Επιθετική συμπεριφορά στο σχολείο

Για να αναφερθούμε σε επιθετική συμπεριφορά στο σχολείο πρέπει να υπάρχουν κάποια κριτήρια όπως:

• H εσκεμμένη και επαναλαμβανόμενη αρνητική πράξη
• Η άνιση δύναμη ή εξουσία
• Οι αρνητικές συνέπειες των πράξεων

Ο σχολικός εκφοβισμός πρέπει να επισημανθεί πως δεν αφορά μόνο το θύτη και το πρόσωπο-στόχο αλλά περιλαμβάνει και τους μάρτυρες, που είναι παρατηρητές δεν παίρνουν θέση και δεν αναφέρουν το περιστατικό που έχουν δει, αλλά και όλους αυτούς που μπορεί να μη βρίσκονται μπροστά στο συμβάν αλλά γνωρίζουν.

Οι εμπλεκόμενοι επομένως μπορεί να είναι πολλοί όπως:

• Ο θύτης (ο μαθητής ή η ομάδα των μαθητών που ασκεί εκφοβισμό)
• Το θύμα (ο μαθητής που δέχεται τον εκφοβισμό)
• Οι παρατηρητές
• Τα άτομα που γνωρίζουν χωρίς να είναι παρόντα

Μορφές του σχολικού εκφοβισμού

Οι τρόποι που εκδηλώνεται ο σχολικός εκφοβισμός είναι πολλοί. Μπορεί να έχει είτε άμεσες είτε έμμεσες μορφές. Οι άμεσες μορφές είναι πιο φανερές ενώ οι έμμεσες μπορεί να χρειάζονται περισσότερη διερεύνηση.

Οι διάφορες μορφές του σχολικού εκφοβισμού είναι οι εξής:

• Λεκτικός (άμεση μορφή εκφοβισμού που περιλαμβάνει τη χρήση υβριστικών και περιπαικτικών σχολίων, απειλών, εκβιασμών κ.λπ.)
• Ψυχολογικός (έμμεση μορφή εκφοβισμού όπου τα άτομα βιώνουν εσκεμμένα αποκλεισμό από κοινωνικές ή και ομαδικές δραστηριότητες, κοινωνική απομόνωση)
• Συναισθηματικός (έμμεση μορφή εκφοβισμού που περιλαμβάνει απειλές, εκβιασμούς, διάδοση κακοηθών φημών για την εθνικότητα, τη φυλή, τη θρησκεία κ.λπ.)
• Κοινωνικός (άμεσος ή έμμεσος εκφοβισμός και αφορά τον αποκλεισμό από δραστηριότητες ή ομάδες)
• Ηλεκτρονικός (γνωστός και ως cyberbullying, αποτελεί την νεότερη πιο σύγχρονη μορφή σχολικού εκφοβισμού μέσω διαδικτύου)
• Σωματικός (άμεση μορφή εκφοβισμού που αναφέρεται στην σωματική βία που αποσκοπεί στην πρόκληση σωματικής βλάβης)

Τρόποι αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού

Τα αίτια και οι λόγοι που ωθούν τα άτομα (θύτες) σε εκφοβιστικές/επιθετικές συμπεριφορές αφορούν τον πολιτισμό, την οικογένεια και τον τρόπο που μεγάλωσαν, την κακοποίηση, στοιχεία της προσωπικότητάς τους όπως η αδυναμία ελέγχου, η παρορμητική συμπεριφορά και η ανάγκη για κυριαρχία και επιβολή.

Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού μπορεί να αντιμετωπιστεί με τους παρακάτω τρόπους:

• Με την ανάπτυξη στρατηγικών των σχολικών μονάδων.
• Με τη συνεργασία με τα παιδιά.
• Με την παροχή υποστήριξης για τους εκπαιδευτικούς.
• Με την ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
• Με την εξασφάλιση νομικής προστασίας για τα παιδιά.
• Να αποφεύγεται η επιβολή αποβολών, καθώς το παιδί που τιμωρείται είναι πιθανό να επαναλάβει την εκδικητική πράξη.
• Με την συζήτηση και η ενημέρωση των παιδιών για τα δικαιώματα και τους κανόνες συμπεριφοράς στην τάξη.
• Η εύρεση κατάλληλων τρόπων έκφρασης της επιθετικότητας (όπως αθλήματα, τέχνη) είναι σημαντική για τον περιορισμό της επιθετικότητας.
• Η εποπτεία σε χώρους που είναι πιθανό να συμβεί σχολικός εκφοβισμός.
• Η επικοινωνία με τους γονείς για την ευαισθητοποίησή τους σχετικά με το φαινόμενο.
• Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών για την αναγνώριση και την διαχείριση του φαινομένου.

Είναι πολύ βασικό να εξαλειφθεί το φαινόμενο της επιθετικότητας στο σχολείο και γι’ αυτό τόσο οι καθηγητές και οι συμμαθητές των ατόμων που δέχονται εκφοβισμό όσο και οι γονείς από το σπίτι πρέπει να ερευνούν πιθανές ανεπιθύμητες συμπεριφορές και να τις αναφέρουν.

Αν κι εσύ είσαι ένα άτομο που έχεις δεχθεί ανάλογη συμπεριφορά να μη διστάσεις να μιλήσεις σε όποιον θεωρείς περισσότερο κοντά σου. Να ξέρεις πως η σιωπή επιτείνει και διαιωνίζει το πρόβλημα. Η έκφραση δεν είναι ντροπή είναι ανακούφιση και λύτρωση. Δεν είσαι μόνος, είμαστε δίπλα σου για να μιλήσεις.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Λεωνόρα Αρβανίτη - Ψυχολόγος

Λεωνόρα Αρβανίτη: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχολόγος - MSc Διασυνδετική Ψυχιατρική, Ιατρική Σχολή Αθηνών

6980497969

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού