Ο κύκλος του Ατομισμού

Ακρόαση άρθρου......

Είναι βαθύς και σκληρός χειμώνας στην Ανταρκτική. Χιλιάδες αυτοκρατορικοί πιγκουίνοι έχουν ξεκινήσει ένα μακρύ ταξίδι, μια μεγάλη πορεία για την τοποθεσία που θα γεννήσουν τα νεογνά τους. Ξαφνικά μία δυνατή θύελλα ξεσπά, και εντελώς μαγικά, χωρίς συνεννόηση, τα ζώα σχηματίζουν έναν τεράστιο κύκλο.

Οι πιγκουίνοι μαζεύονται ο ένας δίπλα στον άλλον και διαμορφώνουν έναν πολύ πυκνό σχηματισμό, ο ένας ακουμπά σφιχτά δίπλα στον άλλον, έτσι που μόνο οι πλάτες αυτών που είναι στην περίμετρο του κύκλου, αγγίζονται από τον παγωμένο αέρα.

Χωρίς καμία συνεννόηση πάλι, κάθε λίγο, αυτοί που βρίσκονται στο εξωτερικό μέρος του σχηματισμού, με τις πλάτες τους παγωμένες, προχωρούν βαθμιαία προς το κέντρο του κύκλου για να ζεσταθούν και άλλοι παίρνουν την θέση τους, έως ότου όλοι περάσουν για λίγο από την δύσκολη αυτή θέση, να προστατεύσουν τους άλλους.

Ξαφνικά, μια μικρή ομάδα, δεκαπέντε ζώων, που βρίσκεται στο κέντρο του σχηματισμού, αντιδρά στο να μετακινηθεί προς τα έξω, στο κρύο πάλι. «Γιατί να χάσουμε την ζέστη, αφού εδώ την έχουμε εξασφαλισμένη», αναρωτιούνται. Τα ζώα όμως που έχουν τις πλάτες τους ήδη πολύ ώρα στο κρύο, δεν αντέχουν άλλο. Το σώμα τους πονά. Απελπισμένα σπρώχνουν να μπουν προς το κέντρο, μα η ομάδα των «αντιρρησιών» αρνείται πεισματικά να μετακινηθεί. Θεωρούν ότι καλύτερα να μείνουν για πάντα εκεί, στο κέντρο του κύκλου, στα ζεστά για πάντα, καλά προστατευμένοι από τους άλλους. «Αντέχουν οι άλλοι», σκέφτονται…

Κάτι όμως πάει στραβά. Εξασθενημένα από την παγωνιά, τα ζώα που βρίσκονται έξω έξω, αρχίζουν να πέφτουν το ένα μετά το άλλο, εξουθενωμένα στον πάγο. Ο παγωμένος αέρας χτυπά τώρα τις πλάτες των πιο μέσα στον κύκλο ζώων. Η ομάδα των «αντιρρησιών» στο κέντρο πανικοβάλλεται. Μα τι γίνεται, ο παγωμένος αέρας δεν θα έφτανε ποτέ σε εμάς. Οι έξω θα κρατούσαν. Δικό τους θέμα πώς, μα έπρεπε να κρατήσουν τον παγωμένο αέρα να μην μας φτάσει. Τελικά το θανατηφόρο ρεύμα αρχίζει να ακουμπάει και τα δικά τους σώματα.

Η ομάδα των δεκαπέντε αρχίζει να νιώθει ένα έντονο άγχος. Η απειλή τους πλησιάζει. Ελπίζουν ακόμα ότι δεν θα τους φτάσει όμως. Αυτοί είναι στο κέντρο, όμως από την άλλη, αυτό το καταραμένο κρύο μπορεί και διεισδύει μέσα από και από τα πιο μικρά κενά των γύρω τους. Βλέπουν όμως ότι δεν εξαρτάται πια η ζωή τους από αυτούς, το να μείνουν στο κέντρο του κύκλου μόνιμα δεν τους έσωσε. Αντιθέτως, είναι στα χέρια της τύχης, αν το παγωμένο ρεύμα  πέσει πάνω τους, είναι τελειωμένοι. Η σιγουριά δίνει πια την θέση της στην ανασφάλεια και τον φόβο. Μόνο μια σταλιά ελπίδας τους μένει, ότι το κρύο ρεύμα δεν θ αγγίξει κι αυτούς. Ότι αυτό που έτυχε στους γύρω τους, μπορεί να μην τους τύχει. Μα βλέπουν τι συμβαίνει γύρω τους κι αυτό τους αγχώνει και τους θλίβει όλο και πιο πολύ. Η ζωή τους εξαρτάται, ναι, από την τύχη και δεν έχουν πια κάποιον να τους προστατέψει. Το να χαθούν οι «απ έξω» δεν ήταν καλή ιδέα, τους είχαν ανάγκη για να ζήσουν.

Έτσι νιώθουν σήμερα τόσοι συνάνθρωποί μας που δεν έχουν οικονομικά πρόσβαση στην υγεία. Μία αόρατη απειλή, ότι αν κάτι άσχημο συμβεί στην οικογένειά τους, αδυνατούν να αντιδράσουν, δεν είναι πια στα χέρια τους. Το μυαλό από τη μια προσπαθεί να διώξει την σκέψη αυτή, από την άλλη οι εικόνες που βλέπουν καθημερινά και ακούνε, την επαναφέρουν. Έτσι, αυτή «τρέχει» στο πίσω μέρος του μυαλού τους κι από εκεί ενεργοποιεί την άμυνα του μυαλού μας, το άγχος. Καθώς η οικονομική κατάσταση δεν αλλάζει, το άγχος αυτό υπάρχει συνεχώς στο μυαλό, παρά την ασυνείδητη προσπάθεια να το απωθήσει στο «πίσω μέρος του». 

Ο άνθρωπος όμως , όπως και κάθε έμβιο ον, θέλει να έχει έλεγχο της ζωής του για να νιώθει ασφαλής και να απολαύσει την ζωή του. Διαισθάνεται ότι η σκέψη «να μην μου τύχει εμένα» δεν είναι επαρκής απάντηση για να τον προφυλάξει από το τυχαίο. Ειδικά όταν η υγεία του εξαρτάται πια από την οικονομική του δυνατότητα. Αυτό σημαίνει ότι βιώνει μία έμμεση απειλή κατά της ζωής του στο μυαλό του, «αόρατη», μα πολύ ισχυρή. Μπορεί όμως να αντιδράσει, μα χρειάζεται μια βαθύτερη οπτική γωνία.

Βεβαίως και οι πιγκουίνοι που βρίσκονταν στο κέντρο του κύκλου δεν φέρονται έτσι, αλλά προς χάριν της ιστορίας μας. Και οι άνθρωποι έχουν το ένστικτο να επιβιώσουν. Όμως διαχωρίζονται σε μικρότερες ομάδες με βάση το ατομικό συμφέρον. Παρότι και η οικονομία είναι ένας κύκλος, μία αλυσίδα, παράλογα πιστεύουν ότι η δική τους ομάδα θα επιβιώσει μόνη της. Εώς ότου μεγαλώνει η κρίση και η απειλή. Και αυτοί που σκέφτονταν πως θα διατηρήσουν το υψηλό βιοτικό τους επίπεδο, διαπιστώνουν ότι τώρα απειλούνται και αυτοί να μην έχουν πρόσβαση στην υγεία. Δυστυχώς η ενσυναίσθηση, η κατανόηση της θέσης του άλλου, «ξυπνά» στους περισσότερους ανθρώπους όταν βιώσουν την τραυματική εμπειρία που βιώσαν άλλοι, και το μυαλό επανεξετάσει την οπτική γωνία θέασης των πραγμάτων. 

Συγγραφή άρθρου:

Νικόλαος Γ. Βακόνδιος
Ψυχολόγος, πτυχιούχος Α.Π.Θ
Τηλ. γραφείου 213 0308392